شعار سال: در مقاله سید حسین موسویان مذاکره کننده اسبق هسته‌ای و استاد دانشگاه پرینستون آمریکا که در سایت الجزیره منتشر شده آمده است:

در حالیکه کرونا همچنان قربانی گرفته و معیشت مردم را در سطح جهانی مختل میکند، برخی از کشور‌ها مثل آمریکا بیش از دیگر کشور‌ها خسارت دیده که عمدا بخاطر کوته بینی و بی برنامگی دولتشان میباشد.

بدون شک اکراه ترامپ در ابتدای شیوع ویروس کرونا در اتخاذ تصمیمات صحیح، موجب شد که آمریکا با بیش از ۱.۲ میلیون مبتلا و ۷۶۰۰۰ جان باخته، بیشترین قربانیان کرونا درسطح جهان راداشته باشد.

ایران کشور دیگری است که دچار شیوع گسترده ویروس کرونا شده است. برطبق آمار رسمی حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر مبتلا و ۶۵۰۰ نفرجان خود را ازدست داده اند. هرچند برخی از مقامات رسمی و متخصصین از داخل و خارج ایران معتقدند که آمار واقعی بیش از این است.



دولت ترامپ با نادیده گرفتن بی کفایتی خودش در مدیریت بحران کرونا، سعی کرد دلیل قربانیان کرونا در ایران را بی کفایتی و فساد حکومت ایران، قلمداد کند. مدیریت ایران بی تردید اشتباهی همچون عدم بستن به موقع مرز‌ها را داشته است، اما غیرممکن است که بتوان این را تنها عامل خسارات مرگباربحران کرونا در ایران دانست.

از زمان خروج ترامپ از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه ایران در دوسال گذشته و اعمال فرامرزی سخت‌ترین تحریم‌های تاریخ معاصر از سوی آمریکا علیه ایران، موجب شده که روابط اقتصادی تمامی کشور‌های دنیا با ایران را به حداقل ممکن برسد. تحریم‌های که موجب توقف صدور نفت شده، تقریبا ایران را از سیستم بانکی جهانی حذف کرده و ورود کالا‌های پزشکی و دارویی و بهداشتی لازم برای حفظ سلامت شهروندان ایرانی درمبارزه با کرونا را غیرممکن کرده است.

تاثیر مخرب تحریم‌های آمریکا درمهار بحران کرونا در ایران، موجب شده که مجدد بحث مشروعیت، قانونی بودن و تاثیرات تحریم‌ها نه تنها علیه ایران بلکه درسطح جهانی مورد بحث گسترده قرار گیرد.

رهبران سیاسی، دیپلماتها، مقامات دفاعی، متخصصین، سازمان‌های مدنی بسیاری در سطح جهان از دولت ترامپ خواسته اند که تحریم‌ها علیه ایران را بردارد تا دولت ایران بتواند جان صد‌ها هزار شهروندش درمقابل خطر کرونا راحفظ کند.

دولت ایران هم پذیرفته که تحریمها، ورود کالا‌های پزشکی را دشوار کرده و لذا میخواهد که ترامپ تحریم‌ها را فورا بردارد. جواد ظریف وزیر خارجه طی توییتی نوشت که دولت آمریکا با عدم رفع تحریمها، بعد از "تروریسم اقتصادی" به "ترورپزشکی" متوسل شده و لذا از جامعه جهانی خواسته که با عدم پیروی از تحریم‌های غیر اخلاقی و غیر قانونی آمریکا، "جنایات جنگی" علیه ایران را متوقف کنند.

درخواست‌های زیادی توسط سیاستمداران آمریکایی برای رفع تحریم ایران مشاهده شده که نمونه آن نامه سرگشاده دوکاندید ریاست جمهوری دمکراتها، برنی سندرز و الیزابت وارن به ترامپ و سرمقاله نیویورک تایمز درمورد ضرورت رفع تحریم‌های ایران درشرایط بحران کروناست.

در عین حال درخواست‌هایی هم برای حفظ و تشدید تحریم‌ها علیه ایران دردوران بحران کرونا، صورت گرفته است. اندیشکده‌های دست راستی آمریکا به سرکردگی "بنیاد دفاع از دمکراسی" و "آمریکن اینترپرایز" تلاش‌های زیادی میکنند که با استفاده از بحران کرونا، آمریکا را بسمت تحریم بیشتر و جنگ علیه ایران بکشانند. مشابه مقاله وال استریت جورنال درمورد ضرورت حفظ تحریمها، را در رسانه‌های مهم دیگری مثل بلومبرگ و فارن پالیسی شاهد بوده ایم.

درشرایط فعلی، بنظر میرسد که ترامپ درجهت خواست جناح تندرو حرکت کرده و بحران کرونا را فرصتی برای تشدید تحریم‌ها میداند. دولت ترامپ نه تنها مانع وام پنج میلیارد دلاری بانک جهانی به ایران شده بلکه بعد از بحران کرونا، تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کرده است. چند روز پیش، ۶ ماه می، ترامپ مصوبه کنگره آمریکا درمورد ممانعت از حمله نظامی به ایران را وتو کرد.

ترامپ درجهت خواست اسرائیل و عربستان، باور دارد که با تشدید تحریم‌ها دردورانی که ایران سخت با بحران کرونا دست و پنجه نرم میکند، میتواند ایران را از موضع ضعف و درماندگی، به پای میز مذاکره بکشاند. او اعتقاد دارد که با تشدید خصومت علیه ایران، میتواند احساسات ملی گرایانه توده‌های طرفدارش را در انتخابات جدید ریاست جمهوری تحریک کرده و شانس خود برای پیروزی را افزایش دهد.

اما چنانچه منافعش اقتضاء کند، ترامپ اهل چرخش کامل درسیاست‌های قبلی خود میباشد. مقاومت تمام عیار ایران درمقابل تشدید فشار‌های اقتصادی و سیاسی ودیپلماتیک ترامپ، میتواند مشوق چرخش ترامپ بسمت سازش باایران شود. بحران کرونا و ضروت‌های انسانی، این شانس را دراختیار ترامپ گذاشته است تا بدون پذیرش علنی شکست سیاست فشار حداکثری، بسمت حل مشکلات با ایران تغییر مسیر دهد.

نهایتا معلوم نیست که ترامپ کدامیک از دومسیر را انتخاب خواهد کرد. اگر او تسلیم فشار تندرو‌ها و تشنه گان جنگ شود، ممکن است مسیر تخاصم فعلی او با ایران، منجر به درگیری نظامی هم بشود. چنین وضعیتی نه تنها موجب ویرانی بیشتر منطقه بلکه عواقب بحران کرونا را نیز تشدید خواهد کرد.

اما ترامپ میتواند با استفاده از بحران کرونا، میتواند فرصت را برای "دیپلماسی انسانی" مغتنم شمرده و با ۴ گام شرایط را تغییر دهد:

گام اول: با رفع تحریم‌های مربوط به نقل و انتقالات بانکی درموارد بشردوستانه ودریافت حداقل بخشی ازوجه صادرات نفتی، شریطی را فراهم کند که دولت ایران قادر به تامین مالی مایحتاج فوری انسانی همچون امکانات پزشکی باشد.

گام دوم: او میتواند تسهیلات قانونی برای صد‌ها هزار ایرانی مقیم آمریکا را فراهم کند تا بتوانند کمک‌های مالی و پزشکی برای خانواده هایشان درایران ارسال نموده تا با کرونا مبارزه کنند.

گام سوم: انجام تبادل جامع زندانیان دردوکشوراست تا دربحران کرونا، نگرانی صد‌ها خانواده درمورد عزیزانشان را مرتفع کند.

گام چهارم: قدم نهایی ترامپ درقالب بسته کرونایی "دیپلماسی انسانی"، میتواند گشایش درروابط مردمی ایران و آمریکا باشد. با گشایش روابط مردمی دو کشور، ترامپ میتواند همکاری‌های مردمی متنوع از جمله درزمینه مبارزه با کرونا را تسهیل کند.

روابط مردم با مردم بدون ربط آن به مذاکره و رابطه دیپلماتیک دوکشور، میتواند مشوق مسیر صلح باشد و نه جنگ.

بحران کرونا بزرگترین تهدید سلامت عمومی قرن معاصردرجهان است. درچنین شرایطی، تشدید بدترین تحریم‌ها علیه ملت ایران، غیر انسانی و غیر عادلانه است. دولت ترامپ باید سریعا وقبل از اینکه خیلی دیر شود، این مسیررا تغییر و تحریم‌ها را لغو کند. درغیراینصورت مسئول عواقب شوم بحران کرونا علیه سلامت میلیون‌ها ایرانی خواهد بود.