يکشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
علی کرباسی‌زاده استاد دانشگاه اصفهان:
بعد از سخنرانی هانری کربن در حدود سال ۱۳۵۵ و به کاربردن واژه مکتب فلسفی اصفهان، کسانی، چون ایزوتسور، همایی، سیدحسین نصر و جلال آشتیانی و ... دنبال عنوان و تیتر برای محتوا‌های مشترک خود بودند لذا از این واژه استفاده کردند. پیشینه مکتب فلسفی اصفهان به سده‌های چهارم و پنجم هجری بازگشت دارد، ولی استفاده از تعبیر فلسفه اصفهان در قرن دهم و یازدهم در دروه صفویه رواج داشته است. وجوه برجسته مکتب فلسفه در اصفهان پاسخ به تعارضات اجتماعی فرهنگی دوره صفویه بود و کسی مانند ابن‌رشد نتوانست دین و فلسفه و فقه و حکمت را در وجود خودش یکی کند، ولی در مکتب اصفهان این واقعیت رخ داد و فلسفه رویکرد جامعی پیدا کرد که با روایات، عرفان و فقه همراه شد. وقتی واژه مکتب اصفهان به کار می‌رود در دل آن حدود ۵ یا ۶ مدرسه فکری وجود دارد که از جمله مدرسه ایمانیه شیخ بهایی است؛ او به معنای فنی کلمه حتی یک رساله در فلسفه ندارد، ولی معنویت، حکمت و عرفان در تمامی آثار او موج می‌زند. شیخ بهایی حکمت و عرفان و فقه و حدیث را در وجود خودش یکی کرد و از ویژگی‌های مکتب اصفهان که او را از دیگران جدا می‌کند همین مسئله است.
کد خبر: ۳۹۴۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۹
مرور جریانات گوناگون فکری دوران مامون؛
دوران امام رضا از دوران‌هایی است که بحث‌های کلامی از ناحیه جریانات گوناگون فکری به سرعت رو به رشد و توسعه گذاشته و در هر زمینه اختلاف نظر پدید آمده است. دو گروهی که ما آن‌ها را به نام‌های « معتزله » و «اهل حدیث» می‌شناسیم، در برپایی این جدال‌ها و کشمکش‌های فکری، بیشترین سهم را دارا بودند. خلفای عباسی نیز هرکدام به نحوی در این مسائل مشارکت می‌کردند، اما هیچ کدام با مامون قابل مقایسه نیستند.
کد خبر: ۳۸۹۰۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۰
نسبت فقه و اخلاق؛
نسبت «فقه» و «اخلاق» همیشه در میان عالمان مسلمان و در دهه‌های اخیر میان به طور گسترده‌ای میان دین پژوهان به خصوص نواندشان دینی، محل نزاع بوده است. پاره‌ای از اندیشمندان اخلاق را ذیل دین تعریف می‌کنند، برخی آن را مستقل از دین دانسته و بعضی‌ها نیز اخلاق را مسأله‌ای مُشرف و مسلط بر گزاره‌های دینی می‌دانند به طوری که حکمِ دینی همیشه تابع حکم اخلاقی است. سروشِ دباغ روان‌درمان گر، مدرس فلسفه و نواندیش دینی است. او سالیانی است که دغدغۀ ربط میان «فقه» و «اخلاق» را دارد و توانسته پاره‌ای از موضوعات فقهی را در «ترازوی اخلاق» – در دستگاه اخلاقیِ خود – واکاوی کند. کتاب او به نام «زمین فقه و آسمان اخلاق» به تازگی منتشر شده است. از سوی دیگر محمد موسوی عقیقی پژوهشگر فقه، فلسفه و اخلاق مناسبات میان «فقه» و «اخلاق» را به فراخور موضوعاتی بررسی می‌کند. متن زیر، گفتگوی میان سروش دباغ و موسوی عقیقی است است.
کد خبر: ۳۷۲۵۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۲
گفتگوی اسلام و مسیحیت؛
فان اس تاریخ نگار اندیشه اسلامی برای اصالت اندیشه اسلامی و مساهمت مهم متکلمان و متفکران اسلام در الهیات دینی در شکل جهانی آن اعتبار و اهمیت زیادی قائل بود و بیش از هر چیز به تاریخ اندیشه دینی اعم از علم کلام توجه داشت و به احادیث و اسناد حدیثی در تحلیل هایش حساسیت نشان می‌داد. کتاب او با عنوان “میان حدیث و کلام” نمونه برجسته‌ای است از تحلیل متن/سند درباره یک حدیث در بحث از قدریه. تاریخ نگاری اندیشه اسلامی با رویکرد برون اسلامی، مسلما فضا را برای مطالعه تطبیقی ادیان، تعمق معرفت شناسی درون دینی، تقرب جهان بینی الهی با جهان بینی علمی و همچنین جهان بینی مادی، فراهم خواهد ساخت.
کد خبر: ۳۶۷۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۱
فلسفه اخلاق؛
سی وپنجمین نشست از مجموعه درس‌گفتار‌هایی درباره‌ی بوعلی سینا با عنوان «ابن سینا و جایگاه استدلال‌های جدلی در اخلاق» و با سخنرانی دکتر محسن جوادی چهارشنبه ۲۶ آبان به صورت مجازی پخش شد. در این نشست این استاد فلسفه درباره نسبت جدل با اخلاق در اندیشه و آثار ابن‌سینا سخن گفت.
کد خبر: ۳۶۶۰۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۳
محقق داماد:
آیت‌الله محقق داماد گفت: جهان، جهان شرک شده است و هرکس برای خدای خود خون می‌ریزد و این خلاف آموزه‌های ادیان الهی است. راه‌حل مشکل اصلی، بازگشت به هدف ادیان و تفسیر عقلایی و منطقی دستورات دینی است.
کد خبر: ۳۶۵۵۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۶
پروژه فکری حسن حنفی؛
مجید مرادی ضمن اشاره به پروژه فکری حسن حنفی که مبنی بر عینیت‌بخشی به باور‌های اسلامی در جامعه و تولید الهیات انسان‌محور بود، تصریح کرد: ایشان معتقد بود که فهم سنتی مسلمانان را در حاشیه نگه می‌دارد و ما باید به متن تاریخ وارد شویم.
کد خبر: ۳۶۴۵۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۶
اول آبان، چهل و چهارمین سالگرد درگذشت آیت الله سید مصطفی خمینی در دوران تبعید امام خمینی در نجف (در سال ۱۳۵۶ خورشیدی) است. هر چند در ادبیات رسمی از این درگذشت به عنوان «شهادت» یاد می‌شود ولی خود امام دربارۀ فرزندشان تعبیر «شهید» را به کار نمی‌بردند و تنها گفتند «از الطاف خفیۀ الهی است».
کد خبر: ۳۶۳۳۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۲
محمدمهدی جعفری:
محمدمهدی جعفری درباره عدم دخل و تصرف علامه حکیمی در آثار مرحوم شریعتی گفت: علامه حکیمی گفت ایراد شخصیت‌شکنی در آثار دکتر شریعتی ندیدم.
کد خبر: ۳۵۶۸۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۶
صحبت‌های جامعه‌شناس و اقتصاددان؛
وضعیت در دوره‌ی مدرنیته متفاوت است؛ چراکه بت‌های ذهنی در این جوامع تغییر یافته‌اند. در این جوامع، بشریت به مرتبه‌ای رسید که در قبال دستاورد‌های خود، احساس ناتوانی کرد. حادثه‌ی ۱۱ سپتامبر می‌تواند برداشتی از این نمونه باشد. انسان شرقی در مقابل دستاورد‌های تمدنیِ غرب احساس حقارت کرد و این احساس حقارت را به صورت حمله به مظهر این عامل حقارت‌ها که نماد‌های تمدنیِ مدرنیته بود (برج‌ها، آسمان خراش‌ها وفناوری‌های نوین) نشان داد.
کد خبر: ۳۵۶۸۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۶
به مناسبت روز پزشک؛
شیخ‌الرئیس، جدا از تألیفات متفرقی که دارد و همه آن‌ها هم فلسفی نیست، در دایره‌المعارف شفا که دارای قسمت‌های مختلفی است، به مباحث مختلفی از جمله منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات پرداخته است؛ درنهایت هم به اخلاق می‌رسد. فلاسفه‌ی پیشین دارای چنین انتظامی در مباحث خود نیستند. چنین خدمت بزرگی را در عالم اسلام برای بار اول، ابن سینا انجام داده است.
کد خبر: ۳۵۶۲۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۱
ایتاد دانشگاه تهران:
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه امام صادق (ع) در برهه‌های مختلف از جمله در انتقال قدرت از بنی امیه به بنی عباس باعث هویت‌بخشی به شیعه شدند، تاکید کرد: در کنار ابعاد مختلف شخصیتی امام، بعد عرفانی از وجوهی است که در مطالعات ما بیشتر مورد غفلت است.
کد خبر: ۳۴۵۸۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۷
مروجین غارتگری!
علیرضا پناهیان در مراسم افتتاحیه «عملیات گفتگومحور زنجیره تواصی» که در بستر فضای مجازی و با حضور مبلغین مجازی سراسر کشور برگزار شد، به سخنرانی پرداخت و به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داد. در ادامه، فراز‌هایی از این گفتگو را می‌خوانید:
کد خبر: ۳۴۳۷۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۱
چالش‌های کفر و ایمان
عضو انجمن علمی کلام اسلامی حوزه علمیه معتقد است: بسیاری از تکفیر‌هایی که توسط برخی صورت گرفته است، بخاطر یکسری مسائل کلامی بوده است که هیچکدام نه در عصر رسالت مطرح بوده و نه حتی در دوره خلفاء. عواملی که در قرون گذشته موجبات تکفیر بوده است.
کد خبر: ۳۲۸۹۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۲
آیت الله محقق داماد:
استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: طرح مسائل زیست‌محیطی، اخلاق‌های مضاف مانند اخلاق پزشکی و زیستی و تکنولوژیکی و مسائل حقوقی روز سبب پویایی حکمت اسلامی می‌شود.
کد خبر: ۳۲۵۸۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۵
حجت‌الاسلام جوادی آملی:
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه اگر اندیشه معتزله تداوم داشت به عقلانیت مدرن غربی ختم می‌شد، گفت: خوانش‌هایی عرفی بی‌توجه به علم انحراف‌ها، خیانت‌ها و جنایاتی را برای بشر به همراه می‌آورد، لذا دانشمندان اسلامی، دین را از دست بشر عادی نجات دادند تا حوزه عرفی دروغین به دین نچسبد.
کد خبر: ۳۲۴۰۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۵
عبدالحسین خسروپناه؛
سروش، مانند بسیاری از مدعیان روشنفکری گرفتار نوعی آلزایمر تاریخی است. این همه آزادی اندیشه و گفت‌وگو را در کشور ما نادیده می‌گیرد و در آمریکایی زندگی می‌کند که کسی جرئت نمی‌کند هلوکاست را نقد کند.
کد خبر: ۳۲۲۸۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۸
به مناسبت زادروز شیخ مفید؛
استاد تمام دانشگاه تهران گفت: شیخ مفید متهم نیست که قرآن و حدیث را زیرپا گذاشته، ولی مفتخر به این است که عقل‌گرایی را بیش از مثلاً شیخ صدوق در استنباط‌های فقهی، تاریخی و کلامی خودش لحاظ کرده است.
کد خبر: ۳۱۴۵۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۰
شفیعی تشریح کرد
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید ضمن تشریح جایگاه فقه در اندیشه مرحوم فیرحی اظهار کرد: وی تجدد را به معنای «تجدید سنت» می‌دانست. از منظر ایشان، کلاف عقل بشر نه یکباره بلکه در فرایندی تاریخی باز می‌شود و سنت همان عقل تحقق‌یافته در گذشته است که هر بار بیشتر در آن تأمل کنیم می‌توانیم نشانه‌های عقلانیت در گذشته را بازآفرینی کنیم.
کد خبر: ۳۱۲۴۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۸
یادداشتی از ناصر عظیمی
هبوط قدرت از کوهستان‌های دیلم به جلگه گیل (ارتباط جنبش علویان زیدی و آغاز پویش‌های فرهنگی در گیلان)
کد خبر: ۳۱۲۱۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۷