شعارسال:دیلی بیست» گزارشی اختصاصی درباره تلاش‌های تیم وابسته به ترامپ برای بستن توافق با عربستان سعودی در زمینه برنامه هسته‌ای منتشر کرده است، موضوعی که طی هفته‌های گذشته بسیار خبرساز شده و حتی منجر به انتشار گزارشی توسط برخی اعضای مجلس نمایندگان آمریکا شده است.

اعضای مجلس نمایندگان آمریکا درباره اینکه امکان دارد دونالد ترامپ مجوز صدور برخی از فناوری‌های هسته‌ای را بدون در نظر گرفتن برخی ترتیبات قانونی لازم صادر کند، به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند.

طبق قوانین موجود در آمریکا به ویژه بند ۱۲۳ قانون «بهره گیری از انرژی اتمی»، همکاری بین شرکت‌های خصوصی و دولتی توسعه دهنده توانمندی اتمی با کشورهای خارجی تابع برخی ملاحظات است. از جمله این ملاحظات عدم توسعه چرخه غنی سازی، تأمین سوخت راکتورهای اتمی فروخته شده از شرکت‌های بین‌المللی و تصویب ترتیبات جهانی بر نظارت بر برنامه‌های اتمی است.

طبق این قانون، آمریکا برای آغاز همکاری اتمی با هر کشور، باید توافقنامه‌ای را برای رعایت الزامات فوق به امضا رسانده و این توافقنامه به تصویب مراکز تصمیم گیری داخلی از جمله کنگره برسد.

حالا پایگاه آمریکایی «دیلی بیست» گزارشی اختصاصی با این عنوان منتشر کرده است: «تیم ترامپ همچنان در حال تلاش برای پیش بردن توافق ارسال فناوری هسته‌ای به سعودی‌ها است».

خبرگزاری فارس در گفتگو با «پیتر جنکینز» درباره گزارشی که نشان از توافق پشت پرده دولت ترامپ با عربستان سعودی در خصوص انتقال تکنولوژی حساس هسته‌ای به ریاض دارد، گفت‌وگویی انجام داده است.

«پیترجنکینز» دانش آموخته دانشگاههای کمبریج و هاروارد است و دو بار در وین حضور داشته است و مأموریتهای دیپلماتیک در آمریکا، فرانسه، برزیل و اتریش داشته است. جنکینز سفیر سابق انگلیس در سازمان ملل بوده است. وی در سال‌های 2001 تا 2006 سفیر انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده و اکنون در موسسه‌ای موسوم به «مجمع سفیران» انگلیس فعالیت می‌کند.

 به گزارش دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا مقامات ارشد دولت ترامپ از برنامه ساخت ده‌ها نیروگاه اتمی در عربستان سعودی حمایت می‌کنند در حالی که این بر خلاف هشدارهایی مبنی بر این است که این کار ممکن است موجب نگرانی‌هایی شود و همچنین تخطی از قانون فدرال است. در نتیجه این موضوع «عربستان سعودی خواهد توانست سلاح هسته‌ای تولید کند که باعث ایجاد سریع نیروی نظامی هسته‌ای در وضعیت ناپایدار کنونی خاورمیانه خواهد شد»، نظر شما چیست؟

جنکینز: اول باید بین جنبه‌های مختلف انرژی هسته ای تمایز قائل شویم. مجهز بودن عربستان سعودی به راکتورهای آب سبک برای تولید برق به خودی خود به عربستان سعودی اجازه تولید سلاح هسته‌ای نمی‌دهد.

چهار عدد از چنین راکتورهایی در امارات متحده عربی نیز در دست ساخت هستند و کسی فکر نمی‌کند چنین راکتورهایی باعث تولید سلاح هسته‌ای می شود.

چیزی که این ترس را توجیه می‌کند فروش تکنولوژی است که برای استخراج پلوتونیوم از سوخت باقی مانده می‌تواند به کار رود، همان پروسه بازفرآوری.

البته غلظت سوخت راکتور آب سبک کمتر از سوخت باقی مانده راکتورهای آب سنگین است. حتی خطرناک‌تر از آن فروش تکنولوژی به عربستان سعودی است که می تواند اورانیوم غنی شده با غلظت پایین برای سوخت راکتور آب سبک تولید کند.

این تکنولوژی می‌تواند برای بازچینی آن قسمت از سانتریفیوژها استفاده شود که برای تولید اورانیوم غنی شده با غلظت بالا استفاده می‌شوند، که در واقع پایه دستیابی به نوعی سلاح هسته‌ای است.

اگر فروش راکتورها به عربستان سعودی انجام شود نه تنها لازم است این کار با نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شود بلکه باید توافق تنظیم شده‌ای وجود داشته باشد که همه سوخت باقی‌مانده راکتور به فراهم کننده سوخت برگردانده شود.

 آیا شما فکر می‌کنید دولت ترامپ به عربستان سعودی اجازه غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم را توسط خود این کشور بدهد؟

جنکینز: من فکر می‌کنم احتمال این که دولت ترامپ از کنگره اجازه فروش تکنولوژی غنی سازی اورانیوم و بازفرآوری را به عربستان سعودی بگیرد کم است. چیزی که الان باید در نظر داشته باشیم نفوذ عجیب اسراییل در تصمیم‌گیری‌های دولت آمریکا است.

سخت است که اسراییل را قانع کرد که ببیند عربستان سعودی به تکنولوژی غنی سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم دست پیدا کرده است چرا که این امر امنیت اسراییل را به خطر می اندازد.

احتمال این وجود دارد که اسراییل آمریکا را در فروش هرگونه راکتور آب سبک به عربستان محدود کند. البته این را هم باید در نظر داشت که روابط اسراییل و عربستان سعودی در حال حاضر دوستانه‌تر از همیشه است و باید در نظر گرفت که ریاض ممکن است اسراییل را قانع کند علتی برای ترس از دستیابی عربستان سعودی به تکنولوژی غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم وجود ندارد.

ولی رابطه دوستانه بین این دو طرف سرکش کورکورانه نیست و شاید زمانی برسد که عربستان سعودی نسبت به اسراییل بار دیگر سرد شود.

در ماه می ۲۰۱۸ ترامپ به طور یکجانبه آمریکا را از توافق هسته ای با ایران خارج کرد. منطق ترامپ برای خروج از این توافق موضوع «عدم اشاعه هسته ای» بود که معتقد بود برجام این مهم را ندیده گرفته است. ولی در نتیجه انتقال تکنولوژی حساس هسته‌ای آمریکا، عربستان سعودی خواهد توانست سلاح هسته‌ای تولید کند که باعث ایجاد سریع نیروی نظامی هسته‌ای در وضعیت ناپایدار کنونی خاورمیانه خواهد شد. شما چگونه این تناقض را توضیح می‌دهید؟

جنکینز: شاید رئیس‌جمهور ترامپ ادعا کرده باشد که برخی انگیزه‌های مربوط به عدم اشاعه هسته‌ای باعث خروج او از برجام شده و به این وسیله آمریکا را در شرایط نقش قطعنامه 2231 شورای امنیت قرار داده است. ولی هرگونه ادعای این‌چنینی مزخرف است. تمام طرف‌های دیگر برجام و تعداد زیادی از اعضای سازمان ملل برجام را توافقی برای کاهش نگرانی‌ها در خصوص تعهد ایران به وظایفش ذیل ان‌پی‌تی و ابزاری برای آژانس جهت راستی‌آزمایی پایبندی ایران به وظایفش ذیل این معاهده می‌دانند. بنابراین، آنچه رئیس‌جمهور ترامپ در می 2018 از خود نشان داد یا ناشی از این بود که قابلیت درک آنچه بقیه جهان می‌فهمند را نداشت یا اینکه ملاحظات سیاسی و فردی برای او مهم‌تر از حفظ تعهدات بین‌المللی و تعهد به آنها هستند.

این توضیح‌دهنده آن است که چرا او ممکن است تلاش کند هر آنچه دوستان سعودیش می‌خواهند به آنها بفروشد، بالاخص اگر آنها آماده پرداخت پول خوبی باشند. با این حال، گمان من این است که در پایان، دیگر دوستان نزدیک ترامپ، اسرائیلی‌ها، با اعمال فشار مستقیم بر کارشناسان دولتی و فشار غیرمستقیم از طریق کنگره که بسیاری از اعضای آن به پول‌های کمپین‌های طرفدار اسرائیل متکی هستند، جلوی این خطر اشاعه هسته‌ای را خواهند گرفت.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار8 فروردین 98، کدخبر: 13980108000305،www.farsnews.com