شعارسال: سایه زباله‌های خطرناک در حالی بر سر شیراز سنگینی می‌کند که این کلان‌شهر از وجود سایت مرکزی مدیریت پسماند عفونی و همچنین کارخانه بازیافت پسماندهای ساختمانی بی‌بهره است.
 
سایه زباله، نخاله‌های ساختمانی‌ و به‌ویژه پسماندهای عفونی بر سر کلان‌شهر شیراز سنگینی می‌کند، به‌گونه‌ای که بنا بر اعلام کارشناسان، اگر فکری برای این موضوع نشود، می‌تواند سلامت جامعه را با مشکل جدی مواجه کند و لطمات غیرقابل جبرانی بر پیکر نحیف محیط‌زیست این خطه نیز وارد کند.
 
گزافه نیست اگر زباله را یکی از اصلی‌ترین بلاهای جان انسان در قرن ۲۱ دانست، آشغال‌هایی که روزبه‌روز عرصه را برای زندگی آدم تنگ‌تر و تنگ‌تر کرده و قلمرو خود را وسعت می‌بخشند.
 
زباله‌های عفونی ناشی از فعالیت بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، آزمایشگاهی و مطب پزشکان خطری به‌مراتب بیش‌تر از سایر پسماندهای عادی دارد؛ زیرا امکان انتقال یک‌هزار و یک بیماری خطرناک از طریق این زباله‌ها وجود دارد.
 
به‌گفته مسئولان، اغلب بیمارستان‌ها و مراکز بزرگ درمانی شیراز که یکی از قطب‌های پزشکی ایران نیز به‌شمار می‌رود، به دستگاه بی‌خطرساز زباله به روش بخار مستقیم (روتوکلاو) مجهزند و بعد از بی‌خطر کردن پسماند عفونی نسبت به دفع آن اقدام می‌کنند و این در حالی است که به‌گفته فعال زیست‌محیطی با استفاده از این تجهیزات که برخی مراکز درمانی شیراز هم از آن بی‌بهره‌اند، نمی‌توان خطر زباله‌های عفونی را به‌طور کامل کاهش داد و برای این هدف باید از دستگاه مخصوص زباله‌سوز استفاده کرد که اکنون این تجهیزات در شیراز وجود ندارد.
 
درحالی‌که جرایم سنگینی برای رهاکنندگان زباله‌های عفونی در کشور در نظر گرفته شده، اما بعضی مراکز درمانی، مطب‌ها و آزمایشگاه‌های شیراز این پسماندها را بدون بی‌خطرسازی در اطراف این کلان‌شهر رها می‌کنند و این وضعیت می‌تواند خطر ناشی از این مواد را به‌شدت افزایش دهد.
 
زباله‌سوز عفونی نیاز امروز شیراز است 
 
رئیس شبکه زیست‌محیطی ایران به ایرنا گفت: بعضی کارشناسان معتقدند که در روند مدیریت پسماند عفونی باید ابتدا توسط دستگاه روتوکلاو کم‌خطرسازی و بعد از آن مراحل امحاء و دفن انجام شود.
 
محمدرضا گل همیشه‌بهار با بیان این‌که بی‌خطرسازی پسماند عفونی نیازمند دستگاه مخصوص زباله‌سوز عفونی است، افزود: متأسفانه دستگاه مخصوص زباله‌سوز عفونی هنوز در کلان‌شهر شیراز وجود ندارد.
 
دفن آشغال‌های مخوف بدون بی‌خطرسازی در شیراز
 
رئیس انجمن دوست‌داران محیط‌زیست استان فارس اظهار داشت: با وجود این‌که اغلب مراکز درمانی بزرگ و بیمارستان‌ها در شیراز اعلام می‌کنند که دستگاه روتوکلاو در اختیار دارند، اما عملاً بعضی از این مراکز از این تجهیزات بی‌بهره‌اند و عموماً این زباله‌های خطرناک با خودروهای مخصوص حمل به سایت برم‌شور شیراز برای دفن ارسال می‌شود.
 
وی با تأکید بر این‌که روند کنونی دفن پسماند عفونی در شیراز بسیار خطرناک است، گفت: عملاً دل‌خوش هستیم به این‌که پسماند عفونی در شیراز در محیطی ایزوله و بدون نشت شیرابه دفن می‌شود، اما کار اصولی و بی‌خطرسازی اصلی این زباله‌های خطرناک در شیراز انجام نمی‌شود.
 
رئیس شبکه زیست‌محیطی ایران ادامه داد: روش اصولی مدیریت پسماند عفونی این است که باید این زباله‌ها با حرارت حدود هفت‌هزار درجه سانتی‌گراد توسط تجهیزات مخصوص سوزانده شود و بعد از این مرحله خاکستر این زباله‌های مخوف که آن نیز توسط دستگاه به ‌دقت زیاد جمع‌آوری می‌شود در بسته‌های مخصوص دفن شود.
 
وی اظهار داشت: روش کنونی مدیریت پسماند عفونی در شیراز خطرناک است و می‌تواند سلامت جامعه و محیط‌زیست این خطه را با خطر جدی مواجه کند.
 
شیراز طرحی دقیق دارد
 
رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز گفت: طرح تفصیلی مدیریت پسماند شیراز شامل تفکیک از مبدأ تا یک مرحله بعد از دفن امسال در این کمیسیون تهیه شد و به‌عنوان اولین شهر در سطح کشور این طرح تفصیلی به تصویب شورای شهر شیراز رسید.
 
علی ناصری افزود: در سال‌های قبل طرح جامع مدیریت پسماند از سوی وزارت کشور به شهرداری‌های سراسر کشور ابلاغ شد و متعاقب آن قرار بوده که زیرساخت اجرای این طرح در همه شهرها مهیا شود که پیرو آن این طرح در شورای شهر مصوب و به تأیید فرمانداری شیراز نیز رسید و طبق این طرح اکنون نقشه دقیق مدیریت پسماند با شرح جزئیات پیش روی ماست.
 
ناصری با بیان این‌که روزانه افزون‌بر یک‌هزار و ۱۰۰ تن پسماند خانگی در شیراز ایجاد می‌شود، گفت: قریب ۷۰۰ تن از این مقدار پسماند روزانه پردازش می‌شود و حدود ۵۰۰ تن دیگر نیز دفن می‌شود که باید تجهیزات مورد نیاز برای بازیافت این میزان پسماندی که دفن می‌شود نیز ایجاد شود.
 
وی در ادامه سخنان خود به سفر هیئت خارجی ژاپنی متخصص در زمینه پسماند به شیراز در دی‌ماه گذشته اشاره کرد و گفت: به‌طور مفصل در حوزه تبدیل انرژی از پسماند و پردازش پسماند خانگی در دیدار با طرف ژاپنی مذاکره شد و این گروه نمره سه را به سایت دفع پسماند برم‌شور شیراز دادند که بیش‌ترین نمره این هیئت متخصص ژاپنی به سایت‌های دیگر کشورها چهار بوده است.
 
طرح تفصیلی مدیریت پسماند شیراز، در انتظار بودجه
 
عضو شورای شهر شیراز با تأکید بر پیگیری لازم در حوزه پسماند از وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها، افزود: بین هفت تا ۱۴ تن روزانه پسماند عفونی در شیراز ایجاد می‌شود که ضروری است به‌درستی مدیریت شود.
 
وی ادامه داد: در طرح تفصیلی مدیریت پسماند شیراز پیش‌بینی مدیریت پسماندهای عفونی که توسط بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و سایر مراکز درمانی و آزمایشگاهی ایجاد می‌شود نیز شده است.
 
ناصری در پاسخ به سوالی که اکنون وضعیت پسماندهای عفونی در شیراز چگونه است، گفت: درحال‌حاضر بعضی بیمارستان‌ها مجهز به تجهیزات لازم برای کم‌خطرسازی این پسماندهاست، اما مراکز درمانی مانند مطب‌ها و بعضی درمانگاه‌ها به این تجهیزات مجهز نیستند؛ سازمان پسماند شهرداری شیراز در این حوزه وارد عمل شده و امیدواریم طبق طرح تفصیلی مدیریت پسماند بتوان در این حوزه نیز اقدامات کافی را انجام داد تا آسیب‌زایی در این بخش کاهش یابد.
 
وی در پاسخ به زمان شروع اقدامات اجرایی طرح تفصیلی مدیریت پسماند شیراز نیز گفت: این طرح عملاً از سال جاری آغاز شده و پیش‌بینی‌های اعتبار آن در بودجه سال ۹۹ نیز انجام خواهد شد.
 
رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز در بخش دیگری از سخنان خود وضعیت شیراز را به نسبت سایر کلان‌شهرها در خصوص مدیریت پسماند بدتر ندانست و گفت: شیراز در حوزه پسماند خصوصاً در سال‌های اخیر بسیار خوب ورود کرده است.
 
وی اضافه کرد: در طرح تفصیلی مدیریت پسماند شیراز حتی یک مرحله بعد از دفن نیز پیش‌بینی شده و این طرح می‌تواند الگویی باشد برای دیگر شهرهای کشور.

سرگردانی نخاله‌های ساختمانی در شیراز
 
ناصری در ادامه سخنان خود گفت: روزانه قریب به شش‌هزار و ۵۰۰ تن پسماند ساختمانی در شیراز تولید می‌شود که شهرداری باید هرچه سریع‌تر کارخانه پردازش پسماندهای ساختمانی را در شیراز ایجاد کند تا پسماندهای ساختمانی نیز به‌درستی مدیریت شود.
 
وی اظهار داشت: ایجاد کارخانه بازیافت پسماندهای ساختمانی اکنون در حال بررسی در کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز است و ایجاد این کارخانه ضرورت امروز این کلان‌شهر است.
 
رابطه فرهنگ جداسازی پسماند از منازل با حذف زباله‌گردی
 
او بر فرهنگ‌سازی در حوزه پسماند و تفکیک پسماند از درب منازل شهروندان تأکید کرد و گفت: در طرح تفصیلی مدیریت پسماند بر فرهنگ‌سازی در این حوزه و همچنین بر فعالیت استارتاپ‌ها در این بخش نیز تأکید ویژه‌ای شده است.
 
عضو شورای شهر شیراز بر ورود استارتاپ‌ها به حوزه پسماند اشاره کرد و اظهار داشت: قطعا مشوق هایی نیز برای ورود استارتاپ ها به این حوزه اعمال خواهد شد و اگر تفکیک پسماندهای خانگی از مبدأ انجام شود، از بسیاری از معضلاتی که اکنون در شهر شیراز وجود دارد نیز جلوگیری خواهد کرد.
 
او ادامه داد: زباله‌گردی به معضلی در این شهر تبدیل شده که در شأن شیراز نیست و اگر تفکیک از مبدأ انجام شود، دیگر شاهد این معضلات نیز نخواهیم بود.
 
ناصری اضافه کرد: زباله‌گردی و جمع‌آوری ضایعات و پسماند توسط برخی افراد از بعد بهداشتی، سلامت جامعه و فرهنگی آسیب‌زاست و اکنون نقشه‌راه دقیق در حوزه مدیریت پسماند خانگی، عفونی و ساختمانی در شیراز وجود دارد و تنها باید عملیاتی شود.
 
ورود استارتاپ‌ها به مدیریت پسماند
 
ناصری در پاسخ به سوالی در خصوص کم‌رنگ شدن فعالیت‌های غرفه‌های دریافت‌کننده پسماند خشک مانند کاغذ، کارتن و پلاستیک در سطح شهر شیراز گفت: فضای شهری و فرهنگ شهروندی در شیراز تغییر کرده و اکنون موضوع استارتاپ‌ها بحث روز جامعه و جواب گوی بسیاری از نیازهای مردم جهان و ایران است و در شیراز نیز می‌توان با ورود استارتاپ‌ها به حوزه مدیریت پسماند، ضمن ایجاد اشتغال، از بسیاری معضلات نیز جلوگیری کرد.
 
ناصری دراین‌باره توضیح داد: برای ورود استارتاپ‌ها به حوزه پسماند با شرکت‌های دانش‌بنیان شیراز تبادل‌نظر شده و در دیدار اخیر با رئیس سازمان پسماند شهرداری شیراز بر این موضوع تأکید کردم که از توان و ظرفیت پارک علم و فناوری استان فارس در این خصوص بهره گرفته شود.
 
او عنوان کرد: در طرح تفصیلی پسماند شیراز حتی پیش‌بینی شده که تجهیزاتی در اختیار خانواده‌ها قرار گیرد تا پسماندهای تر خود را به کود تبدیل کنند و در باغچه و گلدان منزل خود از آن استفاده کنند.
 
ناصری گفت: شیراز در بسیاری ابعاد برند کشور محسوب می‌شود و امیدوارم در حوزه حفظ محیط‌زیست و سلامت‌محوری هم با مدیریت درست پسماند به‌طور ویژه سرآمد باشد.
 
شهرداری وظیفه‌ای در قبال پسماند عفونی ندارد
 
از سوی دیگر، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز بر این باور است که این شهرداری هیچ‌گونه وظیفه‌ای در قبال جمع‌آوری پسماند عفونی ندارد.
 
روح‌الله خوشبخت افزود: در قانون مدیریت و آیین‌نامه اجرایی پسماند تعریفی پسماند این‌گونه آمده است که به مواد زائد حاصل از فعالیت انسان پسماند گفته می‌شود و در این قوانین عیناً اسم زباله‌های خانگی و نخاله‌های ساختمانی آمده است.
 
وی ادامه داد: در ماده ۷ قانون شهرداری‌ها نیز آمده که مدیریت اجرایی پسماندهای عادی برعهده شهرداری است و براساس این قوانین پسماند عفونی و هر پسماندی که دارای خاصیت سمی، خورندگی و اشتعال باشد پسماند ویژه محسوب می‌شود و مدیریت آن بر عهده تولیدکننده است.
 
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز اضافه کرد: بیمارستان‌ها و مراکز درمانی زباله عفونی را با تجهیزاتی که دارند، بی‌خطر می‌کنند و متولی این امر نیز براساس قانون مدیریت پسماند وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شیراز است.
 
اگر نخاله‌تان جمع نشد، شکایت کنید
 
وی در پاسخ به این موضوع که شهروندان شیرازی گلایه‌هایی درمورد عدم جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی از سطح شهر، درب منازل و مجتمع‌های مسکونی در حال ساخت دارند، گفت: وظیفه مدیریت نخاله‌های ساختمانی با شهرداری است و از دید من که مدیر این مجموعه هستم، اگر عوامل اجرایی شهرداری شیراز نخاله ساختمانی را جمع‌آوری نکنند، تخلف صورت گرفته است.
 
خوشبخت تأکید کرد: شهروندان شیرازی می‌توانند هرگونه شکایت خود را مبنی بر عدم جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی به شماره ۱۳۷ یا شماره تلفن ۳۶۴۹۹۲۳۶ الی ۴۰ روابط عمومی سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز گزارش کنند.
 
او عنوان کرد: شهرداری شیراز از طرفی از مردم هزینه خدمات دریافت می‌کند و از طرفی دیگر نیز وظیفه دارد که به شهروندان خدمات ارائه کند و در شیراز کار جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی به بخش خصوصی واگذار شده و چارچوبی برای این روند نیز طراحی شده است.
 
وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به سوالی درخصوص وضعیت بازیافت پسماند شیراز گفت: براساس طرح تفصیلی و طرح جامع مدیریت پسماند شیراز روزانه حدود ۱۰۰ تن پسماند از مبدأ و درب منازل شهروندان بازیافت می‌شود که حدود ۹ درصد کل پسماند خانگی است.
 
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز افزود: جداسازی پسماند مواد آلی و تر در مقصد نیز توسط تجهیزات سازمان پسماند شهرداری شیراز انجام می‌شود و درصورتی‌که خط سوم تجهیزات جداسازی که اکنون در حال احداث است، تکمیل و به بهره‌برداری برسد، کل زباله شیراز پردازش خواهد شد.
 
وی اظهار داشت: درحال‌حاضر نخاله‌های ساختمانی در شیراز بازیافت نمی‌شود، زیرا تجهیزات مورد نیاز آن وجود ندارد.
  
شهرداری و علوم پزشکی، مسئول اجرایی پسماند
 
معاون توسعه مدیریت و منابع اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان فارس نیز گفت: مدیریت پسماندهای عادی ازجمله پسماند خانگی و ساختمانی با شهرداری است.
 
لیلا تاجگردون ادامه داد: وظیفه مدیریت پسماندهای عفونی با دانشگاه علوم پزشکی شیراز است و اکنون محیط‌زیست فارس به‌طور جدی به موضوع زباله‌های عفونی ورود کرده است.
 
تاجگردون افزود: اخیراً در کارگروه مدیریت پسماند این استان طرحی مصوب شده که براساس آن عملیات دفع پسماندهای عفونی با نصب تجهیزاتی توسط بخش خصوصی در سایت برم‌شور شیراز انجام شود.
 
وی ادامه داد: مقرر شده که پسماندهای عفونی از مطب‌ها و درمانگاه‌هایی که تجهیزات مورد نیاز بی خطر کردن پسماند عفونی را در اختیار ندارند، توسط شرکتی جمع‌آوری شود و در سایت برم‌شور بی‌خطر و دفن شود.
 
رهاسازی زباله‌های عفونی تخلف است
 
وی در پاسخ به این سوال که در شرایطی که اکنون پسماندهای عفونی در اطراف کلان‌شهر شیراز ریخته می‌شود، چه برخوردی با متخلفان صورت می‌گیرد، گفت: هر واحد درمانی از مطب گرفته تا آزمایشگاه، درمانگاه و... باید پسماند عفونی خود را مدیریت کند و هر واحدی که این پسماندها را در اطراف شهر رها کند، باید پاسخگو باشد و این کار تخلف است.
 
تاجگردون اظهار داشت: برخوردهایی با این‌گونه واحدهای درمانی متخلف از سوی محیط زیست انجام شده و هم‌اکنون نیز در حال انجام است.

 

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از روزنامه صبح کشاورزی و محیط زیست کشور  ،تاریخ انتشار:  7  بهمن    1398،کدخبر: 80786  ،www.sabzineh.org