شعار سال: ماه هاست ویروس مرموز کرونا دنیا را به زانو درآورده است و محققان سراسر دنیا شبانه روز تلاش می‌کنند تا واکسن و دارو برای درمان این بیماری را کشف کنند و مرگ و میر‌های ناشی از این ویروس ناشناخته را پایان دهند، باوجود تمام تلاش‌ها هنوز هیچ درمان قطعی برای کرونا پیدا نشده است و محققان تاکنون با آزمایش داروها، قرص‌ها و روش‌های مختلف سعی در کنترل این بیماری دارند که پلاسما درمانی یکی از این راه‌هاست و به عنوان امیدِ بیماران کرونایی از آن یاد می‌شود.

پلاسما درمانی؛ قدمتی بیش از یک قرن

پلاسما درمانی قدمتی بیش از یک قرن دارد. در سال ۱۸۹۰ میلادی از این روش برای درمان بیماری دیفتری استفاده شده است و سپس در دهه‌های اخیر برای درمان سارس، مرس و ابولا هم استفاده شده، اما حالا با یافته‌های جدید دانشمندان بسیاری از کشور‌ها در حال تحقیق بر این روش درمانی هستند تا از میزان اثربخشی آن روی بیماری کووید ۱۹ نیز مطمئن شوند. آنطور که توسط وزارت بهداشت و درمان گفته شده پلاسما درمانی به عنوان یکی از روش‌ها می‌تواند روزنه‌ای امیدبخش برای جهان باشد و اگر همانند سارس، مرس و ابولا در مورد کووید ۱۹ هم تاثیر بگذارد، قدر مسلم میزان مرگ و میر جهانی ناشی از این ویروس نوپدید را به طور جدی و قابل توجه کم خواهد کرد.

پلاسما درمانی چه زمانی وارد پروتکل‌های درمانی ایران شد؟

درواقع باید گفت ایران دومین کشوری است که پس از «چین» از پلاسما درمانی برای درمان ویروس کرونا استفاده کرد و سایر کشور‌ها هم شروع به تحقیق و مطالعه کردند به گونه‌ای که اکنون این روش درمانی در کشور‌هایی مانند آمریکا، روسیه، کره جنوبی، هند، آلمان و فرانسه نیز در حال اجراست، اما ایران کشوری بود که از همان اسفندماه شروع به مطالعه بر این روش درمانی کرد و سپس با مثبت نشان دادن نتایج آن را وارد پروتکل‌های درمانی خود قرار داد و اعلام کرد این روش درمانی یک روش قطعی برای درمان کرونا نیست، اما می‌تواند مدت زمان بستری شدن بیمار را کاهش دهد و برای بهبودی زودتر کمک کننده باشد بنابراین اینگونه بود که پلاسما درمانی که یک قدمت طولانی در جهان دارد بار دیگر مورد توجه جهانیان قرار گرفت و کشور‌ها مشغول مطالعه و کار کردن روی این روش درمانی هستند و این روز‌ها در بیمارستان‌های کشور برای بیماران کرونایی تجویز می‌شود.

پلاسما درمانی چگونه انجام می‌شود؟

محققان معتقدند پلاسمای خون افراد بهبود یافته از بیماری کرونا، در هفته سوم تا چهارم بعد از ابتلا به بیماری، عاری از ویروس شده و سرشار از آنتی‌بادی خواهد بود. این آنتی‌بادی‌ها با دستگاهی به نام "پلاسما فرزیس" از بدن آن‌ها خارج می‌شود؛ سپس آنتی‌بادی افراد بهبود یافته، جایگزین پلاسمای افرادی که به دلیل ابتلا به کرونا وضعیت مناسبی ندارند و در بخش آی سی یو بستری هستند، می‌شود بنابراین سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا با کمک این آنتی‌بادی، با ویروس کووید-۱۹ مقابله کرده و وضعیت ریوی این افراد نیز بهبود پیدا می‌کند؛ این آنتی‌بادی تحت نظارت متخصص ریه و بیهوشی به بیماران بدحال تزریق می‌شود.

از آنجایی که این روش درمانی این روز‌ها بسیار در بیمارستان‌ها انجام می‌شود به سراغ یکی از بیمارانی که به تازگی پلاسمادرمانی شده رفتیم تا از مراحل انجام این روش و عوارض احتمالی آن از او بپرسیم.

پزشکان گفتند پلاسما درمانی باعث شده دیابت بگیرم

یک بیمار بهبود یافته از کرونا با اشاره به علائمی که در او بروز کرد و باعث شد روانه بیمارستان شود، گفت: قبل از شدت بیماری و قبل از اینکه متوجه شوم اصلا کرونا گرفتم، سرفه‌های شدید و سینه درد به سراغم آمد. گمان کردم سرماخوردم، چون سابقه مشکل ریوی داشتم و وقتی سرما می‌خوردم سریعا با مشکل تنگی نفس روبه رو می‌شدم به همین دلیل شروع کردم به مصرف خودسرانه دارو‌های متداول درمان سرماخوردگی، اما پس از ۴ روز علائم شدیدتری به سراغم آمد و دچار تب و لرز و نفس تنگی شدید شدم.

او افزود: آنقدر حال بد وعلائم شدیدی داشتم که دیگر نتوانستم خانه بمانم و به بیمارستان مراجعه کردم. تا یک هفته اول که در بیمارستان بستری بودم سرم و آنتی بیوتیک تزریق می‌کردند منتهی وقتی دیدند تاثیر ندارد و روز به روز حالم بدتر می‌شود به آی سی یو منتقل شدم و گفتند باید خانواده‌ام رضایت دهند تا ۶ آمپول رمدسیویر تزریق کنم.

این بیمار تصریح کرد: هفته دوم بستری در بیمارستان و روز اول آی سی یو، ۲ آمپول در یک روز تزریق کردند و باقی را در روزی یکبار انجام دادند و خوشبختانه خودشان آمپول را داشتند و خانواده‌ام مجبور نشدند راهی بازار شوند و از دلالان تهیه کنند. بیمارستان هر آمپول را با مبلغ ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به من تزریق کرد، اما باز هم هیچ تاثیری نداشت و حالم روز به روز بدتر می‌شد به نحوی که دیگر حتی آب هم نمی‌توانستم بخورم و تبدیل به یک گوشت روی تخت شده بودم.

او افزود: پرستاران گفتند باید پلاسما درمانی شوم و این آخرین راه برای درمان من است و اگر جواب ندهد دیگر امیدی نیست و باید فقط دعا کرد حتی برخی از آن‌ها به همراهم گفتند این‌ها محکوم به مرگ هستند و به جای پرداخت اینهمه هزینه اجازه دهید دستگاه دیالیز به یک بیمار کلیوی برسد، اما با تلاش خانواده‌ام ۲۵ میلیون تومان دستگاه دیالیز را خریدیم و دو روز طول کشید تا از تهران به قم بیاید.

این بیمار بهبودیافته در ادامه به روز‌هایی که پلاسمانی درمانی می‌شده اشاره کرد و گفت: وقتی دستگاه دیالیز را آوردند به مدت ۵ بار هر روز ۳ ساعت دیالیز می‌شدم، اما به حدی حالم بد می‌شد و درد می‌کشیدم که بیهوش می‌شدم و فردای روز دیالیز به هوش می‌آمدم به همین خاطر خیلی به خاطر نمی‌آورم که چگونه انجام می‌شد و اصلا چیکار می‌کردند البته بماند اینکه ۳ جلسه پلاسمادرمانی را هر روز انجام دادند، اما گفتند شلنگ دستگاه حتی در تهران هم نیست و باید صبر کنیم دانشگاه شهید بهشتی ارسال کند به همین دلیل ۲ جلسه باقی مانده را پس از ۳ روز انجام دادند.

او افزود: پس از اتمام ۵ دوره پلاسما درمانی کمی سرفه‌هایم بهتر شد، اما باز هم بدون اکسیژن نمی‌توانستم نفس بکشم و حال خوبی نداشتم، اما پزشکان گفتند اگر بیش از این در بیمارستان بستری بمانم عفونت بیمارستانی می‌گیرم به همین دلیل با یک کپسول اکسیژن مرخصم کردند و به خانه آمدم.

این بیمار با اشاره به عوارضی که اکنون گریبان گیر او شده است، گفت: قرار گرفتن ۲۴ ساعته اکسیژن روی صورتم و زخم بستری که به دلیل ۲ ماه خوابیدن در بیمارستان گرفتم را تحمل می‌کردم و امید داشتم با به خانه آمدن و ماندن کنار خانواده‌ام روز به روز بهتر شوم که یک روز دیدم حالم به شدت بد است پاهایم شدیدا باد کرده و زیر پوستم خون جمع شده به همین دلیل از ترسمان دوباره به بیمارستان مراجعه کردیم و خون‌های جمع شده را تخلیه کردند و گفتند قند خونم روی ۱۰۰۰ است.

او افزود: دو روز بستری بودم و با تزریق انسولین قند خونم را به ۷۰۰ رساندند و مرخصم کردند و گفتند به خانه بروم و انسولین تزریق کنم، اما مشکل اینجاست انسولین پیدا نمی‌کنم و فعلا با درمان‌ها خانگی قند خونم به ۲۰۰ رسیده است.

این بیمار اظهار کرد: این روز‌ها فقط می‌توانستم آبمیوه بخورم که حالا به لطف دیابت آن هم نمی‌توانم مصرف کنم. پزشکان می‌گفتند پلاسمادرمانی باعث شده دیابت بگیرم، اما به هر حال هرچه هست الان کرونا را فراموش کردم و با دیابت دست و پنجه نرم می‌کنم.

عوارض پلاسما درمانی بسیار کم است

مینو محرز، عضو ستاد ملی مبارزه با کرونا با اشاره به عوارض پلاسما درمانی گفت: پلاسما درمانی نسبت به بقیه دارو‌ها عوارض زیادی ندارد و از لحاظ ایجاد عوارض نگرانی ایجاد نمی‌کند.

او در پاسخ به این سوال که آیا دیابت و فشار خون می‌تواند ناشی از پلاسما درمانی باشد؟ افزود: خیر؛ بیماری‌هایی، چون دیابت ژنتیکی هستند و از طریق دریافت پلاسما یا خون یک دیابتی منتقل نمی‌شوند بنابراین گفته‌هایی مبنی بر انتقال بیماری از این طریق صحت ندارد.

محرز با بیان اینکه اثر پلاسما درمانی بر درمان کرونا ثابت نشده است، تصریح کرد: تاکنون هیچ کشوری تاثیر پلاسما درمانی بر درمان کرونا را ثابت نکرده است و این روش، درمان قطعی کرونا نیست حتی محققان در مطالعاتی که انجام دادند به این نتیجه رسیدند که پلاسما درمانی اثر آنچنانی هم بر بیماران بدحال کرونایی ندارد.

عضو ستاد ملی مبارزه با کرونا با انتقاد از برخی بیمارستان‌ها که برخلاف لیست پروتکل‌های درمانی عمل می‌کنند، ادامه داد: متاسفانه بیمارستان‌های ما به خصوص بیمارستان‌های خصوصی هموپرفیوژن انجام می‌دهند که بسیار گران است و دستگاه گران قیمتی دارد و هیچ تاثیری هم ندارد، اما پزشکان برای اکثر بیماران بدحال که در آی سی یو بستری هستند تجویز می‌کنند که این صحیح نیست و اگر به لیست پروتکل‌های درمانی هم نگاه کنید، آن را نمی‌بینید.

او با بیان اینکه پلاسما درمانی از لیست پروتکل‌های درمانی خارج شده است، گفت: قرار بود با کشور سوئیس مذاکره‌ای درخصوص پلاسما درمانی داشته باشیم، اما چون هم در آمریکا هم در اروپا اثربخشی فوق العاده آن بر درمان کرونا رد شد دیگر به طور کلی کنسل شد و ما آن را از لیست درمانی خود خارج کردیم، چون نتیجه جالبی نگرفتیم و دیگر به عنوان درمان انتخابی کرونا نیست، اما هم اکنون در بیمارستان‌ها برای بیماران بدحال تجویز می‌شود و البته شاید در یک بیمار اندکی تاثیر بگذارد، اما برای همه اینگونه نیست و اینطور نیست به عنوان یک درمان انتخابی برای همه بیماران باشد.

محرز اظهار کرد: توصیه اکید من این است که بیمارستان‌ها و پزشکان طبق لیست پروتکل‌های درمانی به بیمار خود دارو تجویز کنند، چون بسیاری از دارو‌ها که این روز‌ها اسمشان هست فقط جنبه تحقیقات دارند و نتیجه آن‌ها مشخص نیست.

پلاسما درمانی در ایران فقط ۳۰ درصد تاثیرگذار است

مسعود مردانی، عضو کمیته مبارزه با کرونا درباره عوارض و مزایای پلاسما درمانی گفت: در ابتدای شیوع بیماری کرونا پلاسما درمانی به عنوان درمان کمکی مورد استفاده قرار گرفت.

او با بیان اینکه این روند درمان می‌تواند در درمان کرونا موثر باشد، افزود: در بسیاری از مطالعات خارجی عدم کارایی این نوع درمان ثابت شده است هرچند بر اساس مطالعات انجام شده در ایران می‌توان از پلاسما درمانی به عنوان یک درمان کمکی استفاده کرد.

مردانی درباره کم و کیف درمان بیماران کرونایی از طریق پلاسما درمانی تصریح کرد: برای درمان بیماران فقط از پلاسما درمانی استفاده نمی‌شود، بلکه پلاسمادرمانی به همراه دارو‌ها و دیگر درمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد به همین دلیل نمی‌توان از میزان تاثیر پلاسمادرمانی در بهبود کرونا آمار داد.

این پزشک ادامه داد: بر اساس مطالعات انجام شده در ایران پلاسما درمانی فقط ۳۰ درصد در بهبود بیماران تاثیرگذار است.

مردانی درباره عوارض پلاسما درمانی گفت: بیماران ممکن است در روند پلاسما درمانی به حساسیت، بیماری‌های ناشی از انتقال پلاسما مبتلا شوند که چندان هم شایع نیست.

به گفته او افزایش قند خون، ورم و دیگر عوارض به دیابت مربوطه است و نمی‌توان از عوارض پلاسما درمانی دانست.

تاثیر پلاسما درمانی ثابت نشده است

سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت و درمان درباره تاثیرگذاری پلاسمادرمانی بر بیماران کرونایی گفت: تاکنون نزدیک ۹ هزار لیتر پلاسما از بیماران بهبود یافته دریافت شده است که باید تعداد آن به ۴۰ هزار لیتر افزایش پیدا کند، اما درعین حال مطالعات هنوز در تاثیر پلاسما درمانی اثبات نشده است و آزمایش‌ها نتیجه قطعی نداده است.

او تصریح کرد: به هر حال از بهبودیافتگان می‌خواهیم که بعد از ۲۸ روز پلاسمای خود را در اختیار قرار دهند هرچند که هنوز تاثیرگذاری پلاسما تایید نشده است.

پول تحقیقات نباید از جیب مردم رود!

از آنجایی که ابتدای شیوع ویروس کرونا در کشور پلاسما درمانی به عنوان تنها راه نجات بیماران بدحال کرونایی عنوان شد، خانواده‌های این بیماران حاضر شدند حتی با هزینه‌های بسیار بالا انجام این روش درمانی را برای بیماران خود فراهم کنند و دستگاه مربوط به پلاسما درمانی را هرطور شده و با هرقیمتی تهیه کنند، اما نکته اینجاست که آیا پول تحقیقات باید از جیب مردم هزینه شود؟ اگر پلاسما درمانی هیچ فایده‌ای ندارد و از پروتکل‌های درمانی حذف شده چرا رسمی به مردم اعلام نمی‌شود و بیمارستا‌ن‌ها همچنان این روش درمانی را انجام می‌دهند؟ به هر صورت این روز‌ها که شرایط اقتصادی فشار کمتری از بیماری بر مردم وارد نمی‌کند، نباید نسبت به شرایط مالی مردم بی تفاوت بود و در کنار بیماری، فشار بیشتری بر آن‌ها وارد کرد.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: ۲۲آبان ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۰۸۶۴۱۹، borna.news