شعارسال: این روزها رفتارهایی از سوی برخی نمایندگان سوژه شبکه‌های اجتماعی و نقل محافل شده است که بسیاری از مردم نا امید از دیدن چنین صحنه‌هایی در تعجب از عنوان نمایندگی ملت روی برخی افراد هستند به غیر از ماجرای نماینده سراوان و پخش شدن فیلم مواجهه او با کارمند گمرک، در روزهای اخیر فیلم یکی دیگر از نمایندگان مجلس منتشر شد که هنگام خروج از مکانی به شهروندی که از وی «کار می‌خواهد» می‌گوید «بیجا می‌کنی از من کار می‌خواهی، شرت را کم کن.»وی به این شهروند می‌گوید «غلط می‌کنی» و «وقتی به آدم احترام می‌گذاری، شورش را درمی‌آورند.»

نوبت به ‎نماینده دیگری هم رسید. این نماینده خانم در مجلس در ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی پخش شده، هنگام سخنرانی می‌گوید کسانی که رای نداده اند، حق ندارند شکایت کنند و اگر صدایشان دربیاید خود من آنها را خفه خواهم کرد!

پخش این ویدئوها و تصاویر، جو را علیه نمایندگان مجلس دهم آنقدر سنگین کرده است که حتی آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان به موضوع حضور نمایندگان در مجلس واکنش نشان می‌دهد و در مراسم نکوداشت هفته پژوهش می‌گوید: «افرادی که به مجلس می‌روند با آن آشنا نیستند، متاسفانه برخی به ابتدایی‌ترین مسائل مربوط به مجلس آشنایی ندارند و چه بسا برخی اصلاً یک بار متن قانون اساسی را نخوانده باشند.فردی را در مجلس دیدم که فکر می‌کرد شخصیت حقوقی یعنی شخصیت حقوق ‌بگیر!»

دبیر شورای نگهبان در ادامه گفت:« آیا این نماینده که درباره مسائل پیچیده اقتصادی که می‌خواهد رای بدهد، اطلاعات دارد؟ درباره مشکلات جامعه از جمله گرانی‌ها و تورم که مجلس می‌تواند برای حل آن سهم و نقش داشته باشد، آگاهی دارد؟»

آیت‌الله جنتی با تاکید بر آگاهی نامزدهای نمایندگی مجلس به قانون اساسی و مسائل مختلف مجلس و وظایف خود و آشنایی با کمیسیون‌های مختلف، پیشنهاد داد نامزدهای نمایندگی مجلس قبل از ورود به مجلس دوره‌های آموزشی بگذرانند.

وی گفت: «این طرح به نظر مناسب است تا مجلس بعد از مطالعه آن، درباره آن طرح بدهد که در این صورت آینده مجلس بهتر خواهد شد.»

آیت الله جنتی با انتقاد از برخی اعمال نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت: «باید نمایندگان در این زمینه نیز در دوره‌های اخلاقی شرکت کنند تا با وظیفه شرعی و قانونی خود آشنا شوند.»

آیا ضعف از لیست‌ها است؟

در کنار واکنش‌هایی که به گفته‌های دبیر شورای نگهبان مبنی بر نیاز به برقراری کلاس‌های آموزشی اخلاقی برای نمایندگان، پیش از ورود آن‌ها به مجلس صورت گرفته است حضور نمایندگانی که اخیرا ویدئوی آنها منتشر شده در لیست امید، موج جدیدی را علیه اصلاح‌طلبان به راه انداخته است. عده‌ای از اصولگرایان تلاش دارند تا بگویند آنچه باعث این بی‌حرمتی‌ها به مردم از سوی نمایندگان شده، نتیجه اعتماد به لیست امید و اصلاح‌طلبان بوده است. وگرنه اگر کاندیداهای اصولگرا از سوی مردم تمام و کمال رای می‌آوردند، اکنون شاهد این صحنه‌ها در قوه مقننه نبودیم، به عبارتی جریان اصولگرا تلاش دارد تا این اتفاقات را ناشی از ضعف لیست اصلاح‌طلب امید بداند و از این طریق منویات سیاسی خود را به ثمر برساند.

عده ای از اصولگرایان هم البته از دید دیگری وارد عمل شده اند، آن‌ها می‌گویند این نمایندگان توهین کننده، تازه بعد از تایید صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان چنین رفتاری از سوی خود نشان می‌دهند. آن‌ها با استناد به این موضوع، نظارت استصوابی را در این وادی یک امر ضروری می‌دانند چرا که اگر این نظارت و تایید صلاحیت‌ها نبود آن وقت شاهد رفتارهای دون شان تری از سوی نمایندگانی بودیم که اکنون با درایت نهادهای نظارتی به دلیل رد صلاحیت شدن فرصت ورود به مجلس را نیفتند. این اظهارات البته طی روزهای گذشته واکنش‌های متعددی از سوی چهره‌های مختلف اصلاح‌طلب به همراه داشته نمونه‌اش مصطفی تاج زاده که با انتشار لیست نمایندگان مجلس اول شورای اسلامی به این ادعاها پاسخ داده و نوشته است؟ «حضرات می‌فرمایند با نظارت استصوابی تازه اینها شده‌اند نماینده. ببینید اگر نظارت مزبور نبود چه می‌شد. می‌گویم انتخابات دور اول مجلس بدون نظارت استصوابی برگزار شد. نمایندگان آن دوره را با امروزی‌ها مقایسه کنید.» عباس عبدی دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در واکنشی مشابه با مصطفی تاجزاده وجود فیلترهای قبل از صلاحیت‌های کاندیداهای مجلس را عامل اصلی ضعف کنونی در لیست امید و البته نا آشنایی برخی از نمایندان به قانون اساسی و رفتارهای اخلاقی دانسته و اظهار داشته است: «همه می‌دانندکه از فیلترهای نظارتی بهتر از اینها رد نمی‌شوند.»

محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا هم در این ارتباط گفته است: «بزرگوار! اگر قیف شورای‌نگهبان کمی گشادتر بود و آنهایی که با وظایف مجلس آشنایند و آموزش هم دیده اند، ردصلاحیت نمی‌شدند الان چنین مشکلی وجود نداشت.»

اکنون پرسش اینجاست؛ اتفاقات اخیر نتیجه نوع فیلترهای انتخاباتی است یا لیستی که اصلاح‌طلبان بسته‌اند؟

در مجالس قبلی هم بوده

سعید شریعتی فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه در مجالس هفتم، هشتم، نهم و... نیز شاهد توهین نمایندگان به یکدیگر یا شهروندان بوده ایم، به آفتاب یزد می‌گوید: «ماجراهای اخیر برای نخستین بار نیست که اتفاق می‌افتد. امروز عده ای با استناد به حضور نماینده فلان شهر در لیست امید، تلاش دارند این اتفاق را صرفا به گردن اصلاح‌طلبان و لیست آن‌ها بگذارند. اما با نگاهی به گذشته مجلس دهم درمی‌یابیم که ما چهره‌های زیادی داریم که در لیست اصولگرایان بوده اند و رفتارهای خلاف شان نمایندگی از خود نشان دادند.»

وی ادامه می‌دهد: «پیشتر از سوی نمایندگان همان لیستی که برخی شخصیت‌های کلیدی از جمله آیت الله جنتی، آن را جلو خودشان گذاشتند و به آن رای دادند و تبلیغ کردند نیز دیدیم که چه مشاجره‌هایی صورت گرفته و حتی کار تا زدوخوردهای فیزیکی پیش رفته است. بنابراین کت گرفتن و یقه گرفتن و ناسزا گفتن، تنها به نماینده ای مثل چند نماینده اخیر که بحث‌شان است ختم نمی‌شود که بنا به شرایطی در لیست امید آمده و جسارتی احتمالی کرده است.»

شریعتی می‌گوید: « از این دست برخوردها از سوی نمایندگان زیاد است، تنها تفاوت آن این است که تصاویر آن برخوردها یا پخش نشده یا کمتر پخش شده است، این رفتارهای دون شان نمایندگی هم به لیست امید، مستقل و احزاب ارتباطی ندارد، اینها نتیجه نوع نظارت‌ها و کسانی است که زمینه رد صلاحیت‌ها را فراهم می‌کنند و در اختیار هیئت نظارت‌ها قرار می‌دهند تا فرهیختگان و عصاره‌های فضائل ملت را عملا حذف کنند.»

این فعال سیاسی می‌گوید: « نتیجه این فیلترها و محدودیت‌های قبل از انتخابات نسبت به شخصیت‌های اصلاح‌طلب باعث می‌شود تا کسانی در داخل لیست‌هایی مثل امید بیایند که تضامین لازم را به مراجع مربوطه از قبل داده باشند. اما بعضا این تضامین به چه معناست؟ به این معنا که دیگر آن نماینده خودش را نماینده مردم نداند، نباید از برخی برخوردهای این نمایندگان متعجب شد.»

شریعتی ادامه می‌دهد: «به جز برخی از نمایندگان فعلی، باقی نمایندگان هیچ وقت اعتراضی به اشخاص یا نهادهایی نمی‌کنند که ممکن است باعث رد صلاحیت آنان شوند و این به معنای آن است که این نمایندگان صرفا به فکر حضور دوباره شان در دور بعدی یا در قدرتند نه به فکر حل مشکلی از مردم خود.»

قاعده نمی‌شد

شریعتی در پاسخ به اینکه اگر فیلترهای نظارتی برای حضور نمایندگان به مجلس نبود و صلاحیت نمایندگان تنها با رای مردم مشخص می‌شد،آیا مشکلاتی از این دست، مثل اخلاق‌های دون شان نمایندگان حل می‌شد؟ می‌گوید: «مطمئنا به طور کامل حل نمی‌شد، به هر حال هر آدمی در هر شانی ممکن است در یک جایی عصبانی شود و یک جایی خارج از عرف عمل کند. اما آنچه که در این بین اهمیت دارد این است که این اعمال و رفتار نمایندگان تبدیل به یک قاعده نمی‌شد. این خود برتر بینی نمایندگان و مسئولان در حکومت، ناشی از این است که اکنون آن‌ها فکر می‌کنند که تضامینی برای بقایشان در قدرت وجود دارد و از همین رو الزاما به رای مردم احتیاج ندارند. به خاطر این عمده مسئولان نگاهشان به مردم از بالا به پایین و ارباب و رعیتی است این را در اظهارات برخی از آنها دیدیم.»

این فعال سیاسی می‌گوید: «این موضوع به خاطر آن است که دستگاه‌های نظارتی کسانی را دستچین کرده و گفته‌اند که اینها گل‌های سر سبدی هستند که باید مردم از میانشان انتخاب کنند و بقیه نیز صلاحیت ندارند.»

شریعتی تاکید کرد: « تا وقتی که مسئولان مردم را ولی نعمت خود ندانند برخوردشان به همین شکل خواهد بود.»

وی در پاسخ به مقایسه وجود فیلترهای نظارتی در روند رد صلاحیت‌ها به مقایسه تفاوت‌های مجلس کنونی با مجلس اول شورای اسلامی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در مجلس اول، با حضور برخی شخصیت‌های انقلابی می‌دیدیم که مجلس دارای فضائل ملت است. این در حالی است که افرادی مانند آیت الله‌هاشمی رفسنجانی یا موسوی خوئینی‌ها و... را هم داشتیم. شرکت اکثر احزاب فعال آن موقع از جمله جبهه ملی، نهضت آزادی و... (سایر احزابی که دیگر اثری از آن‌ها نیست)، باعث شده بود تا پارلمان سرو شکل قوی تری پیدا کند.»

شریعتی ادامه می‌دهد:« از وقتی نوع نظارت‌ها برای انتخاب نمایندگان تغییر پیدا کرده است، اکنون عده‌ای معدود می‌دانند که آن‌ها یا انتخاب می‌شوند و اگر رای هم نیاورند در پستی دیگر به کار گرفته خواهند شد.»

شریعتی تاکید می‌کند: «شما در جامعه سیاسی واقعا با یک حساب ساده می‌توانید نشان دهید که در هر شهر و هر حوزه انتخابیه، افراد شریف، با فضل، کارشناس و مورد اعتماد حوزه انتخابیه وجود دارند که چند سروگردن از نمایندگان فعلی شان بالاترند. اما به سبب اینکه تضامین لازم را به برخی نمی‌دهند از فیلترها نیز رد نمی‌شوند.»

دلیلش چیست؟

با مروری به اظهارات فعالان سیاسی، پیرامون آنچه که امروز در رفتار و اخلاق نمایندگان مجلس دهم می‌بینیم و البته مروری به سوابق درگیری‌ها و بعضا حرف‌های رکیک در میان اعضای مجالس ادوار گذشته درخواهیم یافت که خلا وجود اخلاق، عدم‌طاقت نظر مخالف و داشتن سعه صدر و در اولویت بودن منافع شخصی و رانتی به جای منافع ملی در میان بسیاری از اعضای پارلمان دوره‌های گوناگون ریشه دوانده است. بنابراین ضعف موجود نمایندگان مجلس دهم نه فقط به لیست امید و جریان چپ و نه فقط به لیست اصولگرا و جریان راست محدود می‌شود، بلکه شاید علت اصلی اش به همان مسئولان و کسانی برمی‌گردد که امروز از نبود اخلاق و سواد حقوقی در مجلس لب گلایه گشوده اند. شاید بهتر آن باشد تجدیدنظری در روند حضور نامزدهای نمایندگی در عرصه رقابت‌های آینده داشته باشیم.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت پیشخوان، تاریخ انتشار: 1دی1397 ، کدخبر: 124245: www.pishkhaan.net