شعار سال: عباسعلی کدخدایی در هفتمین قسمت از مستند بدون توقف در رابطه با برخی ابهامات انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و سوال یکی از حاضرین در برنامه درباره «مهندسی انتخابات»، اظهار کرد: یک جایی گفتم ما هیچ کدام در شورای نگهبان مهندس نیستیم. ما که از مهندسی سر در نمیاریم.

یکی دیگر از منتقدین در تشریح منظور مهندسی انتخابات مثال زد که فرضا در یک استان نماینده اصلاح طلب و اصولگرا داریم امکان دارد اقبال عمومی به نماینده اصلاح طلب بیشتر باشد. حا اگر شورای نگهبان نماینده اصلاح طلب را رد صلاحیت کند، آیا این مهندسی محسوب نمی‌شود؟

کدخدایی پاسخ داد: چرا. این امر فراتر از مهندسی و یک تخلف و در واقع گناه بزرگی است که اصلا قابل کتمان نیست و باید همه برخورد کنند.

اهم اظهارات کدخدایی به شرح زیر است:

* دو نکته وجود دارد. آن جا بحث این بود که ممکن است شورای نگهبان در بررسی و تایید صلاحیت‌ها اشتباه کند؟ گفتم ما همه انسان هستیم و از غیب خبر نداریم. انسان هم جایزالخطا است و ممکن است اشتباه کند. اگر اشتباه کردیم و قابل جبران بود حتما جبران می‌کنیم. اگر نتوانستیم جبران کنیم باید حداقل توبه کنیم اما نکته مهمی که می‌فرمایید این است که گفتید مهندسی کردیم. یعنی ما به زعم شما یک اصلاح طلب را رد کردیم چون یک اصولگرا قصد داشت بیاید. می‌گویم اگر این اقدام عامدا انجام شده این تخلف و جرم است و طبق قانون انتخابات اصلا باید همه ما را محاکمه کنند. بحث شوخی نیست. بله اگر من اشتباه کردم و دستم خورد به این لیوان و شکست پول لیوان را می‌دهم. کار دیگری هم نمی‌توان انجام داد.

* ببینید شما می‌توانید بگویید همه انسان‌ها به هیچ وجه خطا نمی‌کنند؟ ما نگفتیم که خطا می‌کنیم. ما دقت و توجه لازم را داریم اما ممکن است خطا کنیم. این صریح‌ترین بیان است. آیا می‌توانیم بگوییم همه ما به هیچ وجه مرتکب گناه، تخلف و جرم نمی‌شویم؟ نه! انسان است و جایز الخطا.اگر بگویید برای این مواقع چه ساز و کاری دارید؟ می‌گویم این ساز و کار.

* شما در مورد انتخابات سال ۹۶ هم ابهام دارید؟ آن هایی که خاطره بد ایجاد کردند واقعا باید بروند توبه کنند. انتخابات ۸۸ انتخابات شیرینی بود و شیرینی آن را عده‌ای به کام مردم تلخ کردند. اگر قرار بود خدای ناکرده شورای نگهبان دخالتی کند یا مهندسی کند یا اقداماتی انجام دهد در بررسی صلاحیت‌ها انجام می‌داد. مگر کار راحت‌تر انجام نمی‌شد؟ شما در بررسی صلاحیت‌ها آقای موسوی را تایید کردید، آقای کروبی و آقای رضایی را تایید کردید حالا در برگزاری انتخابات دخالت می کنید؟ خب از ابتدا تایید صلاحیت نمی‌کردید. این که راحت‌تر بود.

*ما می‌گوییم شورای نگهبان نمی‌ترسد و آنقدر شجاع است که حرف خود را بزند و محکم هم بایستد. ترس را به کار نبرید. پس ما از کجا آمدیم؟ چه کسی ما را انتصاب کرده است؟ ما را مجلس انتخاب کرده است. مجلسی که شما رفتید و رای دادید همان مجلس ما را انتخاب کرده است.

* ما حاضریم با انتخابات عمومی به شورای نگهبان بیاییم.

*در انتخابات ۸۸ افرادی که انتخابات را رصد می‌کردند می‌دانند گروهی آمدند و اعلام کردند برای حفظ و صیانت از آراء مردم کمیته‌ای تشکیل می‌دهیم که می‌خواهد نظارت کند. ما حقوقی هستیم و حرف ما این است. از ما انتظار حرف غیر حقوقی نداشته باشید. یک فعال سیاسی شاید نظر دیگری داشته باشد. در کمیته صیانت از آراء ما می‌گوییم مبنای قانونی شما کجاست؟ آیا برای این کار قانون به شما اجازه و یا صلاحیتی داده است؟ خیر! ما معتقد هستیم که اصل ۹۹ قانون اساسی و سایر قوانین انتخاباتی به ما این اجازه را داده است. قوانین مختلف انتخاباتی به ما اجازه داده است که دخالت، نظارت، بررسی، اعلام صحت و همه این مواردی که هست را انجام دهیم ولی به کمیته صیانت از آرا چه کسی اجازه داده است؟ اگر کمیته مرمی است برود و برای مردم گزارش دهد. ما کاری نداریم. آنها می‌گفتند ما می‌خواهیم بر آرا نظارت کنیم. قانون کجا چنین اجازه‌ای داده است؟ بیایند آراء مردم را رصد و بررسی کنند و هر نظری می‌خواهند بدهند کاری با آنها نداریم. اما اگر بخواهند در حوزه خود انتخابات دخالت تاثیرگذاری داشته باشند مبنای قانونی ندارد.

*قانون گفته شمای کاندیدا اگر قصد دارید نظارت کنید می‌توانید سر صندوق‌ها نماینده داشته باشید. کمیته صیانت از آرا هم می‌آمد و می‌گفت ما به موجب قانون مجوز می‌گیریم و سر صندوق می‌رویم. اصولا قانون مشخص کرده بدون نماینده هیات اجرای، نماینده هیات نظارت و اعضای اجرایی و... هیچ فرد دیگری نباید پای صندوق رای باشد. فقط مردم بیایند رای بدهند و بروند. شما چطور می‌توانید در جایی که منع قانونی دارید اجازه دهید گروهی بیایند و نظارت کنند؟ می خواهند نظارت کنند نظارت عمومی و مردمی داشته باشند اشکالی ندارد بروند و نظارت کنند اما اگر بخواهند سر صندوق‌ها بروند و بازشماری کنند و نظارت تاثیرگذار داشته باشند اعلام کردیم شمامجوز ندارید، غیرقانونی هستید بنابراین اعتبار و مشروعیتی ندارید. کار دیگری هم نکردیم.

* تمام ساختارهای اداری و سیاسی کشور یک مرحله نهایی و فرجام دارد. شما وقتی به مرحله فرجام می‌رسید ممکن است به حقتان رسیده باشید و یا ممکن است به حقتان نرسیده باشید اما ضرورت نظم عمومی و اجتماعی ایجاب می‌کند که شما در آن مرحله مساله را قطع کنید و به اصطلاح شما کات کنید و تمام شود. در قوه قضاییه دادگاه بدوی، تجدیدنظر، دیوان عالی کشور و فرجام را داریم. وقتی به مرحله نهایی رسیدید آن هم در حالیکه در مرحله نهایی حکم به ناحقی به اشتباه تایید می‌شود، کجا اعتراض می‌کنید؟ جای دیگری ندارید. در مراجع دیگر اداری مثلا در سازمان‌های اداری شکایتی دارید از مدیر کل به معاون یا از معاون به وزیر و تصمیمی گرفته می‌شود پس دیگر تمام است.

*شورای نگهبان هم دارای مراحل نظارتی دارد. مرحله نهایی خود شورای نگهبان است و قانون نگفته است در خصوص شورای نگهبان اگر در انجام وظایفش تخلفی داشته باشد آیا جای دیگری می‌تواند به آن رسیدگی کند یا خیر. برای مثال در حوزه تقنین مصوبه‌ای که از مجلس می‌آید به شورای نگهبان می‌آید که یا شورای نگهبان ایراد می‌گیرد و به مجلس اعاده می‌شود یا ایراد نمی‌گیرد و تایید می‌شود. اگر ایراد گرفت و مجلس مصلحتی را تشخیص داد اصرار می کند و به مجمع تشخیص مصلحت می‌رود. آیا بالاتر از مجمع تشخیص مصلحت هم نظری هست؟ خیر! اگر مجمع تشخیص مصلحت نظر شورای نگهبان را تایید کرد دیگر تمام است. ممکن است نظر مجلس را قبول کند. از این مراحل درنظر گرفته شده مرحله بالاتری ندارید. اگر بخواهید مراحلی را اضافه کنید باید یک نهاد بالاتر از شورای نگهبان را اضافه کنید اما بالاتر از آن کجا شکایت کنیم؟ این ادامه دارد پس جایی باید قطع شود. اما اگر من کدخدایی در شورای نگهبان یا هر عضوی تخلف کرد قوه قضاییه به عنوان تخلف من برخورد می‌کند. رسیدگی به تخلفات من به عنوان حقوقدان شورای نگهبان قوه قضاییه است.

*شورای نگهبان مرجعی است که کلام آخر را در بحث انتخابات بیان می‌کند. سوالی کردید در رابطه با بحث انتصابی یا انتخابی بودن. شورای نگهبان به موجب قانون از سوی ریاست قوه قضاییه معرفی می شود دلیل آن هم این است که رییس قوه بیشتر با حقوقدانان و قضات در ارتباط هستند ولی حق انتخاب برای مجلس است. در دور اخیر ما یک نفر می‌خواستیم اما سه نفر را معرفی کردیم. معمولا هم عرف از ابتدا این بوده است که دو برابر معرفی می‌شدند.

*اگر نقصی در انتخابات است باید بررسی کنیم ولی مقام معظم رهبری از سوی مجلس خبرگان انتخاب می شود. حتی فقها هم انتخابی هستند وقتی رهبر انتخاب می‌کند. قضات دیوان عالی کشور امریکا توسط رییس جمهور انتخاب می‌شود و رییس جمهور را مردم انتخاب می‌کنند. نه! غیر مستقیم کالج‌های انتخاباتی انتخاب می‌کنند. پس باید گفت اینها انتخاب نشدند؟ چرا! به جرایم رییس جمهور در امریکا همان قضاتی که خودش نصب کرده رسیدگی می‌شود. در مسائل اجتماعی اینها اشکالی ندارد.

* قانون اساسی ما هم در اصل ۱۱۱ می گوید اگر مجلس خبرگان تشخیص داد که رهبری یکی از شرایط خود را از دست داد می‌تواند او را عزل کند.

*{درباره رسیدگی به تخلفات انتخابات ریاست جمهوری‌ها}: مانند این است که بگویید در کشوری مثل آمریکا تاکنون رییس جمهوری را داشتیم که محاکمه شده باشد؟ قرار نیست هر قانونی نوشته می‌شود ما هر روز آن را اجرا کنیم. ممکن است قانونی نوشته شده باشد اما ۳۰۰ سال اجرا نشده باشد. من مقایسه عقلی و منطقی می‌کنم. پس نمونه زیاد داریم. اینها به اصطلاح پاسخ‌های نقضی است. در رابطه با فساد مسئولین، در بحث انتخابات سه واژه یا سه مرحله داریم. این سه مرحله وقتی انجام می‌شود یک نفر به عنوان رییس جمهور در خبرگان و ریاست جمهوری انتخاب شده است. یک مرحله بررسی صلاحیت‌ها است که شورای نگهبان انجام می‌دهد و یک صلاحیت حداقلی را مدنظر قرار می‌دهد. یک وقت شما انتظار دارید و خیلی‌ها انتظار دارند که در سیاست‌های کلی نظام هم آمده شایستگی هاست که در قانون انتخابات در این رابطه مکانیزم و ابزاری نداریم. نه قانون انتخابات اجازه داده نه ما چنین وضعیتی داریم. باید قانون را اصلاح کنیم تا برای احراز شایستگی هم ابزاری داشته باشیم. مرحله سوم هم رای است.

* در انتخابات مجلس این دوره بیش از شش هزار نفر تایید صلاحیت شدند و از میان آنها ۲۹۰ نفر انتخاب شدند.آیا این میزان نفرات شایسته بودند؟ خیر. من و شما بر اساسی رای دادیم. آیا می توان گفت منتخبین شایستگان هستند؟ نه! آیا می‌توان تضمین کرد تا پایان دوره اینها هیچ گونه تخلفی مرتکب نشوند؟ نه! شورای نگهبان نمی‌تواند هیچ یک از اینها را تضمین کند. ما تایید صلاحیت حداقلی را با همین قانون ناقص حداقلی انجام می‌دهیم بعد هم در مکانیزم رای وارد می‌شود و آنجا هم اتفاقات خاص خود می افتد. پس نمی‌توانیم بگوییم شورای نگهبان تاثیرگذار است. فیلتر شورای نگهبان یک فیلتر حداقلی است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ انتشار 4 آذر 97، کد مطلب: 827723، www.khabaronline.ir