شعار سال: دوم خرداد سال ۹۱، اولین دوره این حراج در تهران با هدف معرفی بهترین نمونه‌های هنر مدرن و معاصر ایران، از هنرمندان پیشگام و نام‌آشنا گرفته تا جوانان، به مجموعه‌داران هنری و مخاطبان جهانی برگزار شد و توانست با فروش ۱۱۴ اثر به رقم دو میلیارد و صد و پنجاه میلیون تومان دست پیدا کند. روند رو به رشد این حراج کم و بیش ادامه داشت تا اینکه در دوره گذشته یعنی دوره دوازدهم، شاهد کاهش حدود ۳ میلیارد تومانی درمجموع فروش بود. این دوره با مجموع فروش ۳۱ میلیارد و ۷۱۷ میلیون تومان به پایان رسید. حال آنکه تعداد آثار حراج دوازدهم ۴ اثر بیشتر از حراج دهم بود. در واقع با وجود افزایش حدود ۴ درصدی تعداد آثار در حراج دوازدهم، مجموع فروش با حدود ۱۰ درصد کاهش همراه بوده است. بهنام کامرانی، هنرمند هنر‌های تصویری و مدرس دانشگاه که کیوریتوری برخی از نمایشگاه‌های هنری را نیز بر عهده دارد، یکی از دلایل اصلی کم‌هیجان شدن مراسم‌های حراج آثار هنری را مشکلات اقتصادی برشمرد و اظهار کرد: به نظرم این وضعیت اقتصادی که همه ما به نوعی با آن دست به گریبان هستیم بر پایین آمدن فروش آثار هنری تاثیرگذار است و جای خوشبختی است که در این شرایط موجود همین میزان فروش هم اتفاق افتاده است.
این کارشناس هنری در پاسخ به این پرسش که کم‌هیجان شدن حراج‌های هنری تا چه اندازه به معقول شدن بازار هنر ارتباط دارد، بیان کرد: اصلا اینچنین نیست و اتفاق در حال حاضر قیمت آثار هنری نسبت به ظرفیت و کیفیتی که دارند، بسیار پایین است. با توجه به اینکه هنر ایران در بازار جهانی مورد توجه قرار گرفته و با عنایت به وضعیت ژئوپولیتیک (سیاست جغرافیایی) ایران، قیمت آثار با توجه به کیفیتی که دارند پایین است.
این مدرس دانشگاه همچنین درباره سطح کیفی آثار ارائه‌شده در حراج‌های هنری همانند «حراج تهران»، خاطرنشان کرد: به طور کلی موضوع کیفیت، نسبی است. در حال حاضر آثار پیشرویی که ویژگی‌های جدید داشته باشد، در حراجی‌ها کمتر دیده می‌شود؛ چراکه احتمال خطر کردن روی این آثار زیاد و ممکن است که با اقبال روبه‌رو نشوند. به همین خاطر هم در مراسم‌های حراجی آثار هنری اغلب آثاری عرضه می‌شود که محافظه‌کارتر هستند یا اینکه تلاش می‌کنند معیار خریداران را بیشتر رعایت کنند.
حراج تهران همیشه حواشی بسیاری را به دنبال داشت که البته هیچگاه تایید نشدند، از اتهام به پولشویی گرفته تا فروش آثار غیر اصل. تا جایی که در چند سریال هم به این موضوع پرداخته شد. در قسمت اول سریال «آقازاده»، در حراجی با عنوان «حراج خاورمیانه»، یک نقاشی جعلی از سهراب سپهری به قیمت بالا فروخته می‌شود. کد‌هایی که کاراکتر «استاد ارژنگ» (مسعود فروتن) در پشت‌پرده ماجرا می‌دهد، به شکل واضحی به خانواده گلستان اشاره دارد: «به ارث رسیده»، «تو پستوی خونه پیدا شده» و…. به علاوه اینکه تابلوی به نمایش درآمده، عینا همان است که لیلی گلستان در نهمین حراج تهران فروخت!
پیش‫تر هم در سریال «هیولا» هم کنایه‌هایی به حراج‌های میلیاردی هنری شاهد بودیم. اما آخرین حاشیه این حراج مربوط به تعویق‌های پی در پی تاریخ برگزاری سیزدهمین دوره آن است.
با همه این احوال از آنجا که بر طبق روال هرساله حراج هنری سیزدهم باید در تیرماه برگزار می‌شد، به دلیل شرایط کرونایی تا شهریور ماه به تعویق افتاد، اما شهریور ماه هم رسید و این حراج برگزار نشد. روابط عمومی این حراج دراین‌باره چنین اطلاع‌رسانی کرده بود: «سیزدهمین دوره «حراج تهران» که قرار بود در تاریخ ۲۷ تیرماه برگزار شود به دلیل اوج‌گیری شیوع بیماری کرونا در این زمان با ۲ ماه تاخیر به جمعه ۲۸ شهریور ماه موکول شد، اما باتوجه به تداوم وضعیت نامساعد و نگران‌کننده شیوع بیماری کرونا امکان برگزاری آن در شهریورماه نیز وجود ندارد. در نتیجه تصمیم فعلی «حراج تهران» برگزاری حراج «هنر معاصر و مدرن» در فصل پاییز است». اما حالا با گذشت ۲ ماه از پاییز هنوز هم خبری از تاریخ برگزاری مهم‌ترین حراج آثار هنری در کشور نیست. البته در همین مدت نمایش آثار تجسمی به صورت آنلاین ادامه داشت و کرونا تقریبا سبک فروش آثار تجسمی را تغییر داد. البته این اتفاق تنها به هنر‌های تجسمی در ایران منجر نشد و کل دنیا با پیشروی به سمت برگزاری ایونت‌های آنلاین خود را با کرونا سازگار کردند. به عنوان مثال برخی از حراج‌های بین‌المللی آثار هنری توانسته‌اند با استفاده از امکانات دیجیتال و آنلاین تا اندازه زیادی جلوی خسارت‌ها را بگیرند؛ البته در این بازار، همه یکسان نبوده‌اند و تنها حراج‌هایی موفق‌تر عمل کرده‌اند که توانسته‌اند با کمک تکنولوژی خود را با موقعیت بحرانی وفق دهند. از جمله این حراجی‌ها، حراجی آنلاین و چهارساعته آثار هنری «کریستیز» بود که با وجود بحران جهانی کرونا به فروش فراتر از انتظار بیش از ۴۲۰ میلیون دلار دست یافت.

حراجی «ساتبیز» نیز در تاریخ ۲۹ ژوئن برای اولین بار حراجی آنلاین و زنده خود را برگزار کرد که در نهایت به مجموع فروش ۳۶۳.۲ میلیون دلاری دست یافت و یک نقاشی سه‌لتی اثر «فرانسیس بیکن» با فروش ۸۴.۵ میلیون دلاری، رکورد گران‌ترین اثر حراجی را به خود اختصاص داد.
اما «حراج تهران» که یکی از حراجی‌های اصلی ایران محسوب می‌شود، بعد از گذشت بیش از هشت ماه از شیوع ویروس کرونا هنوز به تصمیمی قطعی مبنی بر برگزاری سیزدهمین دوره از این حراجی نرسیده است.
در این میان با توجه به اینکه متولیان برگزاری این حراجی اصرار به برگزاری حضوری این مراسم دارند و منتظر رسیدن موعد مناسب برای برگزاری هستند و با در نظر گرفتن افزایش روزشمار مبتلایان به بیماری کووید۱۹ و بحرانی شدن شرایط کشور در مقابله با ویروس کرونا، بعید به نظر می‌رسد که امکان برگزاری حضوری سیزدهمین دوره از «حراج تهران» در فصل پاییز فراهم شود.
در نتیجه متولیان مراسم حراجی کشور از جمله «حراج تهران» یا باید ریسک برگزاری مراسم آنلاین و احتمال کاهش فروش را به جان بخرند یا اینکه تا ناپدید شدن ویروس کرونا و بهبود نسبی شرایط، دست روی دست بگذارند و منتظر بمانند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۶۵۸۲۳، www.ebtekarnews.com