شعار سال: محمد المنشاوی نوشت: با گذشت دو ماه از روی کار آمدن جو بایدن، هنوز رئیس جمهور جدید آمریکا تصورات خود در مورد ایران را اجرایی نکرده است. با وجود تمایل دو طرف، واشنگتن و تهران تصریح میکنند که مسیر دیپلماسی میان آنها هنوز باز نشده است، همانطور که مسئولان دو دولت ادعا میکنند توپ در زمین دیگری است.
در ادامه این مطلب آمده است: با وجود کاهش اهمیت پروندههای خاورمیانه در دولت جدید ایالات متحده و تمرکز آن بر مقابله با ویروس کرونا، چین و شرایط آب و هوایی، رسانههای سیاسی آمریکا همچنان موضوع مذاکره با ایران را مساله مهمی میدانند.
الجزیره به دیدگاه تعدادی از کارشناسان مسائل ایران در پایتخت آمریکا دسترسی پیدا کرده که مجموع آنها نشان دهنده شکاف بزرگی در نظرشان در خصوص چگونگی تعامل بایدن با پرونده ایران است.
نبود اشارههای مثبت از سوی دولت بایدن خطاب به ایران
باربارا اسلاوین، کارشناس مسائل ایران، از نبود اشارههای مثبت از سوی دولت بایدن خطاب به ایران بویژه در مورد کاهش تبعات شیوع ویروس کرونا برای ایرانیها اظهار ناامیدی کرد.
وی در گفتگو با الجزیره تصریح کرد: «معتقدم ایرانیها باید با برگزاری نشست بدون پیش شرط موافقت کنند، برگزاری این نشست به معنای امتیازدهی نیست و ضرورت دارد برای بررسی چگونگی بازگشت متقابل دو طرف به بندهای توافق هسته ای، یک جلسه تشکیل شود».
اسلاوین - که به ارتباط با طرفهای اثرگذاری در تهران و واشنگتن معروف است- معتقد است که دو طرف پس از چهار سال ریاست ترامپ به یکدیگر بی اعتماد شده اند.
وی میافزاید: «ما در نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری در ایران هستیم و برخی گزارشها حاکی از آن است که اصولگرایان نمیخواهند تحریمها رفع شود، تا این مساله به نفع روحانی تمام شود.»
اسلاوین معتقد است که باب تمام احتمالات باز است و ایرانیها و آمریکاییها میگویند که احتمال بازگشت به مذاکرات ۵۰ درصد است، اما سوال آن است که چه زمانی؟ قطعا اروپاییها با جدیت سعی در ترمیم شکاف اعتماد بین ایران و آمریکا دارند.
وی میگوید: ایالات متحده باید گام اول را بردارد، چرا که این کشور بوده که ابتدا از برجام خارج شده است. در همین رابطه، واشنگتن میتواند به کره جنوبی، ژاپن و دیگر دولتهایی که اموال بلوکه شده ایران در بانکهای آنهاست، اجازه دهد تا به ازای این اموال، به ایران غذا و دارو بفروشند.
اما مایکل روبن، مسئول سابق در وزارت دفاع آمریکا و کارشناس اندیشکده امریکن اینتر پرایز، در گفتگو با الجزیره پیش بینی کرد که امکان بالا گرفتن تنش بین ایران و آمریکا وجود دارد و با اینکه بایدن از آمادگی برای مذاکره صحبت کرده، اما متوجه این مساله نیست که ما در سال ۲۰۲۱ هستیم نه سال ۲۰۱۵. او میگوید بایدن با دادن اجازه به عراق، عمان و کره جنوبی برای تحویل میلیاردها دلار به ایران و خارج کردن حوثیها از لیست تروریسم، خود را در معرض انتقادات داخلی زیادی قرار داد، اما رفتار ایران بهبود پیدا نکرد و هیچ اشاره جدی مبنی بر اهتمام آن برای نزدیکی به آمریکا دیده نشد.
روبن انتظار ندارد که بازگشت به توافق سال ۲۰۱۵ عملی شود به این دلیل که بندهای برجام، بازگشت به شرایط قبل را دشوار میکند. در این میان، در حالی که ایالات متحده از ایران میخواهد از غنی سازی فراتر از آنچه در توافق ۲۰۱۵ مشخص شده، دست بردارد، ایران هم خواستار رفع کامل تحریمها، پیش از هر اقدامی است.
آنچه بر دشواری واشنگتن میافزاید، آن است که بسیاری از تحریمهای ایران، به تروریسم مربوط است و هیچ ارتباطی به پرونده هستهای ندارد. اما روبن پیش بینی میکند با اینکه ایران علنا این مساله را انکار میکند، مذاکرات مستقیم بالاخره صورت میگیرد، اما احتمال آن نمیرود که تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری در ایران، ایرانیها با واقع بینی در مورد مسائل مورد اختلاف با واشنگتن، صحبت کنند.
دولت بایدن اقدامات نمادینی را در قبال ایران اتخاذ کرد که هدف از آن کاهش تنشها بود
علاوه بر این، سینا عضدی، کارشناس شورای آتلانتیک و پژوهشگر موسسه مطالعات دولتهای حاشیه خلیج فارس، بر این عقیده است که دولت بایدن اقدامات نمادینی را در قبال ایران اتخاذ کرد که هدف از آن کاهش تنشها بود. با این حال، عملا همان سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه ایران را ادامه داد. وی در گفتگو با الجزیره افزود: دو الگو برای فهم برخی ابعاد بحران فعلی وجود دارد، اول آنکه تهران معتقد است با توجه به اینکه آمریکا ابتدا از توافق خارج شده، باید اشتباهش را جبران کرده و به آن بازگردد.
به گفته عضدی، تهران در همین رابطه نرمشی را از خود نشان داده و در حالی که در آغاز خواستار رفع کامل تحریمها بود، اکنون اشاره میکند که برای رفع تدریجی و مرحلهای تحریمها هم آماده است. به اعتقاد این کارشناس، واشنگتن بر این باور است که ابزارهای زیادی برای فشار بر تهران دارد و میگوید ایران باید ابتدا به توافق بازگردد. به طور کلی هر یک از دو طرف موضع خود را بر حقتر از طرف مقابل میداند و به موضع گیریهای خود پایبند است، تا آنجا که ایران و ایالات متحده از انعطاف پذیری و نرمش میترسند، چرا که معتقدند این نرمش به معنای ضعف آنهاست.
عضدی به این مساله اشاره میکند که مذاکرات مستقیم بین تهران و واشنگتن، امری گریز ناپذیر است و آنچه مهم است، زمان این مذاکره است، نه اتفاق افتادن آن.
وی معتقد است که هر دو طرف برداشتن گام نخست را علامت ضعف میدانند، اما در نهایت باید با برگزاری نشستی بدون شرط قبلی موافقت کنند، چرا که این موافقت با مذاکره یک فضای آرام را ایجاد میکند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از انتخاب، تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۶۰۷۲۳۱، www.entekhab.ir