شعار سال: ترامپ شکست را پذیرفت و بایدن عملا وارد پروسه ریاست جمهوری شد تا در ژانویه پا در کاخ سفید بگذارد. او تیم خود را معرفی کرده و چینش این تیم توجهات زیادی به خود جلب کرده است. برای دموکرات‌ها سیاست خارجه به اندازه سیاست داخلی اهمیت دارد و به همین دلیل او برای چیدن تیم سیاست خارجی خود وقت و دقت زیادی به خرج داده است.

صحبت های علی بیگدلی کارشناس مسائل آمریکا:




** در میان چهره‌هایی که بایدن برای دولت خود معرفی کرده، سه تن از آن‌ها در رابطه با ایران اهمیت دارند. اولین نفر وزیر خارجه است. او چه دیدگاهی نسبت به سیاست بین الملل از جمله ایران دارد؟

بلینکن که وزیر خارجه شده، جوان باهوشی است که از تجربه فراوانی هم برخوردار است. او از زمان کلینتون وارد سیستم دیپلماسی ایالات متحده آمریکا شد و سوابقی هم در سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی این کشور دارد و بنابراین مهره جا افتاده‌ای برای این کار به حساب می‌آید. اعتقاد او هم مانند بایدن این است که آمریکا می‌تواند مذاکراتی را با ایران شروع کند. ولی آن چیزی که باید به آن توجه کرد، این است که به خاطر دلبستگی که  او به رژیم صهیونیستی دارد، چون خودش هم یهودی هست، حوادثی که در خلیج فارس اتفاق افتاده و اسراییل به کشور‌های این حوزه نزدیک شده و ملاقاتی که با بن سلمان اتفاق افتاده، باعث نگرانی‌هایی می‌شود. اما با توجه به اینکه هم جو بایدن و هم بلینکن معتقد به مذاکره با ایران هستند، اما مذاکرات برخلاف گذشته تنها حول محور مسائل هسته‌ای نخواهد بود. بلکه مسائل دیگری را هم در بر خواهد گرفت. از جمله ادعا‌های حقوق بشری و دخالت ایران در کشور‌های منطقه و.... این موضوعات با توجه به رویکردی که ایران دارد و تیم بایدن، کار را سخت خواهد کرد.

از طرف دیگر حضور و نفوذی که رژیم صهیونیستی در خاورمیانه برای خود پیدا کرده هم می‌تواند اوضاع را غیر عادی کند. بر خلاف دوره اوباما که او یک سره با ایران مذاکره می‌کرد و اغلب هم به نتیجه می‌رسید، بایدن این توانایی را ندارد که بدون توجه به شیخ نشین‌های خلیج فارس،  یک سره وارد مذاکره با تهران شود و مشکلاتش را با ایران حل کند. دولت جدید آمریکا اگر بخواهد به نتیجه‌ای دست پیدا کند، باید تغییراتی در استراتژی خود بدهد و ما هم برای چنین نتیجه‌ای احتمالا باید تغییراتی داشته باشیم، تا بستر‌های ناهموار برای انجام مذاکرات هموار شوند.


** آقای بلینکن چه تفاوت‌هایی با جان کری دارد؟  تصور غالب این بود که بایدن تیمی شبیه به اوباما را دور خود جمع خواهد کرد. به نظر بلینکن فرد سرسخت تری نسبت به کری است.  

او آدم بسیار باهوش و جدی است. به مسائل ایران کاملا آگاهی دارد و یکی از طرحان برجام هم بوده. او کسی است که به طور کامل در جریان شکل گیری توافق هسته‌ای بوده. ولی تمایلاتی که نسبت به اسراییل دارد ممکن است فضا را برای ما تنگ‌تر کند و نتیجه اش ممکن است فشار بیشتر بر ایران بر سر مذاکرات غیر هسته‌ای باشد. آنهم در شرایطی که تهران موضعش را در این خصوص مدت هاست اعلام کرده.

ما در شرایط سخت اقتصادی در کرونا به سر می‌بریم و ما هم انتظار داریم که دولت بایدن همانطور که حرفش را زده با یک سری اقدامات بخواهد با تهران وارد مذاکره شود. بایدن می‌خواهد که یک کاسه اختلافات با ایران برطرف شود و بعید است که با این وزیر خارجه‌ای که انتخاب کرده به نظر نمی‌رسد که بر سر مسائل این چنینی کوتاه بیاید.


** نفر بعدی جیک سالیوان است که به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا تعیین شده. در دوران ترامپ این سمت بسیار دردسرساز بود. حالا با ورود سالیوان به تصمیم گیران مسائل حوزه بین الملل ایالات متحده، رفتار او را چطور پیشبینی می‌کنید؟

آقای سالیوان با بلینکن بسیار متفاوت است. او از یک خانواده معروف آمریکایی است که این خانواده راجع به ایران از دوران پیش از انقلاب اطلاعات گسترده و دخالت‌هایی داشته اند. ایران را کاملا می‌شناسند. پدر این فرد سفیر آمریکا در ایران در زمان شاه بود و او ذهنیت کاملی در خصوص مسائل مرتبط با ایران دارد. سالیوان فرد آرام تری نسبت به بلینکن است و بایدن هم مخصوصا این دو را سر کار آورده تا از آشنایی کاملشان با وضعیت ایران استفاده کند.

تیم امنیتی کاخ سفید را معمولا وزیر خارجه انتخاب می‌کند یعنی بلینکن هم او را تائید کرده، او همانطور که گفتم از خانواده‌ای آمده که همیشه در جریان امور مرتبط با ایران بوده اند. پدر او در زمان گروگان گیری سفیر مسئولیت داشته و با مقامات ارشد انقلابی هم ملاقات‌هایی می‌کرده. اما این را هم در نظر بگیرید که سالیوان هم با اینکه یهودی نیست، اما به لابی‌های اسراییل مانند ایپک و... نزدیک است. با توجه به اینکه بلینکن یهودی است و تیم امنیتی هم با مشورت او انتخاب می‌شود، طبیعی است که در چنین مواردی یک هماهنگی فکری و نگرش بین این دو نفر وجود داشته باشد.

** این تیم چه رفتاری در قبال ایران خواهند داشت؟

در داخل ایران این موضوع باید درک شود که وضعیت امروز با دوران اوباما بسیار فرق دارد. ایران باید با ظرافت و هوشیاری قدم بردارد. جهان در حال تغییر است و یکی از نقشه‌هایی که بایدن در ذهن دارد این است که با نزدیک شدن به اتحادیه اروپا و روسیه و چین یک اجماع بین المللی به وجود بیاورد. ما این تجربه را در دوران اوباما هم داشته ایم؛ بنابراین نباید بگذاریم که چنین اتفاقی بیفتد و پرونده هسته‌ای ما به آن اجماع برسد. چون اگر اجماع بین المللی علیه پرونده هسته‌ای صورت بگیرد، راهی جز ارجاع پرونده ما به شورای امنیت باقی نمی‌ماند و در آن صورت کار ما پیچیده‌تر خواهد شد و تحریم‌های جهانی علیه ما ایجاد می‌شود.

** به نظر می‌رسد که بایدن به نوع هوشمندانه‌ای تیم را انتخاب کرده که فشاری روی ایران باشد و در عین حال ظاهر را هم حفظ کند. ایا شما چنین تصمیماتی رو هوشیارانه و با این هدف می‌دانید؟

بایدن و بلینکن گفته اند که مساله ایران در اولویت اول آن‌ها نیست. مخصوصا هم مساله را مورد بی توجهی قرار داده اند تا ایران را هراسان کنند برای اینکه آمریکای بایدن چه تصمیمی خواهد گرفت. اما قطعا در مورد ایران این گروه تصمیماتی را اتخاذ خواهد کرد. اما آن‌ها مشکلات دیگری هم دارند که کرونا و مساله کمیسیون آب و هوایی پاریس و عضویت در سازمان بهداشت جهانی اولیت شان محسوب می‌شود. اما به نظر می‌آید که سیاست عمومی تیم بایدن این خواهد بود که ایران را کمی در انتظار بگذارد تا فشار بر ایران زیادتر شده و انتظاراتش هم کاهش یابد. دموکرات‌ها نسبت به مسائل بین المللی سرسخت‌تر از جمهوری خواهان هستند. آن‌ها منافع آمریکا را در خارج جستجو می‌کنند و ابزاری به نام حقوق بشر دارند که بخواهند موضوع را در شورای امنیت مطرح کرده و ایران را در این شورا با ادعاهایشان محکوم کنند.

دموکرات‌ها سابقه چنین کار‌هایی را دارند و به همین خاطر ایران باید خیلی با هوشیاری قدم هایش را بردارد و به این سمت برود که مشکلات را برای همیشه حل کند. وگرنه ممکن است راه‌ها بر روی ایران بسته شود.

** خزانه داری آمریکا قرار است به جنت یلین سپرده شود. او چه شخصیتی دارد. ایران چه آینده‌ای با صندوق خزانه داری دارد؟ به هر حال تحریم‌های ایران از سوی این وزارت خانه اعمال می‌شود.

او تفاوت‌هایی با آن دو نفر قبلی دارد. بانک دار بوده و از زمان بیل کلینتون در سیاست دستی داشته. تیم یهودی که دنبال ترامپ بود فشار زیادی به ایران وارد می‌کرد به خاطر دلبستگی‌هایی که به تل‌آویو داشتند و منوچین، وزیرخزانه داری دولت ترامپ هم در همین تیم بود. این خانم این دلبستگی‌ها را ندارد. وقتی این سه نفر را کنار هم قرار بدهیم می‌بینیم تیمی که بایدن به خصوص در حوزه سیاست خارجه ساخته تیم بسیار متنوعی است و او آمده از هر گروه و دسته‌ای آدم‌ها را جمع کرده و این تعارضی که بین این افراد وجود دارد، می‌تواند خودش تبدیل به نوعی تعادل شود. مهره چنینی بایدن بسیار با مهارت بوده. اگر کسی مثل بلینکین مقداری تند است، کسانی مثل سالیوان و یلین را گذاشته که اوضاع را متعادل‌تر می‌کنند.

بایدن این کار را با مهارت انجام داده و از مشاوران حرفه ای، چون هیلاری و بیل کلینتون و اوباما استفاده کرده. آن‌ها همه تجربیات خود از گذشته را به بایدن سپرده اند و خود او هم گفته من می‌خواهم آمریکا را از آن افت ارزشی که گریبانش را گرفته بود رها کنم و آمریکای جدیدی بسازم. این تیم حتما به سمت ایران خواهند آمد، اما با کمی تاخیر صورت خواهد گرفت. اما ایران هم باید بداند موقعیت امروز با موقعیت سال ۲۰۱۳ که مذاکرات را با دولت اوباما شروع کرد تفاوت بسیاری دارد و دلیلش هم حضور نظامی و امنیتی صهیونیست‌ها در خلیح فارس و قفقاز است که حلقه‌های اینچنینی در اطراف کشور فشرده‌تر شده اند و ایران نیازمند تصمیم گیری‌هایی مبتنی بر این واقعیت‌های جدید است.



شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرآنلاین، تاریخ انتشار: ۶ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۴۵۹۷۴۳، khabaronline.ir