شعارسال: مرحومه نوال سعداوی نویسنده و پزشک مصری در چندین سال گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی، وقتی مجری کلمه خاورمیانه را به کار برد سخنان او را قطع کرد و گفت وقتی این کلمه را می‌شوند بسیار عصبی می‌شود چرا که این کلمه یک زبان استعماری است همانند کلمات جهان سوم و پسااستعمارگرایی و باید از شر آن خلاص شد.

سعداوی در توضیح علت نامگذاری خاورمیانه می‌گوید این منطقه برای خود هویت دارد، اما نامش بر اساس وضعیتش نسبت به لندن، پایتخت انگلیس تعیین شده است. او برای فهم بهتر مخاطب مثال می‌زند که فرض کنید شرقی‌ها به انگلیس بگویند غرب میانه و آمریکا را غرب دور خطاب کنند که باعث خنده آنها خواهد شد.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:

نوال سعداوی (زاده ۲۷ اکتبر ۱۹۳۱ در روستای کفر طحله در نزدیکی قاهره– درگذشته ۲۱ مارس ۲۰۲۱ در قاهره در سن ۸۹ سالگی) نویسنده، کنشگر اجتماعی، فمینیست، روان‌پزشک و پزشک مصری بود. به گمان برخی، سعداوی بزرگ‌ترین نماینده زنان رمان‌نویس عرب است که در رمان‌هایش بیش از همه به زندگی خود پرداخته‌است (یکی از تجربیات تلخ نوال سعداوی در دوران کودکی ختنه شدن در سن ۶ سالگی بود. او در در کتاب چهره پنهان حوا تعریف می‌کند که این تجربه دردناک را در کف حمام داشته درحالیکه مادرش در کنارش بوده‌است. برای همین، او در طول زندگی خود همواره علیه ختنه زنان تلاش می‌کرد و آنرا ابزاری برای ستم به زنان می‌دانست. او در دوران کودکی دریافت که دختران نسبت به پسران کم ارزش‌تر هستند. خانواده نوال سعداوی در سن ۱۰ سالگی تلاش کردند او را وادار به ازدواج کنند. اما او از این کار خودداری کرد و مادرش نیز از تصمیم او پشتیبانی کرد. مادر و پدر نوال سعداوی او را به تحصیل تشویق کردند. مرگ پدر و مادرش در دوران جوانی باعث شد که بار مشکلات یک خانوادهٔ بزرگ بر دوش او بیفتد).

سعداوی در سال ۱۹۵۵ کارشناسی پزشکی و جراحی را از دانشگاه قاهره و کارشناسی ارشد پزشکی را در سال ۱۹۶۵ از دانشگاه کلمبیای نیویورک گرفت و در دانشگاه عین شمس قاهره به بررسی علمی – موضوعی دربارهٔ روان‌شناسی پرداخت. او علاوه بر زبان عربی با دو زبان انگلیسی و فرانسوی نیز آشنا بود. نوال سعداوی در سال ۱۹۵۹ به جایگاه مدیر بهداشت عمومی دولت مصر رسید. اما در سال ۱۹۷۲ پس از انتشار کتاب زن و جنس که علیه ختنه زنان و ستم جنسی علیه زنان بود از این جایگاه برکنار شد. نوال سعداوی از پایه‌گذاران مجله سلامت بود. دولت مصر این مجله را چند سال بعد تعطیل کرد. نوال سعداوی از یک سو مخالف حجاب و از سوی دیگر مخالف آرایش و لباس‌های باز زنان بود که این موضع‌گیری دوم باعث ناراحتی فمینیست‌ها می‌شد.

نوال سعداوی نخستین رمان خود را در ۱۳ سالگی نوشت. نخستین کتاب او من عشق را آموختم گزیده‌ای از چند داستان کوتاه است. آشنایی خوانندگان عرب با نوال سعداوی، با نخستین رمان او بنامِ مذکرات طبیبه (خاطرات یک زن پزشک) بود. وی پس از آن به نگارش رمان‌های دیگری از جمله امرآهٔ عندنقطهٔ الصفر (زنی در نقطه صفر)، امرأتان فی امرأه (دو زن در یک زن)، الغائب (غایب)، الحب فی زمن النفط (عشق در زمان نفت) و چند داستان کوتاه دیگر پرداخت. نوشته‌های نوال سعداوی به بیش از ۳۰ زبان برگردان شده‌اند. نوال سعداوی در بیان عقاید خود کاملاً بی‌پرده صحبت می‌کرد. این جسارت او به قیمت انتقاد‌های بسیار، تهدید به مرگ، و زندان تمام شد. تلاش خستگی‌ناپذیر سعداوی در بهبود حقوق سیاسی و جنسی زنان الهام بخش نسل‌های پس از او بود. کتاب زن و جنس او الهام‌بخش موج دوم فمینیسم در جهان بود.

نوال سعداوی در سپتامبر ۱۹۸۱ در اعتراض به برخورد دولت انور سادات با مخالفان سیاسی دستگیر و به مدت سه ماه زندانی شد. او در زندان خاطرات خود را با استفاده از مداد ابرو که یک کارگر جنسی زندانی به‌طور پنهانی به او داده بود روی کاغذ توالت نوشت. نوال سعداوی پس از ترور انور سادات از زندان آزاد شد. اما همچنان کتاب‌هایش سانسور می‌شدند یا از چاپ آنها جلوگیری می‌شد. نوال سعداوی پس از آزادی از زندان چند بار از سوی تندرو‌ها تهدید به مرگ شد و به خاطر گفته‌های خود به دادگاه رفت. برای همین در سال ۱۹۸۸ به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد. او در آمریکا به حملات خود علیه دین تحریف شده، استعمار، و دورویی جهان غرب ادامه داد. نوال سعداوی در سال ۱۹۹۶ به مصر بازگشت و در انتخابات ۲۰۰۵ به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری ثبت نام کرد و برای انقلاب ۲۰۱۱ مصر علیه حسنی مبارک در میدان تحریر قاهره حاضر شد.

نوال سه بار ازدواج کرده و از همسر سوم و آخرش، شریف حتاته در سال ۲۰۱۰ جدا شد. از او دو دختر و بسیار نوشته‌ها و آموخته‌ها و دو نهاد مدنی که خود از پایه گزارانش بود یعنی “آنجمن همبستگی زنان عرب” و “انجمن اعراب طرفدار حقوق بشر”به جا مانده است.

برخی از آثار ترجمه‌شده نوال سعداوی به فارسی عبارتند از:

* چهره عریان زن عرب، نوال سعداوی، مترجمان: مجید فروتن، رحیم مرادی، (۱۳۵۹).

* زن، دین و اخلاق، در ایران با نام نیمه دیگر؛ نابرابری حقوقی زن در بوته نقد، مترجم: مهدی سرحدی، نشر ناقد، چاپ اول (۱۳۸۲).

* تحلیل داستان‌های کوتاه نوال سعداوی همراه با ترجمهٔ داستان‌ها (ترجمه و بررسی انتقادی:عایشه زارعی، انتشارات مدید، چاپ اول (۱۳۹۷).

* حاکم به امر الله نوال سعداوی، مترجم: علی محسن زاده، نشر نامه مهر.

* خاطرات یک زن پزشک نوال سعداوی، مترجمان: آزاده پورصدامی، ناهید پورصدامی، نشر هشت.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون