خانه معدن ایران چگونه شکل گرفت؟

در اواخر سال ۱۳۸۱ گروهی از نخبگان، اندیشمندان و متخصصان در بخش معدن که دغدغه نابسامانی اوضاع معادن و ذخایر زیرزمینی و کانی‌های خدادادی را در سر داشتند، گردهم آمدند تا با چاره اندیشی و تدبیر در امور، در ساماندهی و بهینه سازی و صنعت معادن ایران همکاری کنند. با برپایی نشست‌های عدیده، بحث و تبادل آراء و نظرات کارشناسانه و تخصصی سرانجام توفیق یافتند، تا در راستای هماهنگی امور حرفه ای و گسترش و ارتقاء سطح عملیات معدنی، صنایع معدنی و تجارت جهانی مواد معدنی کشور، بند "ک" از ماده (۵) قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی‌ایران را تحقق بخشند و سازمانی را تحت شماره ۱۶۳ در اتاق بازرگانی به ثبت برسانند به نام ، خانه معدن ایران و بدین ترتیب خانه معدن ایران شکل گرفت و از روزی که شکل گرفت نماینده ای از خانه معدن به عنوان یکی از اعضای مشورتی در شورای عالی معادن حضور دارد.

معدن و محیط زیست همواره ارتباط مستقیمی‌با هم دارند برای بهبود ارتباط این دو حوزه چه اقداماتی باید انجام شود؟

یکی از ابزارهای مهم و اساسی برای دستیابی به اهداف توسعه پایداردر بخش معدن، ارزیابی آثار زیست محیطی طرحهای توسعه‌ای در این بخش است، با وجود پیشرفت ارزیابی آثار زیست محیطی در دنیا، بسیاری از کشورها از جمله ایران به دلیل ساختار اداری و ظرفیت علمی محدود، نیاز به حمایت و تقویت و گسترش این دانش دارد بنابراین نباید به ارزیابی آثار زیست محیطی، تنها بعنوان یک حرکت تشریفاتی و تبلیغاتی نگاه کرد. در کشورهای توسعه یافته در اروپا مانند آلمان و ایتالیا، اصول ارزیابی آثار زیست محیطی به‌عنوان ابزاری چند منظوره از آن استفاده می‌شود. کشور ما نیز در ارزیابی آثار زیست محیطی در فعالیت‌های معدنی، باید از تجربیات کشورهای معدن‌خیز در جهان به خصوص کشورهای همسایه خود الگوبرداری کند.

در کشورهای پیشرو در عرصه معدن کاری همچون استرالیا و کانادا و همچنین آفریقای جنوبی شاهدیم که قوانین خاصی برای فعالیت‌های معدنی در کنار آثار زیست محیطی تعریف شده و سرمایه گذاران در صنعت معدن کاری می‌دانند که از ابتدای فعالیت تا انتها ملزم به رعایت چه اصولی حتی برای بازسازی معادن و آثار زیست محیطی صنایع معدنی و حتی منابع طبیعی خواهند بود. شفافیت قوانین در این زمینه براساس استانداردهای بین‌المللی و اجرایی کردن آنها، آثار مثبت بسیاری بر فعالیت‌های این حوزه خواهد داشت. بنابراین اجازه تصمیمات سلیقه ای را به این بخش نمی‌ دهد و سرمایه گذاران تکلیف خود را در حین سرمایه گذاری خود، می‌دانند.

سازمان محیط زیست کشور با توجه به مسوولیت مستقیمی‌که در این خصوص برای جامعه ایرانی دارد، باید به منظور حفظ منابع ملی و ثروت خدادادی در کشور در کنار حفظ آثار زیست محیطی بر جامعه مطالعات کارشناسی خود را براساس سایر کشورهای معدنی به روز کند. ارتقای جایگاه بخش معدن در اقتصاد کشور مستلزم وجود نگاه‌های کارشناسی، تکنولوژی روز، هماهنگی سازمان محیط زیست و منابع طبیعی است تا صنعت گستری و توسعه زیرساخت‌های تکمیلی به زودی میسر شود، چرا که شاهد هستیم در اغلب کشورهای معدن‌خیز، سازمان‌هایی مانند محیط زیست و منابع طبیعی، بازدارنده فعالیت‌های معدنی نیستند و با آخرین تکنولوژی‌ها، معدن کاری می‌کنند.

متاسفانه نگاه‌های ناهماهنگ، سرمایه‌گذاران را برای انتقال سرمایه‌ خود به ایران مردد کرده و همین مشکلات باعث شده بخش معدن از صنعت گستری غافل و ارزش افزوده نادیده گرفته شود. در صورتی که از این به بعد باید برای تصاحب بازارهای نو و تکنولوژی‌های به روز تلاش کرد و نگاه‌ها را در پساتحریم تغییر داد. ایران نیاز به تکنولوژی، آموزش و اطلاعات به روز دارد و صنعتگران ما باید با توجه به تحقق این اهداف در مسیر توسعه قرار بگیرند. ضمن اینکه معدن‌کاری در ایران بدون رعایت مسائل زیست‌محیطی امکان‌پذیر نخواهد بود.

جایگاه معدن در اقتصاد ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟

توسعه بخش معدن، منافع بسیاری چه به صورت مستقیم با بالا بردن سهم معدن در تولید ناخالص‌ ملی و چه به صورت غیرمستقیم از طریق اشتغال‌زایی، توسعه در مناطق کمتر توسعه یافته، ممانعت از مهاجرت به‌همراه دارد. عملکرد بخش معدن در سال‌های اخیر نشان داده است که این بخش در ارتباط با بحران مالی غرب و یا تحریم‌ها، کمتر دستخوش تغییرات شده است، بنابر این بخش معدن می‌تواند به عنوان یک حرکت عظیم در اقتصاد کشور نقش ایفا کند.

در کشور ما معدن کاری وبخش معدن هنوز در سطح شایسته و مناسبی قرار نگرفته و از این رو نیاز به برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه این منابع، بیش از پیش ضروری است و اهمیت این نکته زمانی مشهود می‌شود که نگاهی به نوع نگرش و برنامه‌ریزی کشورهای دیگر بیندازیم. در این حیطه، از اهداف و چشم‌انداز کشورها توسعه یافته و صنعتی گرفته تا کشورهای هم‌ردیف قابل توجه است، به گونه‌ای که در جایی سازمان زمین‌شناسی آمریکا در راستای منافع سلطه‌جویانه، خود را رهبر مدیریت منابع جهان می‌داند و در جایی دیگر کشورهایی مانند هند، آرژانتین، پرو و مصر و امثال آنها با برنامه‌ریزی هدفمند تغییر قوانین و شفاف‌سازی مناسبات سالانه ارقام قابل توجهی را به صورت سرمایه‌گذاری مستقیم جذب فعالیت‌های اکتشافی و صنایع معدنی کرده اند.

خانه معدن تاکنون برای حمایت از معدن کاران چه اقداماتی انجام داده است ؟

خانه معدن از ابتدای ایجاد تاکنون سعی کرده با برگزاری نشست‌های تخصصی با معدن کاران مشکلات و چالش‌های این حوزه به صورت دایمی‌رصد، پیگیری و رفع شود و در این راه نیز با بهره‌مندی از تجربیات فعالان این حوزه به موفقیت‌های بزرگی دست یافته است. نکته مثبتی که در حوزه معدن شاهد آن هستیم وجود معادن جامع و کاملی است که البته در برخی موارد اجرایی نمی‌شود و برخی موارد و تبصره‌ها نیز نیاز به اصلاحات دارد یکی از مواردی که در حوزه معدن نیاز به توجه بیشتری دارد، تسهیل ورود سرمایه گذاران به خصوص سرمایه گذاران خارجی به حوزه معدن است ، متاسفانه در حال حاضر موانع این بخش بیشتر از موارد انگیزشی در این حوزه بوده و باعث فرار سرمایه‌ها شده است در حالی که پتانسیل‌های لازم در این بخش برای ارتقا در سهم معدن در اقتصاد کشور وجود دارد و باید از آن بهره لازم را جست.

از این رو با تشکیل کمیته مشترک با حضور کارشناسان معاونت معدنی وزارت صنعت ، معدن و تجارت و خانه معدن ایران با بررسی‌های دقیق و جمع بندی نظرات سایر تشکل‌های معدنی در خانه معدن ایران، با موضوع و هدف چگونگی توسعه جهشی در این بخش مهم اقتصادی در شرایط کنونی کشور، پیشنهاداتی نسبت به اصلاح قانون معادن موجود فعلی در بخش معدن اعلام شد که امیدواریم با حمایت وزیر صنعت، معدن و تجارت و نقش وی در این خصوص بتوانیم با تصویب تغییرات پیشنهادی در قانون معادن فعلی در مجلس شورای اسلامی‌و شاهد حرکت جدیدی در جذب سرمایه گذاری‌های واقعی در این بخش مهم اقتصادی باشیم.