شعارسال: بیست سال پیش در آغاز تاسیس خبرگزاری ایسنا، «ایران به روایت ایران» به عنوان یک هدف کلیدی تعریف شد، با این امید که به جهان به روایت ایران نائل شویم. غمگنانه باید اعتراف کنیم که پس از دو دهه هنوز برای رسانه‌های رسمی و غیر رسمی ما «ایران به روایت ایران» یک پروژه ناتمام است، چه رسد «جهان به روایت ایران» که بیشتر به یک آرزو شباهت یافته و نیازمند بازنگری اساسی در رویکرد ما نسبت به جریان اطلاعات و حق آزادی در کشور است و بدون پذیرش «چند صدایی» و ایجاد مجال برای شنیده شدن متکثر آراء و اندیشه‌ها به عنوان نقطه عزیمت توسعه رسانه‌ای و اتخاذ استراتژی جدید در سطح ملی و بین المللی ممکن نخواهد بود.

گرچه به دلیل توسعه تکنولوژی ارتباطی و کارکرد‌های غیر قابل کنترل فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی، با نوعی آزادی در فضای عمومی جامعه مواجه شده ایم، اما این آزادی، انتخاب ما نبوده و بیشتر انفعالی است و هنوز امکان بیان و انتشار بی عارضه‌ی بسیاری از آنچه «باید گفته شود» در فضای رسمی ممکن نیست، چه رسد به آنچه بسیاری تمایل به بیان آن دارند، اما چون به مذاق مسئولان خوش نمی‌آید، مکتوم می‌ماند.

سالهاست که ماده چهارم قانون مطبوعات بیشتر به یک شوخی شبیه است تا یک مطالبه و حق جدی. آنجا که می‌خوانیم: «هیچ مقام دولتی و غیر دولتی حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقاله‌ای در صدد اعمال فشار بر مطبوعات بر آید و یا به سانسور و کنترل‌نشریات مبادرت کند.» امروز کمتر رسانه‌ای را می‌شناسیم که روزانه تحت فشار‌های مستقیم یا غیر مستقیم نهاد‌های قدرت حکومتی، دولتی یا خصوصی قرار نگرفته و مجبور به اعمال نوعی سیاست کنترلی تحمیلی نباشد؛ موضوعی که در بلند مدت به خشکانیدن ریشه‌های حریت و عادت شدن خود سانسوری منجر خواهد شد. تا زمانی که این شرایط بر رسانه‌های ما حکم می‌راند، استقلال تحریری دست نایافتنی و لکنت خبری رایج‌ترین بیماری رسانه‌ای ما خواهد بود.

ایرنا نیز به عنوان خبرگزاری رسمی کشور، چه آنگاه که آلترناتیوی برای آن وجود نداشت و چه زمانی که رقبا به صحنه آمدند، به شدت از آفت تحمیل و لکنت رنج برده است. این مشکلات هم ناشی از فضای کلی حاکم بر رسانه در ایران بوده و هم تحت تاثیر تعریف و توقعات غلط از ایرنا بروز یافته است.

انتظارات فعلی از ایرنا بر مبنای تعریف از آن به عنوان خبرگزاری دولت است که تعریفی ناقص و معیوب است. ارتقاء ایرنا به خبرگزاری نظام نیز باز حقیقت مطلب را بیان نکرده و منجر به کارکرد درست این خبرگزاری نخواهد شد و قادر نخواهد بود روایتی در تراز «ایران به روایت ایران» را تولید کند. ایرنا باید رسانه‌ای فراگیر از دولت و ملت باشد، در غیر این صورت گرفتار دیدگاه تقلیل گرایانه ایست که با توجه به سیاست‌های کلان رسانه در کشور، حداکثر منجر به یک روابط عمومی بزرگ و البته پرخرج خواهد شد. این همان مصیبتی است که صدا و سیما هم از آن رنج می‌برد. حال آن که صدا و سیما نام خود را رسانه ملی گذاشته است و باید هم رسانه ملی باشد، چرا که نظیر ایرنا از نان شب مردم ارتزاق می‌کند. رسانه بوق نیست و نمی‌توان تک صدایی را با ضرب و زور و فریاد بر جامعه تحمیل کند.

فراموش نکنیم که امروز حفظ ملت است که از اوجب واجبات است و حفظ نظام هم در قالب حفظ ملت مفهوم می‌یابد، اما با رویکرد فعلی متاسفانه حفظ ملت کمترین جایگاه را در نظام رسانه‌ای ما به ویژه رسانه‌های دولتی و حکومتی یافته است.

چه بسا که بیش از بیان واقعیت ها، شاهد «موازنه‌ی جعلی» و قیاس‌های مع الفارق، توجیه زشتی‌ها و توصیه به تحمل ناکارآمدی‌ها و عقب ماندگی‌ها هستیم. به جای صداقت و صراحت و شفافیت، دروغ و وارونه نمایی سکه رایج گردیده، انتقاد که موهبت الهی است، کم اهمیت انگاشته شده و به بهانه حساس بودن هر زمان به پنهان کاری و سانسور و تملق فزاینده روی آورده ایم. در نتیجه شهامت از رسانه هایمان ستانده شده و به جای آن که افقی به روی آینده بگشاییم، در روایت ناقص و پر ابهام و دستکاری شده از گذشته و نهایتاً حال متوقف شده ایم.

از این روی به رغم تلاش‌های شبانه روزی خبرنگاران شریف کشور، بسیاری از آنچه سر از خروجی‌ها در می‌آورد، چنگی به دل نمی‌زند و آن هم که اندک جوهری دارد، باید در خوف و رجاء نشست که نکند هنوز منتشر نشده، به اشارتی حذف گردد و مخاطب را گلایه‌مند کرده و خستگی به تن خبرنگار و دبیر و سردبیر که از بی پناه‌ترین اقشار است، بماند.