شعارسال: این روزنامه آمریکایی در تفسیری به قلم ' پیتر بیکر' خبرنگار کاخ سفید و مقاله نویس سیاست آمریکا در این روزنامه می نویسد:

با ظهور ' دونالد ترامپ' در پهنه سیاست آمریکا؛ منتقدان وی در داخل آمریکا و در سطح جهان به وحشت افتاده اند که آیا فاشیسم در حال احیاء است ؟

بسیاری از منتقدان ' دونالد ترامپ ' نامزد جمهوریخواهان برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، او را با 'آدولف هیتلر' و ' بنیتو موسولینی' قابل مقایسه می دانند .

'ویلیام اف. ولد' فرماندار سابق 'ماساچوست ' برنامه مهاجرت 'دونالد ترامپ ' نامزد جمهوریخواهان را با ماجرای واقعه ' کریستالناخت' Kristallnacht به معنای ' شب وحشت' در سال1938 قابل مقایسه دانسته است. در آن واقعه، نازی ها به خانه های یهودیان و مشاغل و کسب و کار آنها در آلمان یورش بردند و جمع زیادی از آنان را کشتند.

اما هواداران ترامپ چنین قیاسی را غیرمنصفانه و تاکتیک اتهام زنی می دانند که هدفی جز سیاه نمایی محافظه کاران و ترساندن رای دهندگان آمریکایی را دنبال نمی کند.

فاشیسم در عرف؛ اصولا به یک نظام حاکمیتی اطلاق می شود که معتقد به 'قدرت کامل و انحصاری دولت و ملی گرایی متجاوز و اغلب هم نژاد پرست ' است. مصادیق این گونه حکومتها , کشورهایی نظیر روسیه و ترکیه اند که رهبرانی همچون ' ولادیمیر پوتین' و 'رجب طیب اردوغان ' در نقش یک رهبر قدرقدرت ظاهر می شوند.

در اتریش هم یک نامزد ملی گرا فقط با سه دهم درصد اختلاف نتوانست به عنوان اولین رهبر راست افراطی قاره اروپا بعد از جنگ جهانی دوم، به عنوان رئیس جمهوری آن کشور انتخاب شود.

در مجارستان نیز یک دولت مستبد بر سر قدرت است که تمام رسانه های خبری را سرکوب می کند و سیم خاردارهایی دور تا دور مرزها برای جلوگیری از ورود مهاجران کشیده است.

جای نگرانی است که لهستان هم امکان دارد از این رویه پیروی کند.

در کشورهایی از قبیل فرانسه، آلمان، یونان و هر نقطه دیگر، در بحبوحه بحرانهای اقتصادی و موج ورود مهاجران، جنبش های ملی گرایانه احزاب سنتی را به چالش کشیده اند.

در اسرائیل (سرزمین های اشغالی)، نخست وزیر پیشین و یکی از ژنرالهای سرشناس سابق رژیم فعلی را به فاشیسم متهم کرده و بار دیگر بحث داغ اشغال سرزمین های فلسطینیان را مشتعل ساخته است.

در همین منظر 'مارک لئونارد' مدیر روابط خارجی 'شورای اروپا' در اظهاراتی در ارتباط با عوامل ریشه ای ظهور فاشیسم بیان می کند: ' بحران سقوط در سال 2008 ثابت کرد که جهانی سازی چگونه بازنده و برنده تولید می کند.'

وی می افزاید: 'در بسیاری از کشورها دستمزد طبقات متوسط جامعه ثابت مانده است، صحنه سیاست تبدیل به میدان نبرد بر سر یک کلوچه کوچک شده است، عوام فریب ها (پوپولیست ها) جایگزین رقابت میان چپ و راست و چالش میان نخبگان بین المللی و بومی گرایان عصبانی شده اند.'

البته این اوضاع ناخوشایند امکان ندارد به تکرار اروپای سالهای دهه 1930 رهنمون گردد؛ اما به هر حال سوخت بحث داغ جریان سیاست جهانی را تامین کرده است.

ترامپ با رویه و خصوصیات اخلاقی و شخصیتی اش کوهی از انتقادها را علیه خود برانگیخته است.

' انریک پنا نیه تو' رئیس جمهوری مکزیک با انتقاد از برنامه های ترامپ برای کشیدن دیوار مرزی میان آمریکا و مکزیک و همچنین جلوگیری از ورود مسلمانان به داخل خاک آمریکا گفته است: ' این رویه موسولینی و هیتلر بوده است.'

'جورج کلونی' بازیگر هالیوود هم ترامپ را یک 'فاشیست بیگانه ستیز' خوانده است.

با توجه به حوادث و تحولات جاری جهان؛ بسیاری از تحلیلگران سیاسی برای قابل درک کردن بهتر این تحولات، دست به قیاس در مورد جنبش های جاری می زنند و گروههای تروریستی خاورمیانه را 'فاشیست های اسلامگرا' معرفی می کنند.

به اعتقاد صاحب نظران سیاسی، طیفی رو به رشد در حال ظهور است شامل ملی گرایی راست گرا ؛ لیبرال دمکراسی و استبداد پوپولیستی.

' رابرت او . پاکستون' استاد بازنشسته دانشگاه کلمبیا و یکی از سرشناس ترین دانشوران و محققان در زمینه فاشیسم در این باره توضیح می دهد: 'در مقیاس جهانی، رکود اقتصادی و ورود مهاجران از عوامل اثر گذار بر بسیاری از کشورهاست، و این دو معضل؛ مشکل بزرگ کشورهای دمکراتیک را تشکیل داده است.'

پاکستون می گوید: «پیام ترامپ معرف یک آمریکای رو به زوال است. نظریه ترامپ با عنوان ' آمریکا علیه آنان ' در مورد مهاجران و غیرخودی ها ؛ تکرار اروپای دهه 1930 است.»

این صاحب نظر می افزاید: 'ترامپ خالق نوعی از جوانان یونیفورم پوش و خشن است.'

ترامپ ابدا نقطه نظرات 'دیوید داک' سیاستمدار ملی گرای سفیدپوست و تئوریسین ضد یهود و انکار کننده 'هولوکاست' که پیرو نظریه برتری سفید پوستان است را تقبیح نمی کند و ضمن آن معتقد است که باید تظاهرات و تظاهر کنندگان سرکوب شوند و کتک بخورند.

ترامپ از تمجید کنندگان نحوه حکمرانی 'پوتین' است و قول داده است در صورت رئیس جمهور شدن از آمریکا و روسیه دو دوست بسازد.

ترامپ در یکی از سخنرانی هایش از موسولینی نقل قول کرد و گفت :' بهتر است یک روز مانند شیر زندگی کنیم تا این که 100 سال همچون یک گوسفند روزگار بگذرانیم.'

واژه 'فاشیسم' تداعی کننده نام هیتلر و موسولینی در ذهن است.

از زمان جنگ جهانی دوم به این سو فقط چهره هایی که در حاشیه بوده اند علنا فاشیستی عمل کرده اند.امروز در گفتمان سیاست جهان؛ کلمه ' فاشیست' فقط یک 'لقب' و یا یک 'اصطلاح' است. حتی هیتلر و موسولینی هم هنگامی که به قدرت رسیدند در فلسفه سیاسی شان در بخ کار بستن شیوه های فاشیستی قدری ارتجاعی عمل کردند. موسولینی که اصلا در آغاز کار یک چپ گرا بود .

فاشیست ها قائل به کنترل تام و کمال و سخت گیرانه دولت بر تمامی شئون زندگی مردم و اجتماع و نفی فرد گرایی اند. فرد گرایی دلالت دارد بر اینکه دولت نباید پشت سر مردم باشد و نظم و مقررات را نفی می کند.

اما بسیاری نیز معتقدند که به رغم تمام رفتارهای رعب انگیز ترامپ هنوز هم نمی توان او را یک فاشیست قلمداد کرد.

' فولکر پرتس' مدیر موسسه امور بین الملل و امنیت آلمان ' در برلین که کشورش تجربه حکومت فاشیستی را دارد در این باره معتقد است :' ترامپ فقط یک پدیده نگران کننده است؛ فاشیست نیست.'

وی توضیح می دهد:' تاریخ آلمان و اروپا در حافظه اش تجربه تلخی از فاشیسم دارد و به همین علت در مقایسه با سایر نقاط جهان قدری محتاطانه تر لفط فاشیسم را بکار می برد.'

پرتس می افزاید: 'فاشیسم واقعی دو عنصر مشخص دارد: انکار کلی دمکراسی و تعریف خشن از برقراری نظم'.

وی می افزاید: 'از منظر تاریخی فاشیسم اقلیت های درون یک جامعه را ملعون می شمرد به حدی که اقلیت ها احساس ناامنی می کنند'.

وی سپس تشریح می کند: ' فاشیسم یعنی، خشونت علیه منتقدان , سیاست خارجی جنگ طلب و ماجراجو که بی برو برگرد منتهی به جنگ شود، تهییج احساسات تند ملی گرایانه؛ بیگانه ستیزی در حد فوق افراط؛ انکار نظم لیبرالی که قانون آن را برقرار ساخته باشد'.

نگارنده مطلب نیویورک تایمز در ادامه توضیح می دهد:

توقف بیش از حد بر سر مشخص کردن صفات شخصیتی ترامپ مانع از آن شده است که به علل و انگیزه های فراوانی که عامل ظهور فردی همچون ترامپ در جامعه آمریکا و همتایان وی در اروپا شده، پرداخته شود.

ترامپ که یک سرمایه دار در بخش املاک و مستغلات در نیویورک است، با سوار شدن بر موج نارضایتی عمیق حاکم بر جامعه آمریکا ظاهر شد. بسیاری از مردم آمریکا احساس می کنند در بیرون دیوارهای 'وال استریت' یکه و تنها رها شده اند و بانک های وال استریت وثیقه هایی برای اعطاء کمک مالی از آنها دریافت می کنند. تازه واردها تمام مشاغل را احراز می کنند، تروریستها بی گناهان را تهدید می کنند و اقتصاد چین به قیمت خرد شدن اقتصاد آمریکا در حال اوج گیری است.

'استنلی پین' استاد بازنشسته و افتخاری دانشگاه 'ویسکانسین - مدیسون ' در این باره معتقد است:' به نظر من در کشورهای توسعه یافته و نیمه توسعه یافته نوعی جدید از سیاست رو به ظهور است که بهترین تعریفی که می توان از آن کرد، «ملی گرایی راست گرای پوپولیست» است.'

وی توضیح می دهد: 'ما شاهد ظهور نوع جدیدی از پدیده متفاوت از آنچه که در قرن بیستم وجود داشت هستیم.'

' راجر ایتول' Roger Eatwell استاد دانشگاه 'بث Bath' در انگلیس این پدیده رو به ظهور را ' لیبرال دمکراسی' می نامند که شکلی از حکومت است که فقط مظاهر دمکراسی را دارد و از حقیقت دمکراسی در آن خبری نیست .

این صاحب نظر انگلسی می گوید: ' در این لیبرال دمکراسی انتخابات برگزار می شود اما فقط برای مشروع شمرده شدن رژیم. در حالیکه به موازات آن نوع حاکمیت کشور فقط یک حزبی است. کما فی السابق مستبدان امروز هم از انواع ابزار و امکانات برای کنترل و یا دخالت در رسانه ها، ارعاب مخالفان و رفتارهای سرکوبگرانه دیگر استفاده می کنند.'

جامعه آمریکا قبل از ترامپ هم تجربه محبوب شدن یک چهره رعب آور فاشیست گونه را داشته است. پدر ' چارلز کاگلین' گوینده سرشناس مردم پسند رادیو، یک نمونه از این چهره ها بود که در دهه 1930 محبوبیت عجیب و گسترده مردمی پیدا کرد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 9خرداد1395، کدخبر: 82092548: www.irna.ir