شعارسال: در نتیجه بیش از 2 سال گفت وگوهای سخت و فشرده هسته ای میان ایران و گروه 1+5، سرانجام توافقی تاریخی در این ارتباط شكل گرفت. پس از این رویداد مهم، بحران غیرضروری كه بیش از یك دهه بر روابط ایران و جهان سایه افكنده بود، فرونشست. حال پس از سپری شدن حدود سه ماه از اجرای برجام، دیدگاه های مختلفی درباره آن شكل گرفته است.

از آنجا كه قرار بود در بازه های زمانی مشخص گزارش هایی از نحوه اجرای برجام در اختیار نمایندگان مجلس قرار گیرد، چند روز پیش گزارش مكتوب وزارت امور خارجه از وضعیت سه ماهه نخستِ اجرای برجام به كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تحویل داده شد. در این گزارش درباره نحوه اجرای برجام از روز بیست و ششم دی ماه پارسال تا بیست و ششم فروردین امسال توضیح هایی مطرح شده است.

ارایه و بررسی گزارش وزارت امور خارجه در مجلس شورای اسلامی سبب طرح دیدگاه های مخالف و موافق در این زمینه شد. در جناح مخالف، برخی گزارش یاد شده را در كنار موضوع هایی چون سخنرانی رییس كل بانك مركزی درشورای روابط خارجی آمریكا در فرایند حمله به برجام دستاویز قرار دادند و طی هفته های اخیر بر حجم حمله های ضدبرجامی خود افزودند.

مدیر پیشین شبكه «العالم» بر این باور است از آنجا كه برجام همه مرحله های قانونی را در كشورمان طی كرده است، پس سندی ملی است و نباید علیه این سند جوسازی كرد.

این تحلیلگر مسایل هسته ای، گرفتن بهانه از دشمن، ایجاد اختلاف میان مخالفان ایران و ارتقای وزن جایگاه كشورمان در منطقه و جهان را از جمله مهمترین دستاوردهای برجام دانست.

در ادامه، متن كامل گفت وگو با بهشتی پور آمده است؛

* به رغم لغو تحریم های هسته ای، چرا برخی فقط از برجام سیاه نمایی می كنند و در تلاشند تا توافق انجام شده را بدون هیچ دستاوردی نشان دهند؟ آیا نگاه ها و منافع سیاسی در این میان مطرح است؟

*بهشتی پور: من به عنوان یك كارشناس تمایل ندارم درگیر بازی های جناحی شوم چرا كه خود را اصلاح طلب و اصولگرا نمی دانم بلكه معتقد به منافع ملی هستم. در این چارچوب باور دارم برجام یك سند ملی است. در حال حاضر همه مراحل قانونی برجام طی شده است. شورای عالی امنیت ملی آن را تصویب كرده و مقام معظم رهبری آن را مشروط به 9 شرط، مورد تایید قرار داده است. با توجه به آنچه گفته شد، برجام یك سند ملی است.

بر همین اساس باید دست در دست هم بدهیم و اجرای برجام را به عنوان یك سند ملی خواسته ملت بدانیم. پس نباید علیه دولت جوسازی صورت گیرد. در واقع ما باید از آمریكا و اروپا بخواهیم تعهدهایی كه باقی مانده است را اجرایی كنند، نه این كه بر دولت فشار وارد كنیم.

* قرار است كه هر سه ماه یك بار گزارشی از میزان پیشرفت در اجرای برجام به مجلس ارایه شود. با توجه به گزارشی كه وزارت امور خارجه به تازگی به مجلس ارایه داد تا چه میزانی برجام اجرایی شده است؟

*بهشتی پور: به نظر می رسد در تهیه این گزارش نگاه كارشناسانه ای وجود داشته است. نهادها و سازمان های مختلفی همچون سازمان انرژی اتمی، وزارت علوم، وزارت اقتصاد و بانك مركزی در تهیه این گزارش مشاركت داشته اند. همچنین این گزارش نشانگر آن است كه روند اجرایی شدن برجام پیش می رود. هرچند در فصل آخر این گزارش به چالش ها و مانع هایی پرداخته شده است كه در اجرایی شدن كامل برجام وجود دارد اما اصل داستان حاكی از پیشرفت ها و گام های رو به جلو است.

مهمترین دستاورد برجام لغو قعطنامه ها و پرونده سازی هایی بود كه می توانست علیه ایران جنگ راه بیاندازد. هر چند روی كاغذ همه تحریم ها لغو شده اما امروز لغو تنها بخشی از تحریم ها عملی شده است. در اجرا هم هنوز مشكل هایی وجود دارد كه همچنان باید پیگیری هایی برای اجرای آن انجام شود. گزارش اخیر وزارت امور خارجه نیز حاكی از همین موضوع است.

همان طوری كه تحریم ها به تدریج افزوده شد، به تدریج هم كاهش پیدا می كند. همین كه روی كاغذ همه تحریم ها لغو شده، كار ارزشمندی است. به دلیل این كه همین كاغذها مبنایی برای افزایش فشارها بر كشورمان بودند. با این حال در فضای كنونی نیز می بینیم نام 700 شخصیت حقیقی و حقوقی از فهرست تحریم شدگان خارج شده است. همچنین تحریم های مرتبط با مسایل هسته ای كه شامل 6 قطعنامه زیر فصل هفتم شورای امنیت، 12 قطعنامه در شورای حكام و از همه مهمتر پرونده «پی ام دی» -كه در مورد ابعاد احتمالی نظامی كشورمان وجود داشت- لغو شده است. به هر حال این ها دستاوردهای كمی نیستند. با همین بسترها بود كه تحریم ها را علیه ملت ایران اعمال كردند. برای نمونه در حال حاضر می توانیم نفت، گاز و محصولات پتروشیمی را بدون دغدغه صادر كنیم اما پیشتر ما را به وضعیتی كشانده بودند كه پول نفت صادراتی را نمی توانستیم به كشور بازگردانیم.

* این روزها رسانه های منتقدِ برجام سعی می كنند با بهره گرفتن از روایت و برداشت های متفاوت از سخنان مقام های دولت، برجام را بدون دستاورد معرفی كنند. انتظار اثربخشی چشمگیر برجام بر اوضاع داخلی، آن هم در مدت سه ماه نخست اجرای آن تا چه حد با واقعیت ها همخوانی دارد؟

*بهشتی پور: آن هایی كه معتقدند برجام تاكنون دستاوردی به همراه نداشته است، كم لطفی می كنند. انتقادها از برجام همواره وجود دارد اما مردم در زندگی خود نتیجه دستاوردهای مثبت برجام را لمس می كنند. پیش از برجام طی ماه ها حتی یك دیپلمات خارجی به ایران سر نمی زد اما برخی علاقه مند هستند كه دیپلمات ها را توریست تصور كنند كه كار درستی نیست. واقعیت این است كه دیپلماسی شكل گرفته كنونی، زمینه را برای ترسیم چهره مثبت از ایران فراهم كرده است. همانگونه كه امروزه در جهان كشورها هزینه هنگفتی برای نشان دادن چهره مثبت از خود اختصاص می دهند، اینك نگاه ها به ایران در جهان مثبت است.

البته ما باید مطالبه های خود از آمریكا و اروپایی ها را با قوت و قدرت دنبال كنیم و دلمان را به آنچه كه تاكنون به دست آورده ایم، خوش نكنیم. در واقع هم دلخوش كردن به دستاوردها و هم نادیده گرفتن آن ها هر 2 ایراد دارد.

* برخی معتقدند كه مهمترین دستاورد برجام خنثی سازی تهدید ایران هراسی در جهان بوده است، دیدگاهتان در این زمینه چیست؟

*بهشتی پور: این سخن درستی است اما به نظرم دستاورد مهمتر برجام گرفتن بهانه از دست دشمن است. برجام سه موفقیت مهم را ایجاد كرد؛ نخست، این بهانه را كه ایران در پی ساخت بمب هسته ای است از دشمن گرفت. دوم، منجر به اختلاف بین كشورهایی شد كه علیه ایران متحد شده بودند و موفقیت سوم این بود كه جایگاه منطقه ای و بین المللی ایران را ارتقا داد.

* دلیل منتقدان برای انتقاد از اجرا نشدن برجام تا چه حدی متقن و قابل پذیرش است؟

*بهشتی پور: باید از سخنان كسانی كه نقد درستی دارند در راستای از بین بردن ضعف ها سود بُرد و توجهی به نقدهای نادرست نكرد. همچنین برای این كه نتایج برجام را ملموس كنیم باید آن ها را به صورت عینی نشان دهیم و به بررسی تطبیقی شرایط پیشابرجام و پسابرجام بپردازیم. در همین راستا باید به سمت واقعیت هایی كه ملموس هستند حركت كنیم تا مردم بیشتر متوجه نتیجه ها و پیامدهای برجام شوند.

نكته دیگر اینكه باید نوعی همگامی و همفكری در سطح ملی مطرح شود و همه نهادها و سازمان های دولتی و غیردولتی برای اجرایی شدن برجام دست به دست هم دهند. همچنان كه گفته شد برجام یك سند ملی است و باید حقوق ملت ایران را كه طی 12 سال گذشته با تهاجم گسترده آمریكا، اسراییل و متحدانشان رو به رو شده بود با این سند ملی بازستانیم.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 4اردیبهشت1395، کدخبر: 82045647: www.irna.ir