شعار سال: «روحانی یادت باشه عارف باید باشه»؛ این شعار‌های هوادارن مسرور و شادمان از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ۹۲ بود که در مسیر خیابان ولیعصر (عج) تا میدان ونک همراه با عکس‌های محمدرضا عارف و روحانی سر داده می‌شد.

عارف در ساعات پایانی انتخابات خرداد ۹۲ با نوشتن نامه‌ای سرگشاده از انتخابات انصراف داد و حالا هواداران و بخشی از اصلاح‌طلبان انتظار داشتند او در دولت روحانی، جایگاه بالایی را در اختیار بگیرد. عارف انصراف داده بود، اما عنوان نکرده بود که به نفع چه کسی کنار می‌رود! شاید همین مسئله بعد‌ها باعث شد که علی‌رغم همه آن شعار‌ها و تلاش برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب، روحانی، اسحاق جهانگیری را به‌جای عارف برای معاون اولی خود ترجیح دهد!

علی‌رغم اینکه نام عارف برای پست‌های مختلفی همچون وزارت علوم، آموزش و پرورش و حتی وزارت ارتباطات مطرح می‌شد، اما نه از او دعوتی برای حضور در دولت یازدهم به عمل آمد و نه عارف آن جایگاه‌ها را شایسته خود می‌دانست.

انتقاد از سکوت عارفانه در مجلس دهم

عارف که در پی نامه رئیس دولت اصلاحات، با دلخوری از کرسی یازدهم ریاست جمهوری دست شسته بود خانه نشین نشد؛ او با دستور رئیس دولت اصلاحات شورای مشورتی، شورای راهبردی و احزاب اصلاح‌طلب را در قالب شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان را راه‌اندازی کرد و در راس آن نشست و در نهایت سال ۹۴، نماینده مردم تهران در مجلس شد،  اما علی‌رغم همه تلاش‌هایی که داشت نتوانست لاریجانی را شکست دهد و در راس پارلمان بنشیند.

عارف در مدت ۴ سالی که در مجلس شورای اسلامی بود حتی به جز یکسال که ریاست کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس را بر عهده داشت، نتوانست در راس دیگر کمیسیون‌های پارلمان بنشیند و صرفا در جایگاه ریاست فراکسیون امید مجلس ایفای نقش می‌کرد که البته اصلاح طلبان انتقادات زیادی به دلیل عملکردش و آنچه به تمسخر «سکوت عارفانه» تلقی می‌شد، متوجه او کردند.

پس از پایان مجلس دهم که اصلاح‌طلبان نخست ادعا می‌کردند اکثریت هستند و سپس تعدادشان از ۱۳۰ نفر بالاتر نمی‌رفت، اصلاح‌طلبان اکنون باید بار دیگر در انتخابات دوم اسفندماه سال ۹۸ کارنامه خود را در معرض عموم مردم برای رای گیری مجدد برای مجلس یازدهم قرار می‌دادند. عارف، اما این بار برخلاف سال ۹۴ که سرلیست اصلاح‌طلبان بود، حتی نامزد هم نشد.

تقابل تندرو‌ها و کندرو‌های جریان اصلاحات در ۲ اسفند

کش مکش‌ها در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، تقابل مشخص بین تندرو‌ها و معتدلین اصلاح‌طلب بود که در نهایت تندرو‌ها این شورا را وادار کردند که برای انتخابات دوم اسفندماه ۹۸ لیستی ارائه ندهد؛ از سوی دیگر حزب کارگزاران سازندگی و ۸ حزب معتدل دیگر دو لیست جداگانه برای انتخابات ارائه کردند که البته اقبالی از سوی مردم به این لیست‌ها صورت نگرفت.

پس از شکست ۳۰ بر صفر اصلاح‌طلبان به اصولگرایان در تهران بود که جلسات شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان به طور کامل تعطیل شد و پس از آن عبدالواحد موسوی‌لاری نایب رئیس این شورا طی نامه سرگشاده از سمت خود استعفا کرد.

استعفای معماگونه عارف و موسوی لاری از شورای عالی اصلاح‌طلبان! / قهر سیاسی عارف از اصلاح‌طلبان

 

موسوی لاری در متن استعفای سرگشاده خود از شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان به عنوان نهاد اجماع‌ساز یاد کرده بود و نوشته بود، تا چند هفته دیگر عمر مجلس دهم به پایان می‌رسد و مجلس دیگر با حال و هوایی متفاوت پا به عرصه وجود می‌نهد. دولت فعلی نیز آفتابش بر لب پشت‌بام است و هر چه بود و هست به ماه‌های پایانی خود نزدیک می‌شود.

دو ماه پس از استعفای موسوی لاری، داوود محمدی دبیرکل انجمن اسلامی معلمان نیز اعلام کرد که محمدرضا عارف حتی زودتر از عبدالواحد موسوی‌لاری از ریاست شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان کناره‌گیری کرده است هرچند علیرضا خامسیان، مدیر روابط عمومی بنیاد امید ایرانیان به ایسنا گفته بود: «خبر استعفای عارف از شورای عالی سیاستگذاری صحت ندارد.»!

ماجرای استعفای موسوی‌لاری و عارف معما‌های بسیاری دارد که سرگشاده بودن نامه استعفای موسوی لاری و تحویل نامه استعفا از سوی محمدرضا عارف به داوود محمدی عضو حقوقی شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان از جمله این معما‌ها است چرا که استعفای ریاست یک جبهه یا حزب سیاسی فرآیند‌های پیچیده‌ای دارد و باید توسط اعضا نیز مورد قبول واقع شود بنابراین استعفای عارف چیزی جز قهر سیاسی تلقی نمی‌شود.

تشکیل ساز و کار جدید اصلاح‌طلبان و حذف بی‌صدای عارف

 

عملکرد دولت روحانی و مجلس دهم هرچند سبد رای اصلاح‌طلبان را به شدت کوچک کرده است، اما جذابیت کرسی پاستور برای آنان آنقدر زیاد است که قادر نخواهند بود به راحتی از آن چشم پوشی کنند. از این این حیث با اینکه ساز و کار انتخاباتی و شورایی اصلاح‌طلبان از هم پاشیده شد بود، اما باز به دستور مجمع روحانیون مبارز و رئیس دولت اصلاحات نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان برای انتخابات ۱۴۰۰ تشکیل شد.

نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان که اکنون با نام جبهه اصلاحات ایران شناخته می‌شود تفاوت چندانی با شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان ندارد. تفاوت بارز آن این است که در شورای قبل محمدرضا عارف بر کرسی ریاست می‌نشست و در این شورا بهزاد نبوی از چهره‌های با سابقه اصلاح‌طلب و عضو ارشد سازمان منحله مجاهدین انقلاب اسلامی.

عارف مسیرش را از خاتمی جدا کرد؟

حذف نرم عارف توسط اصلاح‌طلبان آغاز شده و، اما شواهد حکایت از این دارد که این بار معاون اول دولت اصلاحات بی توجه به آنچه تندرو‌های این جریان و رئیس دولت اصلاحات دنبال می‌کند، مسیر متفاوت‌تری را آغاز کرده است.

بنیاد امید ایرانیان که محمدرضا عارف ریاست آن را بر عهده دارد فعالیت‌های انتخاباتی خود را در برخی از استان‌های کشور آغاز کرده و ستاد‌هایی را راه‌اندازی کرده است و این نشان می‌دهد معاون اول دولت اصلاحات این بار عزم جدی‌تری برای ورود به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ دارد.

قطعا تجربه نشان داده که بازی پیچیده و لاکپشتی جریان اصلاحات که در دورن اتاق فکر‌های این جریان تدوین و تعیین می‌شود نه از اکنون بلکه شاید از یک هفته مانده به انتخابات قابل پیش‌بینی باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فارس، تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۳۹۹۱۲۲۵۰۰۰۶۶۸، www.farsnews.ir