شعارسال: تقربیا یک سال پیش بود که سپنتا نیکنام، منتخب مردم در انتخابات شورای شهر یزد، از حضور در شورا محروم شد؛ به خاطر زرتشتی‌بودن. آن هم در سرزمینی که برای قرن‌ها گروه‌های مختلف انسانی از دین‌های متفاوت در کنار هم زندگی کرده بودند و حیات فرهنگی متکثر و پویایی را ساخته بودند؛ اما داستان نیکنام ادامه یافت. چیزی شبیه به قضیه آلفرد دریفوس؛ افسری یهودی که در 1894 به جرم خیانت به فرانسه و کمک به آلمان دستگیر و محاکمه شد. جامعه مدنی فرانسه در برابر این حکم ایستاد؛ حکمی که فاقد مستندات بود. داستان اعتراضات به این حکم و محاکمه‌های مختلف برای نزدیک به 12 سال حیات فرانسوی‌ها را متأثر کرد. چخوف که در آن زمان در فرانسه به ‌سر می‌برد، در نامه‌ای به دوستش نوشت «اینجا و در فرانسه همه دارند درباره دریفوس سخن می‌گویند».

مسئله فقط یک شخص نبود، مسئله دفاع از جمهوری بود و دفاع از برابری. باید از دریفوس و از حقیقت دفاع می‌شد. زولا همان زمان نوشت که «حقیقت اکنون به حرکت درآمده است و هیچ چیز جلوی آن را نخواهد گرفت». فقط در 1906 بود که پس از محاکمات فراوان دریفوس از همه اتهامات مبرا شد؛ اما جامعه مدنی فرانسه و روشنفکران آن‌قدر تاب آوردند که نبردی 12‌ساله را با پوشانندگان حقیقت ادامه دهند.

قضیه سپنتا نیکنام هم برای همه کسانی که در این یک‌ سال تلاش و مبارزه کردند، چیزی بود از‌این‌دست. مسئله فقط شخص او نبود. مسئله جلوگیری از نهادینه‌شدن رویه‌های غلطی بود که کشور را بیش‌از‌پیش در مغاک تفرقه و خاص‌گرایی می‌برد. این قضیه آزمونی هم برای جامعه مدنی ما بود که اگر ثابت‌قدم بماند، می‌تواند اراده‌اش را به سرسخت‌ترین گروه‌ها هم تحمیل کند. دیگر اینکه قضیه نیکنام و رأی بیش از دو‌سوم اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نشان داد که در تمام این سال‌ها، با وجود تمام تندروی‌ها، گفتمانی اشاعه یافته که حتی بسیاری از تصمیم‌گیران سرسخت را وادار می‌کند دست‌ها را به علامت آری‌گفتن به برابری، به حقیقت و به عضویت اقلیت‌ها بالا ببرند؛ و این یک پیروزی بزرگ در روزهایی سخت و تلخ است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار: 31تیر1397، کدخبر: 191910: www.sharghdaily.ir