بسیاری از کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که موج سوم کرونا، بسیار سهمگینتر از امواج قبلی این بیماری است. تحلیلگران از یک نقطه خطرناک در نظام سلامت سخن میگویند که در آن کادر درمان نتواند پاسخگوی افزایش روزافزون بیماران مبتلا به کرونا باشد. در آن صورت، بیمارستانها صرفا به محل تجمع بیماران مبتلا به کرونا تبدیل میشوند و نه محل درمان آنها. همه شواهد و نشانهها از شیوع یک موج خطرناکتر از بیماری کرونا حکایت دارد.
شعار سال : ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت درباره مختصات این موج تازه توضیح میدهد: «در موج سوم کرونا تعداد مبتلایان و بستری شدگان خیلی بیشتر از موج اول و دوم گزارش شده است. تعداد فوتیها در برخی استانها بی سابقه و خیلی بیشتر از حدنصابهای قبلی است. مثلا بر اساس آمار هفته گذشته، به طور متوسط هر هفت دقیقه یک نفر به علت کرونا فوت میشود که این آمار اصلا زیبنده کشور ما نیست.»
او تاکید میکند: «در حال حاضر موضوع و محور اصلی نگرانیها، استان تهران است، زیرا تهران از تجمع و ترددهای بالایی برخوردار است و تاثیر فراوانی بر سایر استانها میگذارد. به همین دلایل، امکان بازگشت تعطیلیها در تهران بسیار بیشتر از سایر استانها است.»
همچنین دکتر مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز تاکید دارد که موج سوم کرونا، قویتر از امواج قبلی است. او توضیح میدهد: «اوضاع بیماری حتی از اسفند و فروردین هم بدتر شده است. در عین حال قدرت سرایت ویروس کرونا نیز خیلی بیشتر شده و به همین دلیل تعداد بیماران هم افزایش یافته است. هم اکنون کووید-۱۹ در کشور به اوج خود در موج سوم رسیده و تقریبا همه جای کشور در وضعیت قرمز است.»
او هشدار میدهد: «از زمان جهش کرونا و افزایش قدرت سرایت آن شاهد افزایش ابتلاهای خانوادگی بودیم. به همین دلیل هم میزان ابتلای افراد مسن و مبتلایان به بیماریهای زمینهای به کرونا بیشتر شده است که اگر این افراد بستری شوند، میزان مرگ و میر هم بالا میرود.»
کادر درمان تا کدام نقطه از موج سوم کرونا دوام میآورد؟
پیشتر نیز بسیاری از کارشناسان هشدار داده بود که با آغاز فصل سرما باید شاهد اوج گیری بیماری کرونا در کشور باشیم. برخی تحلیلگران تاکید دارند که در صورت تداوم شرایط خطرناک فعلی، ساختار و کارکرد فعلی نظام سلامت هم به کلی دگرگون خواهد شد.
دکتر حسین آباده، کارشناس اقتصاد سلامت به آینده نزدیک نظام سلامت اشاره میکند و میگوید: «آمار شهدای مدافع سلامت به بیش از ۲۰۰ نفر رسیده است. این نیروهای درمانی که در مسیر ارائه خدمت به بیماران مبتلا به کرونا شهید شده اند، براحتی قابل جایگزینی نیستند. خستگی و فرسودگی کادر درمان پس از گذشت هفت ماه سخت از شیوع کرونا به نقطه بحرانی رسیده است. مجموع این شرایط نشان میدهد که افت عملکرد نظام سلامت در ماههای آینده اصلا بعید نیست. پیش بینی خطرناکتر این است که اگر همین موج سوم کرونا تا پایان فصل سرما فروکش نکند و تا پایان زمستان با افزایش آمار مبتلایان مواجه باشیم، آن وقت احتمال فروپاشی ساختارهای فعلی نظام سلامت هم دور از انتظار نخواهد بود.»
او یادآور میشود: «از اعتبارات یک میلیارد یورویی از صندوق توسعه ملی که قرار بود به نظام سلامت برسد تا صرف مقابله با کرونا شود، هنوز حدود ۷۰ درصد این اعتبارات تخصیص داده نشده است. زمان تخصیص اعتبارات مقابله با کرونا، حتی از رقم خود اعتبارات هم مهمتر است. اگر قرار باشد که ۷۰ درصد اعتبارات باقیمانده بعد از پایان موج سوم کرونا تخصیص یابد، نوشداروی پس از مرگ سهراب خواهد بود که تاثیری در احیای نظام سلامت نخواهد داشت.»
آباده تاکید میکند: «رفتار اجتماعی مردم و عملکرد دولت، دو مولفه مهمی است که آینده موج سوم کرونا را تعیین خواهد کرد. اگر مردم به رعایت پروتکلهای بهداشتی احترام بگذارند و دولت هم قوانین محدود کنندهای برای کنترل بهداشتی تجمعات و منع ترددهای غیرضروری وضع کند، در آن صورت میتوان به کنترل موج سوم کرونا امیدوار بود، اما اگر با همین رویه فعلی پیش برویم، قربانیان این موج تازه بیماری میتواند حتی چهار رقمی شود.»
او با اشاره به وضعیت نامطلوب کادر درمان در دوران کرونا، خاطرنشان میکند: «آستانه تحمل و توان کادر درمان، نامحدود نیست. خیلی از آنها صبح تا شب در مراکز درمان کرونا به شکل چندشیفت در حال کار هستند و با وجود تاخیر طولانی در پرداخت حقوق و کارانه، همچنان پای خدمت به مردم مانده اند. با وجود وعدههایی مبنی بر جذب ۲۰ هزار نیروی تازه نفس در مراکز درمانی، هنوز این وعده محقق نشده است. نقطه خطرناک در نظام سلامت، زمانی خواهد بود که به دلیل خستگی مفرط و فرسودگی شدید کادر درمانی، ساختارهای فیزیکی نظام سلامت کاملا بی استفاده شوند. یعنی نیروهای درمانی به تعداد کافی در مراکز درمانی نباشند که بتوانند به بیماران مبتلا به کرونا خدمت کنند. این نقطه قطعا نقطه آغاز فروپاشی نظام سلامت خواهد بود. رفتار مردم و عملکرد دولت میتواند از تحقق این نقطه خطرناک جلوگیری کند.»
آیا موج سوم کرونا قابل مهار است؟
موج سوم کرونا در فصل پاییز با زمان شیوع بیماری آنفلوآنزا ترکیب شده است. این شرایط سخت موجب خواهد شد که کار جامعه پزشکی و پرستاری برای درمان بیماران بستری در بیمارستان ها، سختتر از ماههای قبل باشد.
دکتر نوید افخمی، متخصص عفونی در گفتگو با الف به ویژگیهای موج سوم کرونا اشاره میکند و میگوید: «این موج تازه بیماری به دلایل مختلفی اتفاق افتاد. بازگشایی عجولانه مدارس، افزایش سفرهای تفریحی در تابستان، نبود پروتکل مشخصی برای محدودیت سفرها، خستگی مردم از رعایت پروتکلهای بهداشتی، کنترل نشدن تجمعات و ورود به فصل سرما از جمله عوامل شکل گیری موج سوم کرونا است. به دلیل اینکه قدرت شیوع و انتشار ویروس کرونا در فصل سرد افزایش پیدا میکند، احتمال اینکه با رکوردهای تازهای از ابتلا و مرگ و میر در موج سوم کرونا مواجه شویم، دور از انتظار نیست.»
او بر این باور است که با وجود خطرناکتر بو n ن موج سوم کرونا نسبت به امواج قبلی، همچنان میتوان با راهکارهایی ساده از بحرانیتر شدن شرایط جلوگیری کرد. او توضیح میدهد: «شستشوی مداوم دست ها، فاصله گذاری اجتماعی با دیگران حداقل به فاصله دو متر، ماسک زدن، حضور کمتر در تجمعات و اماکن سربسته و نرفتن به سفرهای غیرضروری از جمله وظایفی است که بر دوش مردم است تا موج سوم کرونا کنترل شود. از سوی دیگر، دولت هم باید با محدودیت ترددهای بین شهری، کنترل بهداشتی اجتماعات و بازارها، جریمه کردن افراد متخلف، سرمایه گذاری بیشتر روی مباحث آموزش و فرهنگ سازی و همچنین حمایت مالی گسترده از مراکز درمانی، نقش خود را در کنترل موج سوم کرونا ایفا کند.»
افخمی خاطرنشان میکند: «هر بیماری که به کویید ۱۹ مبتلا میشود، طبق آمارهای رسمی حدود ۱۹ میلیون تومان هزینه به مراکز درمانی تحمیل میکند. اگر همین بیمار به بخش مراقبتهای ویژه منتقل شود، چند برابر این هزینهها به مراکز درمانی تحمیل خواهد شد. واقعیت این است که اگر مردم و دولت مراعات نکنند و وظایفشان را نادیده بگیرند، آن وقت با افزایش چندبرابری بیماران بستری و در نتیجه با موج ورشکستگی بیمارستانها نیز مواجه خوهیم شد. این موج تعطیلی مراکز درمانی میتواند به عمیقتر شدن بحران ایجاد شده از موج سوم کرونا دامن بزند.»
در شرایطی که کارشناسان نظام سلامت نسبت به خطرناکتر بودن موج سوم کرونا هشدار میدهند، گروه دیگری از کارشناسان معتقدند که با پیگیری بهداشتی وضعیت سلامت اطرافیان بیمار میتوان از تشدید موج سوم کرونا جلوگیری کرد. یعنی خود نظام سلامت به دنبال کشف موارد تازه بیماری کرونا در بین اطرافیان بیمار باشد تا از شیوع بیشتر آن جلوگیری کند. این روش علمی است که در کشورهایی مثل کره جنوبی با نتایج موفقیت آمیزی همراه بوده و تاثیر چشمگیری در کنترل بیماری کرونا داشته است.
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از الف، تاریخ انتشار: ۷مهر ۱۳۹۹، کد خبر:alef.ir،۳۹۹۰۷۰۶۰۳۶