سه‌شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ - 2025 June 10 
چندی پیش پرداخت دو هزار میلیارد تومان به صداوسیما و سازمان تبلیغات اسلامی از محل درآمد اپراتور‌ها خبرساز شد. این خبر را حسینعلی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ رسانه‌ای کرد.
شعار سال: بعد از اظهارنظر برخی از مسئولان درباره تخصیص این میزان از بودجه به این دو سازمان، رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۰ اعلام کرد که تخصیص بودجه فقط برای صداوسیما نیست و ۳ هزار میلیارد تومان برای تولید محتوای فرهنگی در فضای مجازی در نظر گرفته شده و قرار است بین ۲۷ دستگاه برای تولید محتوای فرهنگی و کنترل فضای مجازی تقسیم شود. اما بحث اصلی این است که آیا اختصاص بودجه به نهاد‌های دولتی و حاکمیتی منجر به تولید محتوای غنی در فضای مجازی خواهد شد؟
تولید محتوا مطابق نیاز روز جامعه
سعید مشهدی کارشناس تولید محتوای دیجیتالی معتقد است اختصاص سهمی از درآمد اپراتور‌ها برای تولید محتوا در فضای مجازی اقدام خوبی است، اما پرداخت دو هزار میلیارد تومان از سهم اپراتور‌ها به سازمان‌های دولتی و حاکمیتی برای تولید محتوای غنی راهگشا نیست و این بودجه باید به‌دست تولیدکنندگان محتوا در جامعه برسد تا آن‌ها با یک برنامه به روز در تهیه محتوای فضای مجازی و مطابق با نیاز‌های مردم هزینه کنند.
مشهدی گفت: بعد از ۱۰ سال پیگیری و با تلاش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بالاخره نمایندگان مجلس، فضای مجازی را درک کردند که برای تحرک در حوزه تولید محتوا در فضای مجازی چاره‌ای جز تبعیت از نرم بین‌المللی یعنی اختصاص بخشی از سهم درآمد اپراتور‌ها به بخش تولیدمحتوا در فضای مجازی نیست.
ولی باید با دقت آن را اجرایی کرد، چون اگر به درستی اجرایی نشود و بازدهی نداشته باشد، ممکن است سال‌های بعد از بودجه حذف شود و باز دچار مشکل در حوزه تولید محتوای بومی در کشور شویم.
این کارشناس تولید محتوای دیجیتالی با بیان آماری گفت: طبق آماری که پیش از شیوع کرونا اعلام شد باید گفت از ۱۰۰ درصد ترافیک اینترنت ۱۵ درصد برای محتوای داخلی و ۸۵ درصد آن برای محتوای خارجی مصرف می‌شود. از ۱۵ درصد ترافیک داخلی، ۱۰ درصد برای VODها و... مصرف می‌شود. از ۵ درصد باقی مانده هم حدود ۳ تا ۴ درصد از ترافیک صرف دانلود از سایت‌های زرد و خبری و علمی غیرکاربردی می‌شود و تنها یک تا دو درصد از ترافیک، صرف تولیدمحتوای قابل تأمل و کاربردی داخلی می‌شود.
وی معتقد است تولید همین دو درصد محتوای قابل اعتماد و کاربردی در فضای مجازی دارای هزینه سنگینی است و بدون هزینه کردن درست، محتوای بومی و داخلی ما رشد نمی‌کند.
مشهدی گفت: اگر تاکنون کشور ما در حوزه تولیدمحتوای بومی و داخلی رشد نکرده به این دلیل است که به درستی بودجه‌ها در این بخش هزینه نشده و تولیدکنندگان محتوای داخلی هیچ سهمی از این درآمد‌ها و بودجه‌ها نداشته‌اند. این روند باعث می‌شود تولید محتوا در کشور دچار کاستی شده و محتوای غنی تولید نشود.
وی افزود: اینکه سهمی از درآمد اپراتور‌ها به تولیدکنندگان محتوا برسد، ما را یک گام به خودکفایی در فضای مجازی نزدیکتر می‌کند و در پی آن مصرف ترافیک داخلی ما افزایش می‌یابد.
این کارشناس افزود: نهاد‌هایی مانند صدا وسیما، سازمان تبلیغات و... که قرار است این بودجه برای تولید محتوا به آن‌ها اختصاص یابد، هیچ ابزاری برای کسب و کار تولید محتوا و سازماندهی آن ندارند. سازمان تبلیغات اسلامی هم با وجود هزینه کردن میلیارد‌ها تومان در این حوزه هیچ اثری از آن‌ها در کل اکوسیستم تولید محتوا شاهد نیستیم و از آنجایی که به‌دلیل کمبود بودجه دچار مشکلات حادی هستند، حتماً این بودجه را برای حل مشکلات خود صرف خواهند کرد.
این کارشناس اعتقاد دارد به نظر می‌رسد از آنجایی که تنها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اجتماع و اکوسیستم تولید محتوا ارتباط ارگانیکی دارد و با تعداد زیادی از مؤسسات فرهنگی و هنری و دیجیتالی فضای مجازی بخش خصوصی ارتباط دارد، می‌تواند با در اختیار گذاشتن بودجه بر اساس ایده‌های آن‌ها همه فعالان اکوسیستم را درگیر تولید محتوا کند.
وی گفت: اگر این اکوسیستم تولید محتوای دیجیتالی فعال شود، درآمدزایی، اشتغالزایی و صادرات حتی به‌صورت فرهنگی را در پی خواهد داشت که این اتفاق کمک می‌کند مؤسسات فعال در اکوسیستم تولید محتوا توانمند و قدرتمند شوند و اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
یک سیاست اشتباه
علی محمدپور کارشناس تولید محتوای دیجیتالی نیز معتقد است تجربیات سال‌های گذشته نشان داده اگر نهاد‌های دولتی و حاکمیتی بخواهند وارد تولید محتوا شوند، پول این کشور را دور ریخته‌اند، چون در خوشبینانه‌ترین حالت هم اگر این بودجه را واقعاً صرف تولیدمحتوا کنند مانند گذشته محتوای تولید شده آن‌ها موردپسند مخاطب و نیاز روز آن‌ها نخواهد بود.
محمدپور گفت: بارها تأکید شده تولیدمحتوا از سوی دولت و حاکمیت سیاست غلطی است و حاکمیت وظیفه تولید محتوا ندارد و این نهاد‌ها باید فعالان، تشکل‌ها و مؤسسات بخش خصوصی را درگیر تولید محتوا کنند اگر واقعاً می‌خواهند این بودجه را صرف تحول در تولید محتوای غنی کنند بهتر است از فعالان این حوزه ایده بخواهند و برای تولید آن ایده‌های خوب بودجه تخصیص دهند و بر روند هزینه بودجه هم نظارت کنند.
محمدپور اعتقاد دارد ارزش محتوا به تأثیرگذاری آن است و تأثیرگذاری آن هم در اثر ارتباط مستقیم کاربر و مصرف کننده است وقتی مصرف کننده از محتوای تولید شده تأثیر نپذیرد پس محتوای تولید شده با هزینه هنگفت هم ارزشی ندارد، چرا که ارزش را کاربر و مصرف کننده خلق می‌کند نه تولیدکننده محتوا.
وی گفت: سازمان‌هایی مانند صداوسیما و سازمان تبلیغات و... نتوانسته‌اند با مخاطبان خود ارتباط خوبی برقرار کنند. سازمان تبلیغات زمانی سایتی را به‌نام «تبیان» راه‌اندازی کرد که ابتدا خوب بود، ولی چون از عرصه تحولات و نیاز روز کاربران خود یعنی نوجوانان و جوانان عقب افتاد هم اکنون دیگر کسی نام این سایت را نمی‌داند.
تولید محتوای غیرجذاب
مسعود نظری منش دیگر کارشناس حوزه تولید محتوای دیجیتالی اعتقاد دارد دیرزمانی است که بودجه را به نهاد‌های دولتی و حاکمیتی برای تولید محتوا پرداخت می‌کنند از این‌رو اثری از تولید محتوا نیست، بعد هم داد از نبود محتوای خوب در فضای مجازی و استفاده از محتوا‌های خارجی می‌زنند.
نظری منش گفت: کار حاکمیت تولید محتوا نیست اگر این بودجه‌ها به درستی هزینه شده بود هم اکنون باید شاهد محتوا‌های غنی و کاربرپسند در کشور بودیم و کاربران از محتوا‌های خارجی و بعضاً دشمنان استفاده نمی‌کردند. هم‌اکنون آزموده‌ها را می‌خواهند این بار با دریافت سهمی از اپراتور‌ها بیازمایند. این در حالی است که این نهاد‌ها محتوای جذابی را مطابق نیاز کاربران تاکنون تولید نکرده‌اند.
وی افزود: اگر ۵۰ تا ۷۰ درصد این بودجه در نظر گرفته شده برای نهاد‌های مربوطه از طریق مرکز رسانه‌های دیجیتال هزینه شود، خوب است، چون این مرکز با تمام ناشران دیجیتال و انجمن‌ها در تمام حوزه‌ها در ارتباط است.
این کارشناس تولیدمحتوای دیجیتالی اعتقاد دارد بهترین راه مصرف بودجه هم این است که این میزان مبلغ به بدنه تولیدکنندگان محتوای بخش خصوصی که دارای توانمندی‌های زیادی در زمینه تولید محتوا با توجه به نیاز‌های مردم هستند، در نظر گرفته شود به‌طوری‌که هر فعالی طرح و ایده خوبی ارائه دهد بتواند از این بودجه استفاده کند.
نظری منش گفت: دغدغه بخش خصوصی این است که بگوید اکوسیستم تولید محتوای نهاد‌های دولتی و حاکمیتی مانند صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی و... نیستند بلکه بالای سر این اکوسیستم وزارت ارشاد با بدنه‌ای در ارتباط با تولیدکنندگان محتواست.
وی افزود: مسئولان باید بدانند تولید بر اساس عرضه و تقاضا موفق خواهد بود و این را بخش خصوصی می‌تواند انجام دهد و هم اکنون فیلیمو و نماوا به‌دلیل بازخوردی که از جامعه گرفته‌اند، توانمند شده‌اند و سریال‌های باکیفیت تولید می‌کنند به طوری که به‌دلیل عملکرد خوب خود حتی ایرانیان مقیم خارج را هم جذب کرده‌اند و آن‌ها هم در حال استفاده از محتوا‌های VODها هستند؛ حتی شرکت‌های داخلی در زمینه تولیدمحتوای کودک داریم که محتوا‌های خود را به کودکان مقیم امریکا می‌فروشند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایستنا، تاریخ انتشار ۴ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۲۰۳۹۱، www.ictna.ir.
برگزیده ها