شعار سال: عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه بخشی از حقوق شهروندی با پیام هشت ماده‌ای حضرت امام ارتباط برقرار می‌کند، گفت: فکر نکنیم که اگر افرادی در خانه‌های خلوت خودشان کاری کردند، آن جامعه و حکومت آسیب پذیر می‌شود. به نظر من اینچنین نیست.

حجت الاسلام و المسلمین مهدی مهریزی در خصوص تدوین مبانی فقهی فرمان هشت ماده‌ای امام خمینی (س) اظهار داشت: من مقاله‌ای را تحت عنوان «دولت ملی و حریم خصوصی» در سال ۷۸ نوشته ام و در مجله حکومت اسلامی چاپ شد که فکر می‌کنم اولین مقاله در این زمینه بوده است. بعد از آن مقداری که من می‌دانم یک دو پایان نامه کارشناسی ارشد و کتاب‌های کوچکی به چاپ رسیده است.


عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی افزود: هنوز زمینه کار علمی و پژوهشی از جهت کار فقهی و مباحث دینی وجود دارد. چون مباحث دینی گسترده‌تر و وسیع‌تر از فقه است. بحث‌های تاریخی، اخلاقی و کلامی هم در چهارچوب مباحث دینی قرار می‌گیرد. قاعدتا به اندازه مطلوب در این زمینه کار نشده است. در سال‌های اخیر مقداری ذیل عنوان «حقوق شهروندی» کار‌های مختصری دارد انجام می‌شود، ولی به نظرم هنوز کشش کار‌های مطالعات دینی قوی‌تر و پخته‌تر را دارد.

وی یادآور شد: در این پیام به نکاتی توجه می‌شود که بخشی از حقوق شهروندان است. مثل اینکه حریم خصوصی شهروندان محترم است و حکومت و کارگزاران حکومتی حق مداخله ندارند؛ مگر در موارد خاص و با مسیر قانونی خاص که باید قاضی صالحی دستور صادر کند و نیرو‌های صالحی پیگیر قصه باشند و در همان حوزه‌ای که حکم هست پیگیری کنند. این بحث با حقوق شهروندی گره می‌خورد.

مهریزی تأکید کرد: کسانی که در جامعه زندگی می‌کنند حقوق گسترده‌ای دارند که یک بخش آن حریم خصوصی است. بخش‌های دیگر هم حق مسکن، معاش، اندیشه و سایر موارد است، ولی بخشی از حقوق شهروندی با پیام هشت ماده‌ای حضرت امام ارتباط برقرار می‌کند و آن بحث حیطه حریم خصوصی است.

وی با بیان اینکه اعتماد مردم به حکومت یک سرمایه اجتماعی است، گفت: اگر مردم جامعه‌ای به اجزای مختلف حکومت از جمله قوه قضائیه، قانونگذاران، کارگزاران اجرایی و یا نیرو‌های نظامی و انتظامی اعتماد داشته باشند، این اعتماد بخشی از سرمایه‌های اجتماعی است. یعنی در واقع تأثیرگذاری اعتماد به عنوان یک سرمایه اجتماعی از خیلی سرمایه‌های دیگر بیشتر است. یک بخش از این اعتماد در گرو این است که اجزاء حکومت به مردم خودشان اعتماد داشته باشند و حریم خصوصی و حوزه‌های زندگی آن‌ها را محترم بشمارند.

عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: اگر اعتماد متقابل حاصل شود بهترین سرمایه هم برای جامعه و هم برای حکومت است که بتوانند دوام داشته باشند و در عرصه‌های دیگر با نشاط کار کنند. ما از این نظر هنوز به نقطه مطلوب نرسیده ایم و هنوز گاهی شنیده می‌شود که به جایی وارد می‌شوند و کامپیوتر و آلبوم شخصی فرد را تفحص می‌کنند. بخش‌هایی از این قضیه کم شده، ولی آدم می‌شنود که هنوز برخی از این ناملاحظه گری‌ها دیده می‌شود.

وی با اشاره به بخش‌هایی از فرمان هشت ماده‌ای امام خمینی (س) اظهار داشت: امام می‌فرمایند اگر مأمور در خانه فرد گروهکی که کار سیاسی کرده وسایل قمار دید، ربطی به او ندارد و حق ندارد گزارش بدهد. متأسفانه این هنوز از ذهن سیستم ما محو نشده که اگر کسی در این قسمت با حکومت مشکل دارد همان را بررسی کنیم و نرویم به چیز‌های دیگری که برای از بین بردن حیثیت و آبرو قابل عرضه است، بپردازیم و آن‌ها را بررسی کنیم که مثلا این فرد در فلان دوره چطور بوده و یا دنبال این باشیم که عکسی از سفرش به خارج کشور پیدا کنیم.

مهریزی افزود: این‌ها نمونه‌های نقض فرمان امام است و با آموزه‌های دینی سازگاری ندارد. اگر افرادی هم انجام می‌دهند و به دستگاه‌های مربوطه می‌برند، دستگاه‌های مربوطه به جای تشویق آن‌ها باید آن‌ها را توبیخ کنند که در زندگی مردم تجسس کرده ای؛ نه اینکه به آن ترتیب اثر بدهند و مثلا در مورد اعتبارنامه نماینده مجلس حرف بزنند و تجدید نظر کنند. به نظرم هنوز به وضعیت مطلوب نرسیده ایم و متأسفانه این امر هنوز ابزاری برای منازعات و تسویه حساب‌های سیاسی است.

وی با تأکید بر اینکه من این بحث را مربوط به قوه قضائیه نمی‌دانم و مربوط به همه بخش‌های حکومت می‌دانم، تصریح کرد: باید نگرش ما به مردم، انسان، جامعه و شهروندان اصلاح شود. یعنی گره اصلی در «نگرش» است. ممکن است بخشی از آن سوء استفاده و یا تسویه باشد، ولی عمده آن نگرش است. فکر نکنیم که اگر افرادی در خانه‌های خلوت خودشان کاری کردند، آن جامعه و حکومت آسیب پذیر می‌شود. به نظر من اینچنین نیست.

عضو هیأت علمی واحد علمی و کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: اگر ما به عقل و ایمان مردم اعتماد کنیم بسیاری از این نقیصه‌ها خود به خود حل می‌شود. خیلی وقت‌ها این‌ها عکس العمل برخورد بد است. در واقع وقتی که شما به عقل و ایمان فردی اعتماد ندارید، آن فرد می‌گوید چرا من فلان کار را انجام ندهم؟ یعنی پیشنهاد من اصلاح نگرش است؛ قوانین هم می‌تواند کمک کند، ولی بیشتر به نوع تربیت بر می‌گردد و اینکه فرهنگ شود نگاه ما به مردم و تربیت این باشد که اگر عقل و ایمان آدم‌ها را باور کنیم جامعه زودتر به سمت صلاح می‌رود.

وی در پایان تأکید کرد: اینکه فکر کنیم مردم نمی‌توانند بفهمند و نمی‌توانند جلو خودشان را بگیرند پس ما باید آن‌ها را راه ببریم، به نظر من این تفکر غلط است و عکس العمل‌های منفی آن خیلی بیشتر خواهد بود.  

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری جماران، تاریخ انتشار:۲۷ آذر ۱۳۹۹، کدخبر: -، jamaran.news