شعار سال: کمتر از یک هفته تا انتخابات رئیس جمهوری ۱۴۰۰ باقی مانده و هر سه مناظره‌ای که صدا و سیما برای هفت کاندیدای این انتخابات در نظر گرفته بود برگزار شده است. قبل از برگزاری این مناظره‌ها برخی پیش بینی می‌کردند که بتواند تأثیر چشمگیری در مشارکت مردم داشته باشد.

تقی آزاد ارمکی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، از جمله کسانی است که به این دو مسأله، یعنی نحوه برخورد شورای نگهبان با صلاحیت افراد و همچنین برگزاری مناظره‌ها توسط صدا و سیما، انتقادات جدی دارد و آن‌ها را به سخره گرفتن دموکراسی در ایران می‌داند.

مشروح گفت و گو  با دکتر تقی آزاد ارمکی را در ادامه می‌خوانید:

سه مناظره داشتیم و سه امتحان دیپلم از کاندیدا‌های رئیس جمهوری در صدا و سیما گرفته شد. سؤالات مبتدی، غیر واقعی، کلیشه‌ای و خالی از حس و حال با یک مجری بی رمق و خنثی که مجری خبر بوده است. اگر جلوی یک مهمان معظم آش یا آب دوغ خیار بگذارید آبروی او را می‌برید. آقای دکتر حیدری یک آدم خوب و نازنین است که خبر می‌خواند. اما واقعا در این کشور شخصیتی جز او وجود نداشت که بتواند یک میزگرد را مدیریت کند؟!

اولین چیزی که مورد سؤال هست اینکه چقدر پشت این تلویزیون نسبت به دموکراسی نفرت وجود دارد؟ اگر نفرت نبود یک شخصیت فرهنگی، رجل و سیاستمدار میانه رو و ملی که متعلق به جناحی نباشد که وقتی متن را می‌خواند طنین آن جمله و عبارت بتواند فضا بسازد.

شورای نگهبان دموکراسی را به سخره گرفت

به نحوه چیدن این مناظره‌ها دقت کنید که مثل مسابقه هفته همه در یک ردیف نشسته اند و با شماره خوانده می‌شوند. خیلی افتضاح بود و تلویزیون قضیه را به سخره گرفته بود. بعد از آن ماجرا که شورای نگهبان ایجاد کرد و دموکراسی در کشور را به سخره گرفت و صدای کسی هم در نیامد و کسانی هم که سلب صلاحیت شدند مظلومانه کنار رفتند و هیچ نگفتند، اینجا هم تلویزیون یک توهین بزرگ به کل دموکراسی در ایران کرد.

چه کسانی سؤال نوشته اند؟ چهار نفر متخصص، استاد دانشگاه، سیاستمدار و اقتصاددان می‌نشستند و طوری سؤال می‌دانند که بتوانند خمیر مایه کاندیدا‌ها را در بیاورند. نه اینکه از کاندیدای رئیس جمهوری بپرسند نظر شما درباره ازدواج جوانان چیست؟ نظر شما در مورد افزایش مسکن کدام است؟ این سؤالات کودکانه است.

ترکیب آدم‌ها هم جالب است که به قول آقای همتی پنج به دو است. شما پنج نفر وقتتان را به یک نفر بدهید و حداقل به جلیلی بدهید که از شأن رئیس جمهور حرف می‌زند. هیچ کس هیچ حرفی بلد نبود بزند. من قربان نجابت این سید بروم که فقط نجابتش رأی می‌آورد و تحلیل و توانی در کار نیست. این به همان دلیل است که ما فقط می‌خواهیم دموکراسی در ایران را به سخره بگیریم.

من واقعا از این بابت خیلی ناراحت هستم که تلویزیون این بازی را کرد و نفهمیدند که چه کار می‌کنند.

نظر شما در خصوص نظرسنجی‌هایی که تا امروز در جا‌های مختلف منتشر شده چیست؟

نظرسنجی‌های ایسپا درست است. چون من همه آن‌ها را می‌شناسم و دقیق هستند. برخی جا‌های دیگر خزعبلات و نظرسازی است که با جامعه آماری انگشت شمار تولید می‌شود.

میزان مشارکت با این مناظره‌ها بالا نمی‌رود

آیا در روز‌های آتی میزان مشارکت تغییر معناداری خواهد داشت؟

میزان مشارکت با این مناظره‌ها بالا نمی‌رود. به نظرم جلیلی نگاه قشنگی داشت. نگاه افشاگرانه زاکانی، مظلومیت رئیسی و پیام انتقادی همتی هم رأی دارد که می‌گوید شما می‌خواهید دیکتاتوری بیاورید و با غرب وارد جنگ شوید. این‌ها رأی می‌آورد، ولی تأثیرش زیاد نیست. چون قبل از انتخابات نتیجه آن اعلام شد. بعد هم شهر به شهر برخی نها‌ها برای ستاد آقای رئیسی اشغال شده و پول زیادی هزینه می‌کنند. می‌دانید هزینه چاپ یک بنر چقدر است؟ کشور پر از بنر است و در روستا‌ها هم وجود دارد.

حالا یک نفر مثل همتی می‌آید و حرف‌هایی می‌زند. اینجا فقط برای بعضی‌ها کار را سخت می‌کند که به رئیسی رأی بدهند، ولی نمی‌تواند موج درست کند. چون ایجاد موج نیاز به زمان دارد و شخصیتی که کاریزما شود و از سوی دیگر همگرایی نیرو‌های منتقد را نیاز دارد. این زمان برای نیرو‌های منتقدی که درون جامعه هستند کافی نیست که با هم منسجم شوند و صدای واحدی ایجاد کنند.

بنابر این کمی میزان مشارکت بالا می‌رود و کمی هم همتی بالا می‌آید، ولی هنوز پیش بینی می‌شود که میزان مشارکت بالای ۴۰ درصد نخواهد بود.

واکنش جامعه خیلی سرد و غم انگیز است

به نظر شما به عنوان یک استاد جامعه شناسی، جامعه چه واکنشی می‌تواند به این انتخابات داشته باشد؟

الآن واکنش جامعه خیلی سرد و غم انگیز است؛ چون به او آموخته شد که باید با غم به نظام سیاسی نگاه کنی. بخش رسمی نظام سیاسی دارد به سمت لایه‌ای می‌رود که مشارکت جامعه لازم نیست و باید به سراغ «حکومت اسلامی» برویم. بعد از ذبحی که شورای نگهبان داشت جامعه به یخ زدگی رسید.

انتخابات چیز زیادی را در نظام سیاسی عوض نمی‌کند، ولی شوری ایجاد می‌کند و نسلی می‌آید و انرژی تولید می‌کند که احساس کند چند سال می‌تواند در این کشور زندگی کند و فعال باشد. این نسل دچار خمودگی شد و عقب نشست. به نظر من عوض کردن آن سخت هست، ولی در این سه چهار روز خیلی سخت است؛ الّا اینکه روز آخر اتفاقاتی بیفتد که از همتی در مقابل رئیسی و یا رئیسی در مقابل همتی یک چهره بسازد و جامعه احساس کند بیش از اینکه رأی ایجابی بدهد، باید رأی سلبی بدهد.

الآن رأی سلبی به دولت آقای روحانی می‌دهند که در سبد آقای رئیسی افتاده، ولی ممکن است یک رأی سلبی هم به رئیسی بدهند که در سبد آقای همتی بیفتد و این عامل این مشارکت را بالا می‌برد. ولی من هنوز چنین چیزی در جامعه حس نمی‌کنم.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از ایران آنلاین، تاریخ انتشار: ۲۴خرداد ۱۴۰۰، کد خبر: online.news، ۲۰۶۰۴۲