شعار سال: وحید میهن پرست - پژوهشگر و منتقد فرهنگی در برنامه ای با موضوع «صنایع فرهنگی و چالش‌های آن» درباره صنایع فرهنگی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی اظهار داشت: ذهن افراد زاییده نشانه و فرهنگ است و اگر چنین نشانه‌هایی وجود داشته باشد و فرهنگ خاصی به واسطه این نشانه‌ها شکل بگیرد، به طور مطمئن معنای خاصی در جامعه گسترش پیدا می‌کند.

وی درباره نبود قانون کپی رایت و تأثیرگذاری آن در کندی پیشرفت صنایع فرهنگی در ایران گفت: کپی رایت باعث نابودی هویت خالق اثر می‌شود و زمانی که هویت از بین برود، ارزش‌های یک هنرمند سازنده صنایع فرهنگی از بین می رود.

میهن پرست ادامه داد: متأسفانه به راحتی از آثار سایر هنرمندان بدون رعایت حقوق استفاده می‌کنیم و در این میان بعد صنعتی آثار فرهنگی نیز اهمیت دارد. به همین دلیل بسیاری از مؤلفان و پدیدآورندگان آثار به مشاغل کاذب روی می‌آورند.

همچنین علی تهرانی مقدم -مشاور دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در ادامه این برنامه رادیویی در پاسخ به چیستی و تعریف صنایع فرهنگی اظهار داشت: لازم است به سیاست‌های کلی ابلاغی از سوم رهبر معظم انقلاب در برنامه ششم توسعه که نقش و جایگاه فرهنگ را مشخص کرده و می‌توانیم به تعاریفی در این حوزه برسیم، اشاره ای داشته باشم. رهبر معظم انقلاب در سال 94 سیاست‌های کلی برنامه ششم را در 80 بند با سه محور کلی اقتصاد مقاومتی، تعالی و مقاوم سازی فرهنگی و پیشتازی در علم و فناوری مطرح کردند.

تهرانی مقدم ادامه داد: جالب است که صنایع فرهنگی هر سه محور را در بر می‌گیرد؛ یعنی به واسطه صنعتی بودن با اقتصاد درگیر است و هم با توجه به محتوایی که ارائه می‌دهد، در حوزه مقاوم سازی و تعالی فرهنگی مؤثر است و همچنین بسترسازی لازم برای ارائه تکنولوژی را در اختیار دارد.

مشاور دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به بندهای مورد تأکید رهبر معظم انقلاب عنوان کرد: در ذیل بند 51 مربوط به امور اجتماعی بر روی حمایت از صنایع دستی و صیانت از میراث فرهنگی تأکید شده است. در بند 58 پیشگیری و مقابله با قاچاق کالا و ارز را از مبدأ تا محل عرضه در بازارها داریم که مهمترین بخش آن مربوط به کالاهای فرهنگی است. بندهای 68 و 73 نیز به امور فرهنگی اشاره می‌کند. در بند 71 به حمایت مادی و معنوی از هنرمندان، نوآوران و تولیدکنندگان آثار فاخر فرهنگی هنری که مبتنی بر تولید اسلامی باشد، تأکید می‌شود.

تهرانی مقدم افزود: در بندهای علم و فناوری بستر تکنیکی ارائه کالاهای فرهنگی مطرح شده و در بند 74 به بومی سازی این مسائل اشاره می‌کند. با ترسیم این جایگاه رفیع فرهنگی، به خود مفهوم شناسی صنایع فرهنگی می‌پردازیم که در ابتدا باید به ریشه آن اشاره کنیم. لغت صنایع فرهنگی برای اولین‌بار در جنگ جهانی دوم در مکتب فرانکفورت برای توصیف فیلمسازی قدرتمند هالیوود به کار رفت.

وی با اشاره به اینکه چهار محور در صنایع فرهنگی موثر است، یادآور شد: صنایع فرهنگی به محصولاتی اطلاق می‌شود که محصولات آن درونمایه فرهنگی و معنوی دارند و برای غنی سازی حیات درونی فرهنگی و پالایش روح به کار می‌رود. یونسکو به صنایعی، صنایع فرهنگی می‌گوید که میراث ناملموسی را تولید می‌کند که ظرفیت درآمدزایی دارد.

مشاور دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام عنوان کرد: وقتی یک فکر و ایده را برای درآمدزایی استفاده می‌کنید، باید آن قدر خلاقیت داشته باشید که تولیدات بعدی به فروش برود. در چرخه صنعت فرهنگ که شامل تولید، توزیع و مصرف می‌شود، خلاقیت نقش ویژه ای دارد؛ وگرنه با آسیب رو به رو هستیم. از نگاهی دیگر صنایع فرهنگی باعث می‌شوند دانش و منابع فرهنگی به محصول تجاری و خدماتی تبدیل شود.

تهرانی مقدم درباره چالش‌های اصلی صنایع فرهنگی نیز بیان کرد: در حوزه صنایع فرهنگی دو مقوله داریم که یکی فرهنگ است که شامل بحث محتوایی و نوآوری می‌شود و بخش دیگر مربوط به صنعت می‌شود که در هر دو حوزه دچار مشکل هستیم. در بخش فرهنگی و محتوایی به جای اینکه به فرهنگ بومی و ارزش‌های اصیل ایرانی-اسلامی بپردازیم، بازارهای خود را در اختیار کالاهای خارجی و بیگانه قرار داده ایم.

وی با اشاره به دیگر مشکلات در حوزه صنایع فرهنگی توضیح داد: مشکل دیگر این است که در همان حوزه‌های صنایع فرهنگی فعال مثل فیلم، کتاب، لوح فشرده و .... هم در حوزه محتوایی و هم در بخش صنعتی آن مشکل داریم. هدف بخش صنعتی بیشتر اقتصادی و سود دهی است. عمده بنگاه‌های فرهنگی ما دچار آسیب هستند و نه تنها سود ده نیستند بلکه زیان‌ده هستند و گاه دچار تعطیلی می‌شوند.

تهرانی مقدم یادآور شد: صنعت فرهنگی ما نمی‌تواند سودآور باشد؛ به این دلیل که فناوری‌های کهنه تری دارد و در سیستم توزیع همچنان مشکل داریم. بنابراین؛ برای سوددهی صنایع فرهنگی باید مبانی صنعتی شدن را ایجاد کنیم. نکته مهمی که از آن غافل شدیم اهمیت صنایع فرهنگی در توسعه فردی و فرهنگی است. در حوزه صنایع فرهنگی یکی از چالش‌های جدی مربوط به بحث اشاعه فرهنگی است.

وی افزود: شکل گیری انقلاب برای صدور آن بود و کالاهای فرهنگی تنها محمل و ابزار این انتقال است؛ چرا که اشاعه فرهنگ از طریق صنایع فرهنگی شکل می‌گیرد. مسئله این است که در اصل به مفهوم صنایع فرهنگی به طور جدی نگاه نکردیم و تعاریف درستی در این زمینه نداریم.

تهرانی مقدم خاطرنشان کرد: در حوزه صنعت فرهنگی هم چالش‌های جدی داریم که هم ناشی از فقدان درک صحیح مدیران ما از مفهوم صنعت فرهنگ است و هم نشانه بی تفاوتی ما نسبت به مفهوم توسعه است.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار 24 تیر 95 ، کد مطلب: 1129401: www.tasnimnews.com