شعار سال: به باور کارشناسان انباشت زباله مهم‌ترین مشکل مازندران است که به چالش اساسی در این استان تبدیل شده. همواره رفع مشکل و معضلات زباله در صدر خواسته‌های مردم استان بوده که البته خواسته و مطالبه‌ای به‌حقی است. در این راستا طی سال‌های اخیر بحث کمپوست و کارخانه زباله‌سوز در پاسخ به این مطالبات در دستورکار قرار گرفت. طبیعت استان مازندران از سویی به جنگل و از سویی دیگر به مناطق کوهپایه‌ای و دریا منتهی می‌شود، این مسأله بحث مدیریت پسماند را دچار مشکل کرده؛ چراکه با وجود گذشت سال‌ها هنوز زباله به‌صورت سنتی دفن می‌شود. از سویی دیگر تغییر سبک زندگی مردم و جمعیت شناور استان بر وضعیت نگران‌کننده موجود افزوده و مسئولان را به این فکر انداخته تا چار‌ه‌ای را برای پایان دادن به معضل زباله در دستورکار قرار دارند.

اکنون در مقابل ۲۸مرکز دفن زباله و مشکلات زیست‌محیطی فراوان آن‌ها، بحث راه‌انداری دو نیروگاه زباله‌سوز در شهرستان‌های ساری و نوشهر و چندین کمپوست در دستورکار قرار گرفت که راه‌اندازی این دو نیروگاه می‌تواند کمی به رفع معضلات کمک کند.

تولید حجم بالای زباله‌ در شهرها

یک فرد مطلع در ارتباط با معضل زباله در منطقه چهاردانگه و شهرستان ساری گفت: این معضل تنها معضل ساری و استان مازندران نیست، از وقتی جمعیت‌های میلیونی در شهرها بعد از مهاجرت از روستاها به وجود آمد، مدیریت زباله به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم در بحث‌ عرصه مدیریت شهری مطرح شده است.

با حجم بالای زباله‌هایی که در شهرها تولید می‌شود، حتماً باید تدابیری اندیشیده شود؛ به‌تبع این زباله‌ها به‌شکل منطقی و بدون آسیب زیست‌محیطی باید مدیریت شود. البته در این زمینه با شیوه‌های خاصی از مدیریت زباله آشنا شدیم، اکنون در برخی از کشورهای جهان اول مثل سوئد و سوئیس زباله‌ها را از کشورهای دیگر وارد می‌کنند و بعد از تفکیک در نیروگاه‌ها می‌سوزانند.

این فرد مطلع در منطقه چهاردانگه با بیان این‌که اگر ۵۰درصد حجم زباله تبدیل به کمپوست و مواد قابل بازیافت می‌شد و حجم زباله با فرهنگ‌سازی درست کاهش می‌یافت، گفت: استفاده از تجربیات افراد و گروه‌های حامی محیط‌زیست به جای درگیری و برخورد می‌تواند راهگشا باشد. اگر مسافت، ترافیک و تصادفات منجر فوت براثر نشت شیرابه‌ به جاده منطقه چهاردانگه‌ را هم در نظر نگیریم، هزینه‌های جابه‌جایی و انتقال زباله‌هایی که روزانه در فاصله ۱۲۰کیلومتری منتقل می‌شود، به تنهایی مشکل بزرگی است که این انتقال زباله در هیچ جای دنیا با چنین فاصله‌ای رخ نمی‌دهد. بحث گودبرداری، ایزوگام کردن کف و آهک‌پاشی نیز از مواردی بود که مقرر بود صورت گیرد که در این زمینه‌ هم هیچ تمهیداتی اندیشیده نشد و زباله‌ها با مسافت زیاد و با هزینه‌‌های بسیار بالا به قسمتی از سرچشمه آب‌های آشامیدنی منتقل شد.

مدیریت پسماند در مازندران منطقه‌ای شد

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند مازندران هم در این‌باره به فارس گفت: موضوع مدیریت پسماند به‌صورت منطقه‌ای و در هشت منطقه استان دیده شده است. در این زمینه مکان‌هایی تعریف شده و بعد از افتتاح پروژه‌ها، بخشی از مراکز دفن تعطیل خواهد شد.

محمد زرودی با اشاره به راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز نوشهر اظهار داشت: بعد از بهره‌برداری کامل این کارخانه سه‌‌مرکز دفن زباله در شهرهای چالوس، نوشهر و مرزن‌آباد تعطیل خواهند شد که ظرفیت این کارخانه ۲۵۰تن است.

این مسئول با بیان این‌که با افتتاح کارخانه کمپوست تنکابن در شهریورماه سال گذشته، مرکز دفن رامسر تعطیل می‌شود، افزود: همچنین قرار است زباله‌های شهرهای رامسر، کتالم و سادات‌شهر به سایت تنکابن منتقل شود که در این زمینه رایزنی‌ها درحال انجام است تا با کم‌ترین تنش این مهم اتفاق بیفتد.

زرودی تصریح کرد: کارخانه کمپوست بهشهر در شرق استان به‌دلیل سالن تخمیر با مشکلاتی مواجه بود که اعتباراتی برای سالن تخمیر تخصیص پیدا کرد و فرآیند برگزاری مناقصه برای فضای تخمیر در دستورکار قرار گرفت که اسناد آن تأیید شد و پیش‌بینی ما این است در مردادماه به بهره‌برداری برسد. درصورت تحقق این مهم پنج‌مرکز دفن زباله در شهرهای گلوگاه، نکا، خلیل‌شهر، رستم‌کلا و بهشهر تعطیل و موضوع پسماند این شهر حل خواهد شد.

وی ادامه داد: در راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز ساری به‌دلیل قراردادها دچار چالش شدیم، به‌ویژه در بحث ابنیه قرارداد پیمانکار به اتمام رسیده و ۴۰درصد باقی‌مانده کار ابنیه بعد از سیر مراحل قانونی و تأمین منابع مالی خواهد بود.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند مازندران یادآور شد: موضوع مهم، قرارداد و انتخاب پیمانکار است که به‌صورت جدی در دستورکار شهرداری ساری است و درصورت تحقق این مهم و با حل این موضوع در شهریورماه مشکل زباله شهرهای ساری و میاندورود حل خواهد شد.

زرودی در ارتباط با انتقال زباله شهرستان جویبار به کارخانه زباله‌سوز ساری گفت: فعلاً تصمیم‌گیری در این زمینه انجام نشده و مقرر شده ماحصل تفکیک و کمپوست کارخانه بهشهر به‌عنوان زباله مازاد به کارخانه زباله‌سوز ساری منتقل شود.

زباله معضل رفع نشده شهرستان محمودآباد

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند مازندران به معضل زباله در طول سال‌های گذشته در شهرستان محمودآباد اشاره کرد و افزود: زباله دپو شده در ساحل محمودآباد ۱۲ تا ۱۴هزار تن است که با تلاش و پشتکار همه مسئولان نیمی از زباله از کنار ساحل جابه‌جا شد. امیدواریم تا دوم اردیبهشت که روز زمین پاک نام‌گذاری شده است، پاک‌سازی ساحل به‌طور کامل انجام شود.

زرودی در ارتباط با حل معضل زباله در شهرستان قائم‌شهر اظهار کرد: پردازش دو خط ۲۵۰تنی در دستورکار است‌. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند مازندران اضافه کرد: پیش‌بینی ما این است که خط پردازش اواخر شهریورماه راه‌اندازی شود که البته در این زمینه مشکلی در جذب منابع مالی نداریم.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند مازندران با اعلام این‌که معضل مدیریت پسماند تعیین و جانمایی یک مکان در شهرستان آمل برای مدیریت پسماند بود، اظهار کرد: با پیگیری مسئولان این موضوع ختم به خیر شد و سرمایه‌گذار در این زمینه اعلام آمادگی کرده و اسناد مناقصه برای مدیریت فضا آماده است.

زرودی ادامه داد: در بابل کارخانه کمپوست با ظرفیت ۴۰۰تن زباله است که برای آن خط جدیدی تعریف و به‌روزرسانی می‌شود.

مدیریت پسماند در مازندران حل نشده، اما در مسیری درست است

استاندار مازندران نیز به اقدامات انجام شده در بخش پسماند اشاره کرد و گفت: در این حوزه دچار مشکل هستیم و با پیگیری‌های انجام شده در سنوات گذشته، چند برابر گذشته اعتبار گرفتیم. اکنون برای حل این مشکل نیاز به توجه بیش‌تر داریم. در این حوزه بخش‌های مدیریت اجتماعی پسماند، کاهش تولید زباله، زباله‌سوز و کارخانجات در دستورکار است.

احمد حسین‌زادگان اضافه کرد: درحال‌حاضر کارخانه زباله‌سوز نوشهر افتتاح شده و بابل مشکل نفوذ شیرابه دارد، آمل در مرحله انتخاب سرمایه‌گذار و زمین است که موضوع انتخاب زمین انجام شده.

استاندار مازندران با اعلام این‌که مدیریت پسماند در استان مازندران حل نشده، اما در مسیری مناسب قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: حساسیت به حد ملی رسیده و اعتبارات مناسبی در طول چند سال اخیر اختصاص داده شده است، هرچند به چند برابر اعتبار نیاز داریم.

زباله، معضلی که باید به آن حساس بود

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران هم گفت: نحوه مدیریت پسماند و پساب با سلامت مردم گره خورده است که در زمینه رفع مشکلات باید با حساسیت بیش‌تری ورود کنیم.

حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی با اشاره به این‌که وضعیت پسماند مازندران نامناسب است، افزود: پسماند در گذشته اولویت اول نبود و اکنون اقدامات برای مدیریت آن باید شتاب بیش‌تری بگیرد.

وی با بیان این‌که شاهد اتفاقات خوبی در بحث راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز و کمپوست در شهرهای استان بودیم، اضافه کرد: در مقابل همه این‌ها می‌بینیم میزان تولید زباله استان از دومیلیون و ۸۰۰هزار تن به سههزار تن رسیده است که مستلزم عزم و اراده جدی مدیران شهری است.

این مسئول با اعلام این‌که نبود اراده جدی در مدیریت شهری همچنان معضلی اساسی است، گفت: متأسفانه مسافران زیادی با وجود محدودیت‌های کرونایی وارد استان شدند که این موضوع موجب تولید زباله فراوان شده است.

ضرورت تسریع در راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز ساری

رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم که در روزهای پایانی اسفندماه سال گذشته وارد مازندران شد، از نیروگاه زباله‌سوز این استان بازدید کرد که نشان‌دهنده اهمیت حل معضل زباله ساری است. وی در این بازدید اظهار کرد: تولید پسماند زباله مشکلی است که سال‌هاست با آن مواجه هستیم و تاکنون باید این کارخانه راه‌اندازی می‌شد.‌ این کارخانه ظرفیت خوبی هم دارد؛ چراکه می‌تواند ۴۵۰تن زباله را در روز به برق تبدیل می‌کند و مشکلات زیست‌محیطی را که شاهد آن هستیم، از بین ببرد.

درویشیان اضافه کرد: افتتاح کارخانه زباله‌سوز مشکل زباله ساری و تعدادی از شهرهای اطراف را می‌تواند حل کند تا این وضعیت نابه‌سامان که به‌دلیل شیرابه‌های اطراف وجود دارد و به دریا و آب شرب و کشاورزی وارد می‌شود و مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی ایجاد می‌کند، حل و برطرف شود.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور تصریح کرد: قرار است با پیگیری بازرسی، استانداری، دستگاه‌های ذی‌ربط و شهرداری شاهد تسریع در راه‌اندازی کارخانه باشیم.

این مسئول تأکید کرد: زباله مشکل سال‌های دور مازندران و گیلان است، این استان‌ها باید حمایت شوند تا هدررفتی را که ناشی از عدم راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز است، نداشته باشیم. سازمان بازرسی هم پیگیری کرده و گزارش‌های متعددی در استان و سطح ملی تهیه شده و پیشنهادها را به مسئولان مربوطه ارائه کردیم تا راهکارهای برون‌رفت از این وضعیت اجرایی شود.

انبوه زباله اعتراض دانشگاهیان را هم درآورد

معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل نیز در ارتباط با مشکلات پسماند استان گفت: سال‌هاست که در استان مازندران مشکل مدیریت زباله وجود دارد، به نقل از یکی از مسئولان نزدیک به یک‌هزار میلیارد تومان از اعتبارات استان در این زمینه هدر رفته است، آیا مشکل استان در این مبحث حل شده؟ چرا حل نشده است؟ مسئولان استانی پاسخ دهند از ظرفیت کدام دانشگاه در این حوزه استفاده کرده‌اند؟

موسی فرهادی افزود: همه تصمیمات در استان مازندران خلق‌الساعه، هیجانی و بسیاری از تصمیمات سیاسی است. جالب است که اگر در اسناد بالادستی استان پروژه‌های بسیاری تعریف شده، اما این پروژه‌ها خروجی مناسبی ندارند.

معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل‌ بیان کرد: فردی اقدام به معرفی طرحی در ارتباط با زباله شهری و روستایی با همکاری تیمی از چند منطقه تهیه کرده که مورد تأیید استانداری قرار گرفته است؛ اما این طرح به هیچ وجه پیاده نشده است. در همین چند وقت مقرر شد که سندی دیگری در این ارتباط تهیه شود. مدیران استان موظفند برای حل مشکلات، سرمایه‌گذاری بلندمدت بر روی دانشگاه‌های هدف انجام دهند تا با کمک این دانشگاه‌ها در یک بازه زمانی پنج ساله مسائل را حل و فصل کنند.

فرهادی ادامه داد: به‌عنوان نمونه مدیران استانی اعلام می‌کنند که مشکل زباله ساری را در مدت شش‌ماه حل و فصل کنید، مگر دانشگاه پیمانکار است که در این زمینه ورود پیدا کند، دانشگاه مشکلات را به مدیران اجرایی اعلام می‌کند. دانشگاهیان اصول طراحی دفن زباله را می‌دانند و براین اساس ایرادات را به شما اعلام می‌کنند. تاکنون این مشورت‌ها از دانشگاهیان گرفته نشده است.

وی گفت: برای شما دوباره مصداق می‌آورم، سازمان پسماند به ما اعلام کرده که در زمینه ساماندهی زباله درحال تنظیم سند هستند، ما به مدیران این مجموعه اعلام کردیم که شما این سند را به ما بدهید که براساس سند ببینیم چه نیازمندی‌های دارید و بتوانیم به شما راهکار ارائه دهیم، اما هنوز جوابی دریافت نکردیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت سبزینه، تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۹۳۶۲۵، www.sabzineh.org.