شعارسال: در اين گفت و گو كه در شماره سه شنبه 24 اسفند 1395 خورشيدي با سفير سابق ايران در ايتاليا و سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه منتشر شد، مي خوانيم: نخستين سفر يك مقام عاليرتبه اروپايي به ايران، با سفر امروز متئو رنتسي، نخست‌وزير ايتاليا به تهران صورت مي‌گيرد و اين در حالي است كه نخستين سفر دوجانبه حسن روحاني به اروپا هم از رم آغاز شد. فدريكا موگريني،مسول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز روز شنبه به ايران مي‌آيد تا ايران و اروپا فصل جديد همكاري‌هاي خود در عرصه‌هاي مختلف را مورد بررسي قرار دهند.

در خصوص سفر نخست‌وزير ايتاليا به تهران و تاثير اين سفر در گسترش روابط دو كشور، گفت‌وگويي با سيد محمدعلي حسيني، سفير سابق ايران در ايتاليا و سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه داشته‌ايم كه مشروح آن در ادامه مي‌آيد.

**بيش از دو ماه از حضور روحاني در ايتاليا مي‌گذرد. نخست‌وزير ايتاليا با سفر امروز نخستين مقام عاليرتبه اروپايي است كه در سال جديد به تهران مي‌آيد. چرا دولت ايتاليا در پس دادن ديپلماتيك ديد و بازديد روحاني از رم تا اين اندازه عجله به خرج مي‌دهد يا به بيان ديگر دليل اين اشتياق رم چيست؟

البته در ماه‌هاي اخير، شاهد موج نسبتا گسترده‌اي از هيات‌هاي دولتي و بخش خصوصي و صاحبان صنايع و تجارت اروپايي به كشورمان بوده‌ايم اما علت اصلي اشتياق اروپايي‌ها و از جمله ايتاليايي‌ها را مي‌توان مزيت‌هاي بالقوه و بالفعل ايران دانست كه از ابعاد مختلف جذابيت لازم را براي آنان فراهم كرده است.

موضوعاتي نظير امنيت، حمل و نقل آسان، دسترسي به آب‌هاي آزاد، همسايگي با ١٥ كشور و امكان حضور آسان‌تر در كشورهاي آسياي مركزي و همچنين بازار پرجمعيت و پررونق ايران و زمينه‌هاي سرمايه‌گذاري پرسود در كشور از جمله اين دلايل هستند. عامل مهم ديگر، محروميت‌هاي چند ساله اروپايي‌ها از بازار ايران به واسطه تحريم‌هاي غيرقانوني شوراي امنيت و تحريم‌هاي يكجانبه امريكا و اتحاديه اروپايي است كه موجب شد در چند سال گذشته، شركت‌هاي كوچك و بزرگ اروپايي و بالطبع ايتاليايي از حضور در بازار كشورمان محروم شوند. به عنوان نمونه در سال ٢٠١١، حجم مبادلات تجاري ايران و ايتاليا به 2.7 ميليارد يورو رسيد در حالي كه در سال جاري اين ميزان به 6.1ميليارد يورو كاهش يافته است.

اين مساله در رابطه با ساير كشورهاي اروپايي نيز كم و بيش صدق مي‌كند و از آنجايي كه ميزان بسيار بالايي از فعاليت‌هاي اقتصادي اين كشورها، توسط شركت‌هاي كوچك و متوسط صورت مي‌گيرد و از طرفي، قدرت تحمل و انعطاف آنها نيز كم است بنابراين دچار خسارت و زيان فراواني مي‌شوند. در مجموع مي‌توان گفت فرصت و فضاي مساعد فعلي موجب ايجاد اشتياق و انگيزه تازه‌اي در طرف مقابل شده است تا بار ديگر به بازار ايران بازگردند و فرصت‌هاي از دست رفته را جبران كنند.

**امروز نخست‌وزير ايتاليا و شنبه هم موگريني به تهران سفر خواهند كرد و اين سفرها نشانه عزم اروپا براي نزديكي به ايران در روزهاي پسابرجام است و اين در حالي است كه به گفته مقام‌هاي مختلف وزارت امور خارجه، امريكا هنوز در اجراي برخي تعهدهاي خود در قالب برجام كاهلي مي‌كند. آيا اروپايي‌ها با اين رفت و آمدها و قراردادهاي سياسي در حال فاصله‌گيري سريع از واشنگتن در مقابله با ايران هستند؟

اميدواريم كشورهاي اروپايي نسبت به گذشته، سياست‌هاي مستقل‌تري نسبت به واشنگتن درباره ايران اتخاذ كنند. اين سفرها البته مي‌تواند به عنوان يكي از نشانه‌هاي عزم جدي اروپايي‌ها براي عادي‌سازي روابط سياسي، اقتصادي، فرهنگي و... با ايران و جبران گذشته باشد.

نكته مهم اينكه امضاي توافقنامه‌ها و يادداشت‌هاي تفاهم، امر بسيار موثر و مهمي در ارتقاي روابط في‌مابين است و بسترهاي قانوني لازم را فراهم مي‌كند اما اين امر به تنهايي كافي نيست. مهم‌ترين عاملي كه موجب مي‌شود دستاوردهاي اين سفرها و توافقات ملموس شوند و ملت‌هاي دو كشور تاثيرات آنها را مشاهده كنند، برقراري روابط روان و آسان مالي و بانكي با طرف‌هاي خارجي است.

اين موضوع بسيار مهمي است كه امروزه اگرچه گشايشي حاصل شده ولي با اما و اگرهايي همراه است كه مقامات امريكايي نيز نقش مهمي در بهانه‌جويي و بهانه‌تراشي در عدم برقراري اين روابط ايفا مي‌كنند. انتظار ما از طرف‌هاي اروپايي كه ازروند مذاكرات و تعهدات برجامي خود و امريكا به خوبي مطلع هستند، اين است كه شيوه‌هاي مناسبي را در نظر بگيرند تا اين موانع، رفع و مراودات بانكي و مالي حالت عادي پيدا كند و زمينه حضور موثرتر بخش‌هاي دولتي و خصوصي طرفين كه تامين‌كننده منافع مشترك و متقابل ايران و اروپا است، فراهم شود.

**جايگاه ايتاليا در عرصه سياسي اتحاديه اروپا كجاست؟

ايتاليا جمعيتي بالغ بر ٦٠ ميليون نفر دارد و از موقعيت استراتژيكي مهمي در منطقه اروپا و شمال آفريقا برخوردار است. سوابق تمدني و فرهنگي اين كشور و عضويت در بسياري از سازمان‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي و همچنين حضور واتيكان كه داراي نفوذ معنوي و سياسي بسياري در كشورهاي مختلف اروپايي و غيراروپايي است در اين كشور و ارتباط نزديك با آن موجب شده تا ايتاليا در موقعيت ممتازي از لحاظ سياسي در اتحاديه اروپا قرار گيرد.

علاوه بر اين، ايتاليا سومين قدرت اقتصادي در حوزه يورو و چهارمين قدرت اقتصادي اروپا و عضو گروه هفت كشور برتر صنعتي و همچنين گروه ٢٠ هستند كه اين عوامل نيز موجب شده تا جايگاه آنان در اتحاديه اروپا تقويت شود.

**چه مسائلي موجب جذابيت بازار ايران براي حضور ايتاليايي‌ها در كشورمان شده است؟

درباره بخشي از اين جذابيت‌ها توضيح دادم اما زمينه‌هايي نظير سابقه طولاني دو كشور در حوزه همكاري‌هاي تجاري و فعاليت‌هاي اقتصادي موجب شده تا ظرفيت‌هاي تازه‌اي براي همكاري دو كشور و حضور آنها در جمهوري اسلامي ايران و حضور ما در ايتاليا فراهم شود. مكمل بودن اقتصاد دو كشور نيز در اين رابطه عامل تاثيرگذاري است.

همچنين موضوع مهم امنيت كشور، موقعيت استراتژيك و نقش و جايگاه ايران در منطقه و همچنين ظرفيت‌هاي متعدد و متنوع ديگر مانند همكاري در حوزه انرژي، پتروشيمي، گردشگري، فرهنگي و هنري، باستان‌شناسي، محيط زيست، حمل و نقل و خودروسازي نيز از جمله عوامل موثر در اين خصوص است.

**تاكنون همكاري‌هاي تهران و رم در رابطه با بحران‌هاي منطقه‌اي و از جمله بحران سوريه و عراق چگونه بوده است؟

مشورت‌ها و رايزني‌هايي درباره بحران‌هاي منطقه‌اي ازجمله بحران سوريه و عراق و تحولات افغانستان و همچنين نگراني‌ها و تهديدهاي مشترك و ضرورت تقويت همكاري‌هاي امنيتي در برخورد با پديده تروريسم، توليد و قاچاق مواد مخدر، جرايم سازمان‌يافته و تلاش براي بازگشت صلح و ثبات همواره ميان مسوولان سياسي دو كشور وجود داشته است؛ اگرچه بايد نظم و ترتيب بهتري پيدا كند.

**حضور مقامات ايتاليايي در ايران و سرمايه‌گذاري آنها با ايران تا چه اندازه مي‌تواند در شكستن فضاي رواني هراس همكاري اقتصادي با ايران موثر باشد؟

مشكل اصلي، كارشكني‌ها و بهانه‌جويي‌هاي طرف امريكايي است. موج گسترده‌ ماه‌هاي اخير حضور هيات‌هاي خارجي نشان مي‌دهد كه فضاي رواني حاصل از پروژه ايران‌هراسي واقعا شكسته شده است و به همين خاطر، هم مسوولان دولتي و هم بخش خصوصي و صاحبان صنايع و تجارت آمادگي پيدا كرده‌اند تا در قالب گروه‌هاي اقتصادي و تجاري در ايران حاضر شده و از همتايان خود براي حضور در كشور خود دعوت كنند و قراردادهاي متعددي را در زمينه‌هاي مختلف منعقد كنند.

اين نشانه آن است كه فضاي رواني كاملا شكسته شده است اما براي تكميل همكاري‌ها حتما روان‌سازي مراودات مالي و بانكي هم بايد شكل بگيرد چراكه لازمه موفقيت هراقدام تجاري و اقتصادي و سرمايه‌گذاري و مشابه آن، عمليات‌ روان مالي و بانكي است.

بنابراين اميدواريم با پيگيري‌هاي طرف‌هاي ايتاليايي و اروپايي و با استفاده از ظرفيت‌هاي خود، مانع ادامه كارشكني‌ها و تبليغات مغرضانه امريكايي‌ها شوند و گشايش موجود در روند همكاري‌ها را تقويت كنند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 24فروردین1395، کدخبر: 82031257: www.irna.ir