شعار سال: سیدمحمود حسینی استاندار پیشین سیستان و بلوچستان در سال‌های ۷۶ تا ۸۱ می‌گوید «مشکلات معیشتی و اقتصادی باعث می‌شود مشاغلی مانند سوختبری در این منطقه شکل بگیرد و اگر نیرو‌های نظامی و امنیتی با دستگاه‌های استانداری و فرمانداری هماهنگ باشند حوادثی مانند حادثه سراوان کمتر اتفاق خواهد افتاد. نباید این مسائل اقتصادی و اجتماعی تبدیل به مسائل امنیتی و سیاسی شوند چرا که تبعات نامناسبی دارد.» همچنین علی اوسط هاشمی استاندار همین استان بین سال‌های ۹۲ تا ۹۶ هم می‌گوید: «این امکان وجود دارد در درگیری با سوخت‌بر‌ها خطای انسانی رخ داده باشد و تدبیر سازمانی نبوده باشد».
چهارم اسفندماه بود که حادثه سراوان به دلیل درگیری سوختبران با ماموران نظامی شهرستان سراوان این شهر را به سر خط خبری روز کشاند. در این درگیری‌ها طبق آمار غیر رسمی تعدادی کشته و زخمی شدند و حتی این درگیری‌ها به سمت ساختمان فرمانداری شهر سراوان هم کشیده و صدماتی ایجاد شد.
محمدهادی مرعشی معاون امنیتی-انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان پنجم اسفندماه گفته بود «سوختبرانی که مبادرت به انتقال غیرقانونی سوخت می‌کنند در آنسوی مرز تجمع کردند. آنان قصد داشتند از محل گذر رسمی وارد شوند بیش از دو ساعت مذاکره انجام شده تا در چهارچوب قواعد از این گذر عبور کنند، ظاهرا تجمع آن‌ها منجر به تیراندازی از سوی ماموران پاکستانی میشود و هجوم شدت پیدا می‌کند که جمعیت با شکست درب‌های گذر مرزی وارد می‌شوند، در بین آنان چهار مجروح و یک کشته به چشم میخورد که در اثر تیراندازی آن سوی مرز بوده است.» برخی کابران فضای مجازی مدعی هستند که تعداد کشته شده‌ها بیش از یک نفر است.
او همچنین گفته بود: «در بین جمعیت افرادی از فرصت استفاده کرده و به سمت پاسگاه شمسر حمله می‌کنند و یک دستگاه موتور سیکلت از ماموران مرزبانی را آتش می‌زنند به سمت خودرو‌های نظامی نیز سنگ پرتاب کرده و اقدام به ورود به پاسگاه می‌کنند».
در نهایت اخباری به سرعت در فضای مجازی پیچیده می‌شود که اینترنت شهر سراوان قطع شده است، اما پیگیری خبرنگار انصاف نیوز از برخی افراد محلی ساکن سراوان این موضوع را رد می‌کند؛ آن‌ها می‌گویند اینترنت تاکنون مشکلی نداشته است.
در مورد علل حادثه سراوان و مشکلات این شهر با دوتن از استانداران پیشین سیستان و بلوچستان -سیدمحمود حسینی و علی اوسط هاشمی، گفتگوی کوتاهی شده که در زیر می‌خوانید:
حسینی: مسائل اقتصادی و اجتماعی نباید سیاسی و امنیتی شوند
سید محمود حسینی استاندار پیشین سیستان و بلوچستان در تحلیل مشکلات به وجود آمده در شهر سراوان می‌گوید:واقعیت این است که به دلیل مشکلات معیشتی و نبود شرایط اشتغالزایی، در منطقه مشاغلی مثل سوخت بری که مشمول تردد‌های مرزی می‌شوند در این خطه به وجود آمده و قابل پیشگیری نیست، بلکه این تردد‌ها باید ساماندهی و قانون‌مند شود. در حقیقت نمی‌توان به سادگی از عبور و مرور مرزی ممانعت کرد. تنگی معیشت موجب شده سوخت بری در طول زمان توسعه پیدا کرده و به صورت امروزی درآید. در زمان ما هم بود، ولی اینقدر گسترده نبود.
حسینی در مورد راه‌حل مشکل سوخت‌بر‌ها افزود: این قبیل مشکلات باید در سطح مدیریت استان یعنی استانداری و فرمانداری‌ها مدیریت و ساماندهی شود. بقیه دستگاه‌های انتظامی امنیتی و نظامی نیز با استانداری همکاری کنند و هماهنگ باشند.
وی ادامه داد: نیرو‌های مرزبانی و هم نیرو‌های سپاه و قرارگاه‌ها باید در این سیاست گذاری‌ها هماهنگ با مدیریت سیاسی استان عمل کنند؛ زیرا مسئولیت امنیت با استانداری است و در حقیقت مدیران استانی باید تدبیر کنند و اینگونه خلأء‌ها را برطرف کنند. حوادثی مانند حادثه سراوان حوادث تلخی است و باید جلوی آن گرفته شود. اگر بحث حفاظت از مرز است باید با روشی این اقدام صورت بگیرد که منجر به کشته شدن انسان‌ها و ریختن خون افراد نشود.
حسینی در مورد به راحتی امنیتی شدن مسائل گفت: ریشه‌ی این مسائل، اقتصادی است که باید با روش‌هایی توسط مدیریت استان حل و فصل شود. به عبارت دیگر نباید مسئله اقتصادی یا اجتماعی بلافاصله به مسئله سیاسی و امنیتی تبدیل شود، به‌ویژه این مسائل نباید امنیتی شوند چراکه تبعات بسیار نا مناسبی دارد؛ لذا دستگاه‌های نظامی و انتظامی باید کمک کنند که شرایط و فضای استان از حالت امنیتی خارج شود و تا زمانی که استان از حالت امنیتی خارج نشود، توسعه‌ای صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین راه‌حل این است که نیروی انتظامی و نظامی تابع مدیریت استان و مصوبات شورای تامین استان باشند و به این ترتیب نباشد که خود این نیرو‌ها به طور مستقل از مرکز خود دستور گیرند چرا در این صورت معضل چند مدیریتی رخ می‌دهد و مشکل ادامه پیدا می‌کند. در حادثه سراوان وزارت کشور باید مدیریت بیشتری به خرج دهد و در شورای امنیت کشور موضوع را رسیدگی و نتیجه تدابیر خود را به مردم اطلاع رسانی کند تا موجب آرامش شود.
حسینی در پایان گفت از نظر قانونی استاندار مسئول توسعه و امنیت هر استان است و باید اختیارات متناسب با تأمین امنیت را داشته باشد. البته قانون در قالب شورای تأمین استان این اختیار را به استاندار داده است، اما باید حرف شنوی در همه دستگاه‌های عضو شورای تأمین وجود داشته باشد و این اختیارات را به رسمیت بشناسند. هر چند خود دستگاه استانداری هم نباید نسبت به این مسائل منفعل باشد
اوسط هاشمی: امکان خطای انسانی در برخورد با سوخت‌بر‌ها وجود دارد
علی اوسط هاشمی استاندار پیشین سیستان و بلوچستان، در تحلیل مشکلات شهرستان سراوان گفت: شهرستان سراوان در خود استان سیستان و بلوچستان به قم استان معروف است. به این معنی که بیانگر سابقه روشنی از نوع نگرش مردم به مباحث اعتقادی و باور‌ها است و نوع برخورد فرهنگی مردم، سراوان را به شهر ادب و فرهنگ می‌شناسند؛ میزان راهیابی به دانشگاه قابل توجه است، حتی دبیران این شهرستان بعضا برای تدریس به مناطق دیگر فرستاده می‌شوند تا بستر را برای رقابت درست دانش‌آموزان فراهم‌کنند. از طرف دیگر این شهر حدود ۳۰۰ کیلومتر با پاکستان مرز مشترک دارد که معیشت و ارتزاق مردم عمدتا به آن گره خورده است. صنایع دستی هم در آنجا تولید می‌شود، اما کفایت نمی‌کند. البته فعالیت‌های رسمی مرزی به نحوی نیست که نیاز اکثریت مردم منطقه را تأمین کند، افرادی که در بخش بازرگانی و تجارت مرزی مهارت و سابقه دارند، از مزیت بیشتر مرزی استفاده می‌کنند.
وی افزود: از طرفی باید بپذیریم که در آن استان در سطح مرز با روش‌های مختلف سوخت مبادله می‌شود. البته اینکه منابع تأمین این حجم از سوخت از چه طریقی صورت می‌گیرد و به آن مسیر هدایت می‌شود که به شغل مردم منطقه تبدیل شده، قابل تأمل است. بسیاری از جوانان منطقه مذکور و مخصوصا روستانشینان آن منطقه به مبادله سوخت با روش وانت‌بار با ظرفیت ۲۰ یا ۱۰ گالن مبادرت می‌ورزند و برای عبور از مرز به نوعی انعطاف و همراهی وجود داشته چراکه عبور از مرز کار راحتی نیست.
وی تأکید کرد مبادله سوخت بین مرز در منطقه سراوان سابقه دارد و در ادامه افزود شاید در این منطقه در روز چند میلیون لیتر سوخت هم جابه‌جا شده است. البته اینکه این درگیری‌ها در مورد سوخت‌بر‌ها چگونه شکل می‌گیرد قابل بررسی است، این امکان وجود دارد که خطای انسانی رخ داده باشد و تدبیر سازمانی نبوده است، لذا در بررسی اتفاق اخیر منطقه سراوان باید این احتمالات را هم در نظر گرفت.‌
می‌توان رضایت عمومی را آنچنان وسعت داد که گروهک‌ها هم در مقابل رضایت مردم احساس ناتوانی کنند
استاندار پیشین سیستان و بلوچستان در مورد سابقه درگیری‌های مرزی سوخت‌بر‌ها گفت: در چهارسالی که به عنوان استاندار سیستان و بلوچستان بودم، چنین اتفاقاتی صورت نگرفت و چهار سال با امنیت و رضایت سپری شد. البته این امنیت به دنبال ایجاد فرصت‌های برابر شکل گرفت نه صرفاً براساس نوع نگاه و تصمیمات در شورای تأمین هرچند تصمیمات این شورا در مورد گروهک‌ها و اشرار بسیار موثر بود، اما در حال حاضر منظور بنده این است که می‌توان شرایطی را بوجود آورد و رضایت عمومی را آنچنان وسعت داد که خود گروهک‌ها هم در مقابل رضایت مردم احساس ناتوانی و عجز داشته باشند و نوع تحرکات و تعارضات خود با منافع مردم را کاهش دهند.
هاشمی در باره‌ی راهکار‌های موجود برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی گفت: مرز تابع سیاست‌های خاص است. قاعده و نظم خود را می‌طلبد تا مسئولین بتوانند امنیت مردم را برای فرصت‌هایی که در اختیار دارند، تأمین کنند. البته این امنیت صرفاً در برابر دشمنان نیست بلکه امنیت بستر را برای فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری آماده می‌کند. لازم به ذکر است، برقراری امنیت پایدار درگرو توجه به منافع مردم، کسب رضایت و ارتقای سطح رفاه است؛ لذا نباید امنیت را صرفاً از نگاه امنیتی و یا توان نظامی و انتظامی ارزیابی کرد. امنیت پایدار درگرو ارتقاء رضایت مرزنشینان و اعطای فرصت برابر است.
اقتصاد مرز مهمترین در کشور ایران می‌باشد. بدلیل برخورداری از همسایگی با ۱۵ کشور و بخصوص در شرایط سخت امروزی این دروازه‌ها با نقش آفرینی مردمی که قرابت‌های قومی، مذهبی و فرهنگی با هم دارند خود بهترین طریق برای به شکست کشاندن تحریم یا حداقل کاهش خسارت‌های آن می‌باشدکه قطعا نیازمند حاکمیت هر چه بهتر سیاست‌های ملی است تا ضامن نقش آفرینی‌های موثر و رقابت زا گردد و موجب ارتقاء وابستگی مرز نشین و عشق به ایران و دفاع از ارزش‌های آن البته با دست یابی به فرصت‌هایی که معیشت عزت زا را موجب گردد.
باید با تاسف عرض نمود که از یک سیاست واحد و هم افزا که نیاز ملی و منطقه‌ای را تدبیر نموده باشد تاًسی نمی‌نماید که متاسفانه بعضاً با رویکرد‌های معیشتی و بی توجه به شرایط سخت و افزایش فقر در کنار پاره‌ای از سخت گیری ها، منتج به حوادثی می‌گردد که تبعات آن موجب سوء استفاده گروهک‌ها و رسانه‌های معاند قرار می‌گیرد. باید بعد از چهل سال این مهم را نهادینه نمود که دوام مرزنشینی درگرو معرفت به حق مردمان توام با یک رفتار سیستمی و جامع ممکن خواهد بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از انصاف نیوز، تاریخ انتشار: ۶ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۸۴۲۳۵، http://www.ensafnews.com