شعارسال: پتروشیمی بروجن طرح نیمه کاره دیگری که در پهنای استان چهار محال بختیاری رها شده و صدایش به گوش احدی نمی‌رسد. با اینکه ۱۲ سال از اجرایی شدن این پروژه می‌گذرد، اما غیرفعال و بلا استفاده مانده و جز بیابانی خشک و خالی چیزی به چشم نمی‌آید. تعریف این پتروشیمی در منطقه‌ای صعب العبور باعث شده که امکان احداث خط لوله در آن عملی نشود و دوری از منابع آب پایدار خوراک آن را با تهدید مواجه کرده است. با این حال همه این عوامل دست به دست هم داده اند تا پیشرفت این طرح چیزی بیشتر از ۵ درصد نباشد. طبق اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران تا قبل از شروع سال جاری، تعداد ۱۷ طرح پتروشیمی غیرفعال در کشور وجود داشته که اغلب آن‌ها با جانمایی اشتباه و تعریف در منطقه غیر کارشناسی شده در حالت نیمه تعطیلی به سر می‌برند. از این میان ۴ طرح موجود در مسیر خط لوله اتیلن دنا به دلیل دوری از منابع آب ارزان و پایدار غیر فعال شد اند.

طرحی که روی کاغذ ماند!

مسئله احداث پتروشیمی بروجن برای سال‌های اخیر نیست و به ۲۵ سال گذشته برمی‌گردد. اما ابلاغ و تصویب آن در سال ۸۴ تایید شد و کلنگی که قرار بود در سال ۷۳ به زمین بخورد، بعد از چند سال تاخیر در اسفند ۸۵ به زمین رسید!

غلامحسین نجابت، مدیرعامل وقت شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مراسم کلنگ‌زنی مجتمع پتروشیمی بروجن با اشاره به تسریع جبران ضرری که تاخیر در بهره برداری این طرح به اقتصاد منطقه زده، تاکید کرد که این پروژه ظرف ۳ سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید و از مردم استان چهار محال بختیاری تقاضای خرید سهام این پروژه برای بهره بردن از سود بلند مدت آن را کرد. آنطور که از گفته مسئولان شرکت ملی پتروشیمی برمی آید، هزینه احداث این طرح ۲۷۵ میلیون دلار بوده که منابع تامین آن با در بسته رو به رو شد.

۱۲ سال در خواب زمستانی

با وجود وعده عملی شدن این طرح بعد از سه سال، اما تا سال ۸۹ عملا پیشرفت محسوس فیزیکی در منطقه مورد نظر دیده نشد. دستاورد چندین ساله آن یک تابلو در حاشیه بیابان بود. تا اینکه در فروردین ۱۳۹۰، ۲۰ درصد از سهام شرکت پتروشیمی بروجن به ارزش ۴۶ میلیارد و ۳۱ میلیون و ۸۰۰ هزار ریال در فرابورس فروخته شد.

در مهرماه ۹۰ قرارداد تأمین فاینانس، انجام مهندسی تفضیلی، خرید و نصب تجهیزات، ساختمان و راه‌اندازی این پروژه به میزان ۳۴۹ میلیون یورو با کنسرسیومی چینی منعقد شد که تا ۲ سال این تامین مالی صورت نگرفت. در واکنش به این بلاتکلیفی زنگنه، وزیر نفت ضمن تاکید بر تعیین تکلیف این پروژه، قول داد که تامین مالی پروژه پتروشیمی بروجن از طریق فاینانس خارجی پیگیری شود.

دوری از خوراک پایدار

در بهمن سال ۹۳ مرضیه شاهدایی، مدیر وقت طرح‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به شرایط خاص منطقه دنا و صعب العبور بودن این ناحیه گفت که امکان رساندن خوراک به محل احداث طرح بروجن وجود ندارد و به همین دلیل این پروژه متوقف شده است.

۶ ماه پس از اظهار نظر شاهدایی، در تیرماه ۹۷ محسن زراعی فر، مدیرعامل پتروشیمی بروجن نیز با تاکید بر موانع پیش روی احداث این خط لوله به دلیل طولانی بودن راه و کوهستانی بودن مسیر گفت: سهامداران این شرکت به دلیل آنکه از احداث خط لوله گچساران به بروجن اطمینان ندارند در تامین مالی پروژه تعلل می‌کنند، در نهایت این طرح تا کنون پیشرفت کمی داشته است

این در صورتی است که زراعی فر طی گفتگویی در اسفند ۹۴ تاکید بر احداث این پروژه تا خرداد ۹۷ داشت و حرفی از صعب العبوری و عدم تامین خوراک پایدار در میان نبود.

تاکید مسئولان استانی برای تاسیس این مجتمع

اقبال عباسی استاندار چهارمحال و بختیاری در نشست بررسی طرح پتروشیمی بروجن گفت: اجرای طرح پتروشیمی بروجن مصوبه هیأت دولت را دارد و کسی حق مخالفت با اجرای این طرح را ندارد.

این طرح جزو اولویت‌های امسال است و با توجه به اهمیت آن در منطقه و دارا بودن مصوبه‌های قانونی، ضروری است تا هرچه زودتر اجرا بشود. طبق آخرین آمار شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پیشرفت این پروژه تا انتهای سال ۱۳۹۵ تنها ۵ درصد بوده است که در حال حاضر جز طرح های غیرفعال پتروشیمی کشور شناخته شده است.

مطالعه ۲ ساله و توقف ۱۲ ساله!

هر چند گفته می‌شود که برای احداث این پروژه ۲ سال مطالعه کارشناسی انجام شده، اما بررسی روند پروژه نشان از آن دارد که این طرح بدون در نظر گرفتن اصولی مانند آمایش سرزمین، نزدیکی به منابع تامین خوراک و شرایط احداث خط لوله خوراک تعریف شده و طبعا نباید انتظار داشت که بخش خصوصی حاضر به سرمایه‌گذاری در چنین طرحی شود.

علاوه بر اینکه این مجتمع به علت دلایل ذکر شده نیاز به افزایش هزینه‌های سرمایه‌گذاری شده را نیاز دارد، احداث آن در منطقه‌ای دور از دریا باعث ایجاد ابهام و تردید در تامین آب پایدار این پتروشیمی نیز شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این طرح با ظرفیت تولید ۳۰۰ هزارتن پلی‌اتیلن در سال به طور متوسط به ۳ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد.

این در حالی است که بررسی وضعیت خشکسالی استان کهگیلویه و بویراحمد در ۱۰ سال اخیر نشان می‌دهد که اکثر نواحی و مناطق مختلف این استان در وضعیت خشکسالی قرار دارند.

درواقع همین مسئله باعث شد که ۲۸۵ واحد صنعتی در استان در نیمه نخست سال گذشته با بحران کم آبی مواجه شوند. آب بخش صنعتی عمدتاً از طریق ۲۷ چاه عمیق حفرشده در نواحی مختلف تامین می‌شود که در پایان سال گذشته با کمبود ۱۰۵ لیتر آب در ثانیه (معادل ۸۰ درصد نیاز صنعت این استان به آب) مواجه بوده است.

بحران کم آبی بروجن در سال گذشته سبب تعطیلی مجتمع صنعتی فولاد سفیددشت این شهرستان که از سد چغاخور برای تامین آب استفاده می‌کرد، شد. به دنبال این جریان، مدیران این مجتمع برای حل مشکل کم آبی با انعقاد قراردادی با وزارت نیرو به خرید خط اشتراک پساب شهر بروجن به ارزش ۴۲۰ میلیارد ریال و به مدت ۲۵ سال اقدام کردند.

وعده ای تکراری؛ رونق اقتصادی

آنچه واضح است این است که احداث پتروشیمی در بروجن نه تنها باعث رونق بخش صنعتی نمی‌شود، بلکه مصرف آب بالای این مجتمع سبب تعطیل شدن سایر شرکت‌های صنعتی، نابودی کشاورزی و بروز فاجعه‌های زیست محیطی خواهد شد.

قبل از اجرای هر طرحی طبیعی است که مدیران استانی باید این نکته بدیهی را در نظر بگیرند که صرفا مجوزهای قانونی یا تصویب هیأت دولت برای احداث پروژه های صنعتی کفایت نمی‌کند؛ شرط اولیه و ضروری برای فعالیت مجتمع های پتروشیمی تامین ارزان و پایدار خوراک و آب پایدار است که با وجود مطالعات 2 ساله ای که قبل از کلنگ زنی صورت گرفته اما پتروشیمی بروجن هیچ کدام از این شرایط را ندارد.

نمی دانیم که کارشناس ها علم رسیدگی به امور را نداشتند یا مسئولین استانی بررسی ها را بی فایده دانسته اند. در نهایت با هزینه های هنگفت و بودجه ای که خدا می داند که در چه بخش هایی می شد از آن بهره برد و شاید می شد قسمت اعظمی از مشکلات نواحی محروم استان را برطرف کرد، خودخواهی عده ای متمول  ویرانگر صف آرزوهای تهی دستان شد.

شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: 30دی1398، کدخبر: 821257: snn.ir