شعار سال: در این گزارش که در شماره چهارشنبه 23 دی 1394 خورشیدی به قلم زهرا داستانی انتشار یافته است، می خوانیم: از ژست های خاص تا جملات فمنیستی، روی تراکت ها تا بنرهای تبلیغاتی و حالا در فضای مجازی. تبلیغاتی که با حضور پر رنگ شبکه های مجازی در میان مردم دیوارها را پس می زنند و سعی دارند پیش از حضور در دنیای واقعی روی دیوارهای تلگرام خود نمایی کنند.

هرچند تا زمان رسمی تبلیغات انتخاباتی کاندیداهای مجلس شورای اسلامی حدود یک ماه باقی مانده اما برخی از آنها تبلیغات خود را در فضای مجازی آغاز کرده اند.

تبلیغاتی که نه به دلیل بهره گیری از اصول تکنیکی تبلیغات سیاسی بلکه به دلیل نبوغ طراحان در خلق پوسترهای مبتکرانه و شعارهای جهت دار نامزدهای انتخاباتی دست به دست در فضای مجازی می گردد و یک سوال را بر می انگیزد: چرا پس از 9 دوره برگزاری انتخابات مجلس و 11 دوره انتخابات ریاست جمهوری همچنان تبلیغات در کشور به بلوغ نرسیده است؟

*تبلیغات انتخاباتی در سایه حواشی

تبلیغات انتخاباتی یکی از مهمترین مراحل فرآیند انتخابات به شمار می رود که در سایه دیگر مراحل انتخابات گاه به دست فراموشی سپرده می شود و گاه دستمایه برخی گروه ها برای اعمال فشار بر گروهی دیگر که در نهایت به خروج تبلیغات انتخاباتی از مسیر صحیح خود می انجامد.تبلیغات تنها ابزاری نیست که یک انتخابات منصفانه را تضمین می کند اما مهترین وسیله برای نمایاندن دموکراسی در فرآیند انتخابات است.

تبلیغات انتخاباتی در همه جای جهان مرسوم است و از استراتژی های تبلیغاتی پیروی می کند اما در کشور ما تبلیغات انتخاباتی اغلب به حاشیه رانده می شود و در سایه بگو مگوهای سیاسی پنهان می شود.

هر چند تبلیغات چه سیاسی باشد و چه غیر سیاسی، در میان خود تبلیغات مفید و مخرب نیز دارد اما در شکل دموکراتیک انتخابات سعی بر آن است تا از تبلیغات مخرب جلوگیری شود. بنابراین تبلیغات در هر انتخاباتی صرف نظر از نوع آن و اینکه در چه کشور و با چه نظام حقوقی صورت می گیرد، اصولی ناظر بر انتخابات وجود دارد که با اعمال آن می توان به انتخاباتی آزادتر نزدیک شد.

هرچند نظام جمهوری اسلامی ایران به مقوله انتخابات توجه خاص دارد و مقررات متناسبی را برای امر تبلیغات در انتخابات تدوین کرده است اما عدم بلوغ تبلیغات انتخاباتی در کشور همچنان احساس می شود و بیش از آنکه تبلیغات انتخاباتی، مبارزات انتخاباتی دقیق و هوشمندانه را به دنبال داشته باشد، در قالب یک بنگاه اقتصادی خرج های هنگفتی را روی دست کشور می گذارند.

*تبلیغات انتخاباتی مخرب، بزرگ ترین ضربه به نظام

تبلیغات در ذهن ما نقش می بندد و به صورت پنهان در جامعه عمل می کند، گاهی شهرت ها را افزایش و گاهی کاهش می دهد و سبب صعود یا سقوط افراد و گروه ها می شود. در یک تبلیغات مفید و سودمند سعی همگان به خصوص برگزار کنندگان تبلیغات بر آن است که این ابزار را به نحوی مطلوب در اختیار داوطلبان کرسی مورد نظر قرار دهند تا هدف از ایجاد چنین وسیله ای تامین شود. با این حال باید پرسید: آیا تبلیغات در کشور ما به اصول ماهوی خود پایبند بوده است؟

علی گرانمایه پور، فعال رسانه و استاد علوم ارتباطات در گفت و گو با خبرنگار ابتکار به آسیب شناسی تبلیغات انتخاباتی در کشور پرداخته است. او عقیده دارد: بعد از انقلاب اسلامی که کشور چندین دوره انتخاباتی را پشت سر گذاشته است تبلیغات انتخاباتی همچنان بسیار ساده و ساده لوحانه است. او به شیوه تبلیغات انتخاباتی در کشور اشاره کرد و افزود: در هیچ کجای دنیا از شیوه های تبلیغاتی که در کشور ما مرسوم است برای تبلیغات انتخاباتی استفاده نمی شود. بارها در تبلیغات انتخابی دیده ایم که یک نامزد انتخابات دست یک رفتگر را می بوسد تا خود را به مردم نزدیک کند اما این تبلیغات از این هدف دور می شود.

گرانمایه پور در ادامه گفت: همیشه کاندیداها در موقع تبلیغات بزرگترین ضربه را به نظام وارد می کنند. افکار عمومی به هر دلیلی هر قول یا وعده یا هر شیوه تبلیغاتی را که نامزدها پیش از انتخابات به کار می بندند، به حساب نظام و حاکمیت می گذارند. این افراد مورد تایید دستگاه های نظارتی و گزینشی هستند. بنابراین هر رفتار و هر رویه سیاسی و شرعی آنها به پای نظام نوشته می شود.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: وجود فضای مجازی فرصت آگاهی به مردم می دهد. فضای مجازی سبب شده تا آنچه که قبلا تحت عنوان پوستر و تراکت به دست مردم می رسید امروز تبدیل به متن و عکس شود و دست به دست سراسر کشور را طی کند.

*بهم ریختگی تبلیغاتی در سایه نبود حزب

گرانمایه پور گفت: دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، اولین انتخاباتی است که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در آن پر رنگ است. همین امر سبب شده تا بسیاری از کاندیداها قبل از اینکه به زمان مقرر تبلیغات برسند شروع به تبلیغات در فضای مجازی کنند. همین عاملی شده تا بهم ریختگی تبلیغاتی در فضای مجازی رخ دهد.

او علت این بهم ریختگی تبلیغاتی را نبود احزاب در ایران دانست و گفت: ما حزب نداریم و وقتی حزبی نداشته باشیم، استراتژی تبلیغاتی نیز نخواهیم داشت. این استاد دانشگاه ادامه داد: در کشورهای دیگر به خصوص آمریکا و کشورهای اروپایی اینطور نیست بلکه نامزدهای ائتلافها و احزاب براساس اصول و استراتژی تبلیغاتی که حزب تعیین می کند تبلیغات خود را انجام می دهند.

*تبلیغات سیاسی به بلوغ نرسیده اند

گرانمایه پور گفت: امروزه سواد رسانه ای مردم افزایش پیدا کرده و مردم آگاهی بیشتری به شیوه تبلیغات انتخاباتی دارند. بنابراین متقاعدکردن مردم برای رای دادن سخت تر شده است. در دنیا تبلیغات به شیوه های اقنایی تر، اخلاقی تر و مناسب تر گرایش پیدا کرده و سبک های تبلیغاتی سعی بر این دارند تا سبب انگیزه مشارکت در مردم شوند. اما در کشور ما هنوز هم از شیوه های تبلیغاتی سنتی و قدیمی استفاده می شود. یکی را بد نمایش دادن و دیگری را خوب جلوه دادن یا ترور شخصی تکنیک اصلی تبلیغات در ایران را شکل می دهند. همه اینها نشان می دهند که تبلیغات سیاسی در کشور ما به بلوغ نرسیده است.

*بهترین شیوه تبلیغ چیست؟

گرانمایه پور درباره بهترین شیوه تبلیغ گفت: محیط تبلیغ، موضوع تبلیغ، زمان تبلیغ، سوژه تبلیغ و مخاطبین تبلیغ در انتشار یک تبلیغ تاثیر گذارند. تبلیغات انتخاباتی یک نامزد در شهرستان باید به مراتب با تبلیغات یک نامزد در شهر متفاوت باشد. او در ادامه گفت: یکی از اصول اصلی تبلیغات انتخاباتی این است که تبلیغات انتخاباتی باید نامزدهای انتخاباتی را به همراه قابلیت هایشان به مردم معرفی کنند نه با وعده های تو خالی.

او در ادامه گفت: در کشور نامزدهای انتخاباتی خودشان را با برنامه های که اجرای آن بعید و دور از واقعیت است، معرفی می کنند مثلا نامزدی می گوید من فقر و بی سوادی را ریشه کن می کنم یا یک میلیون تومان به بیکاران پرداخت می کنم. این ها همه نشان می دهند که نامزدهای انتخاباتی در ایران از اسناد بالادستی شرایط اقتصادی و سیاسی کشور بی خبرند.

*تبلیغات سخیف مردم را زده می کند

گرانمایه پور بیان کرد: این که تبلیغات تا چه اندازه می تواند مخاطبان را فریب دهد موضوع بحث نیست. موضوع آن است که نامزدها باید محیط تبلیغات را بشناسند و به شعور و آگاهی مردم احترام بگذارند. هر چه که مردم در معرض رسانه های متعدد قرار گیرند میزان انتخاب و شناختشان از پیام فرق می کند. در این دوره به این خاطر که مردم از طریق شبکه های مجازی در معرض اطلاعات و آمار و رسانه های گوناگون هستند تبلیغات سخیف و ساده اندیشانه تنها باعث زده شدن مردم خواهد شد.

با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 23 دی 1394، کد مطلب: 81918787 (5104575) :www. irna.ir