مازنی با انتقاد از طرح ضد اینترنت مجلس، گفت: شعار این آقایان حل مشکل معیشت مردم بود، اما ببینید دنبال چه طرحهایی هستند. مبنای این طرح به هیچ وجه صیانت نیست و میگوید اصل بر این است که مردم دنبال خلاف و تحت تأثیر بیگانگان و گروههای سیاسی ما متأثر از سرویسهای بیگانه هستند و ما باید کنترل کنیم که این اتفاق نیفتد. در حالی که این جور نیست و قانون اساسی ما اصل را بر «آزادی» گذاشته است.
شعارسال:با توجه به اینکه کشور ما امروز در سیاست داخلی با چالشهایی مثل فقر، تورم و بیکاری مواجه است و از سوی دیگر در سیاست خارجی نیز برخی کارها از جمله FATF و برجام در حالت تعلیق هستند، به نظر شما اولویت اصلی دولت سیزدهم باید در چه حوزهای باشد؟
من فکر میکنم اولویت اول دولت سیزدهم باید اقتصاد و تأمین معیشت مردم باشد. باید سه برنامه با بازه زمانی کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت را تهیه کنند، در این مورد اسناد بالادستی هم وجود دارد. برنامه ششم توسعه که ما در مجلس دهم تصویب کردیم یکی از اسناد بالادستی قابل اجرا است.
اولویت دیگر بحث اعتماد مردم و سرمایه اجتماعی است که به نظر میرسد رفتارهایی که ما داشته ایم، نوع تعاملی که برخی از نهادهای حاکمیتی با مردم و گروههای مختلف سیاسی و اجتماعی داشته اند و تلاشی که برای یک دست سازی حکومت انجام شده برای مردم این ذهنیت را ایجاد کرده که حکومت جمهوری اسلامی نسبت به همه مردم نگاه پدرانه ندارد و شهروندان را به درجه یک و دو تقسیم میکند. هم برای انتخاب کنندگان و هم برای انتخاب شوندگان چهارچوبهایی تعیین میکند که افرادی در جامعه احساس کنند هیچ گاه امکان انتخاب شدن برای مدیریتهای کشور ندارند.
پیش از این انتخابهای مردم این قدر محدود نبود و دورههایی را شاهد بوده ایم که مردم توانسته اند نماینده خود را به مجلس، دولت و یا سایر نهادهای انتخابی بفرستند. پس به نظر میرسد نمیتوانیم قید «هیچ گاه» را به کار ببریم.
منظور من بعد از این است. گروههایی که حزب رسمی و قانونی دارند و جبههای که برای مشارکت در انتخابات تشکیل شده، کاندیدا معرفی میکند، ولی کاندیداهای این احزاب و این جبهه یک جا همه رد صلاحیت میشوند. این مسأله برای ۵۲ درصد از مردم این ذهنیت را ایجاد کرده که مشارکت آنها هم تأثیری ندارد و برخی نهادهای حاکمیتی آنها را شریک در قدرت و اداره کشور نمیدانند. بلکه نگاه ارباب و رعیتی دارند و معتقدند مردم باید اطاعت کنند و مشارکتی هم اگر هست، هر وقت ما دعوت کردیم که بیایید به چه کسی رأی بدهید، بیایند رأی بدهند.
چه اشکالی داشت که یک رقابت جدی صورت میگرفت و نامزدهای احزاب و جناحهای مختلف میآمدند؟! معلوم بود که آقای رئیسی رأی قابل توجهی دارد. فرقی نمیکند رئیس جمهور بشود یا نشود. ایشان که جزو اصول دین ما نبوده و نیستند و بالاتر از ایشان در نظام جمهوری اسلامی این وضعیت را داشته اند.
از سوی دیگر فعالیتهای تبلیغاتی گستردهای علیه «جمهوری اسلامی» شده و کل ضعفها را به نظام جمهوری اسلامی نسبت میدهند. یعنی انگار که ما در طی چند هزار سال قبل از این ۴۰ سال در بهشت پر از نعمت بوده ایم و این چهار دهه وارد برزخی شده ایم که هیچ جای دنیا چنین نیست و در تاریخ ایران هم هیچ وقت چنین مشکلاتی وجود نداشته است.
اما باید پرسید چرا وقتی گروهی از مردم خوزستان مشکل آب دارند میپذیرند که شعارهایی را علیه ساختارهای نظام بدهند؟ چرا نقد رابطه دین با حکومت این قدر زمینه پذیرش پیدا کرده است؟ برای اینکه در کنار تبلیغات سوء بدخواهان، برخی نهادهای جمهوری اسلامی عملا به این ناکارآمدی و عدم هماهنگی بین دیانت و سیاست دامن میزنند. به نظر من این مسألهای است که همه کسانی که ایرانی و مسلمان هستند، حوزههای علمیه، احزاب، رسانه ها، ارکان حکومت و کسانی که دل در گرو اسلام، ایران و جمهوری اسلامی دارند باید نسبت به آن احساس مسئولیت کنند.
رئیسی بیش از همه مسئولیت ارتقاء «اعتماد اجتماعی» را بر عهده دارد
آقای رئیسی در اولین روزهای پس از انتخابات با فعالان سیاسی گروههای مختلف تماس و جلسه داشتند. به نظر شما این جلسات چقدر میتواند به حل مشکلات کشور کمک کند؟
آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور منتخب ملاقاتها و دیدارهایی داشته اند و درخواستهایی برای اعلام نظر کرده اند که مجموعه این اطلاعات هم برای وضع موجود و هم برای وضع مطلوب مشخص است و در اختیار ایشان هست. الآن ایشان این مسئولیت را بر عهده گرفته و بیش از همه مسئولیت ارتقاء «اعتماد اجتماعی» را بر عهده دارند.
باید به معنای واقعی کلمه تمام ایرانیان را صاحب حق بدانند، خودی و غیرخودی را کنار بگذارند و در فضایی که گفتمان «گفت و گوی ملی» حاکم باشد و همه احساس مشارکت کنند و به عنوان مالک مشاء کشور به رسمیت شناخته شوند، زمینه ارتقاء سرمایه اجتماعی را فراهم کنند. من فکر میکنم تا زمانی که مردم از نظر اعتماد مشکل دارند، تلاشهای مقطعی و موردی در جهت توسعه اقتصادی نتیجه مثبتی نخواهد داشت.
در زمینه بین المللی ما کارهای ناتمام یا در تعلیق ماندهای مثل FATF و برجام داریم. به نظر شما راه حل این مسائل چیست؟
میگویند دنیا از نظر شما فقط آمریکا است. بله، همه دنیا ایالات متحده نیست، اما همه مشاهده کردیم که ما با ۱+۵ چند سال مذاکره فشرده و نفس گیر داشتیم. یعنی شش کشور قدرتمند دنیا که پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و دارای حق وتو هستند، به اضافه آلمان، با ما مذاکره کردند و به توافق رسیدیم. اما آمریکا به تنهایی با تغییر دولت از دور میز این گفتگو خارج شد و این توافقی که شورای امنیت سازمان ملل هم تصویب کرده بود را به رسمیت نشناخت و دیدیم که چقدر به ما فشار وارد کردند.
ما راه انفعال و انزوا یا راه جنگ با دنیا را مناسب نمیدانیم بلکه بر اساس سه اصل حکمت، عزت و مصلحت حرکت میکنیم که سیاست کلی نظام است و مقام معظم رهبری بارها روی آن تأکید کرده اند. ما هیچ گاه قوانین بین المللی را زیر پا نگذاشته ایم بلکه این پروپاگاندایی است که آمریکا و به تبع آن صهیونیستها و سعودیها در چند سال اخیر دنبال میکنند و به ما نسبت میدهند و عدهای عناصر مزدور مثل سلطنت طلبان و منافقین که در خارج از کشور از این مثلث پول میگیرند علیه جمهوری اسلامی و مردم ایران توطئه میکنند و رفتارهای خشونت آمیزی از خودشان بروز میدهند و نظام جمهوری اسلامی را جنگ طلب معرفی میکنند. این در حالی است که در بالاترین سطح نظام برای مذاکره هماهنگی انجام شده است.
به نظر شما تفکری که حتی اینترنت به عنوان ابتداییترین ابزار ارتباط بین المللی را بر نمیتابد و سعی در قطع آن دارد، میتواند با کشورهای جهان دور یک میز بنشیند و این گرهها را باز کند؟
من فکر میکنم اندیشهای که کشور را اداره میکند و مصلحت کشور را تشخیص میدهد به رهبری نظام و هماهنگی ارکان نظام و قوای سه گانه بر میگردد. این نظارت و مدیریت در شرایط مقتضی به داد مردم میرسد. کما اینکه ادعای خیلیها این بود که ما اصلا نیاز به مذاکره نداریم و جنگ میکنیم، اما «نرمش قهرمانانه»ای که مقام معظم رهبری اعلام کردند مسیر را به سمت مذاکره توأم با عزت پیش بردند. به هر حال این جایگاه را نباید دست کم گرفت.
اما برای اینکه برای مردم توضیح بدهم تفاوت نگرشهای جناحها در چیست، به طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» اشاره میکنم. شعار این آقایان حل مشکل معیشت مردم بود، اما ببینید دنبال چه طرحهایی هستند. من مخالف قانونمندی فضای اینترنت در ایران نیستم، چون هر کشوری باید فضای اینترنت را مدیریت کند. بحثهایی هست مثل اینکه کودکان در چه سطحی دسترسی داشته باشند و یا اطلاعات کاربران در چه سطحی در اختیار پلتفرمهای مختلف قرار بگیرد و اینکه از طریق فضای اینترنت امنیت کشور به مخاطره نیفتد. همه اینها مسائل بین المللی است و مختص ایران نیست، همه کشورها قوانین و مقرراتی را برای مدیریت فضای مجازی وضع میکنند، اما ما نمیتوانیم این سرمایه علمی و فناوری را دست کم بگیریم و بخواهیم با رفتار نظامی و افراطی این فضا و زندگی مردم در این فضا را کنترل کنیم.
من در مجلس دهم رئیس کمیسیون فرهنگی بودم که این طرح مطرح شد، بعدها تغییراتی در آن داده شد. اما یک بند آن که هیچ وقت عوض نشد این است که میگویند صیانت از «مرز دیجیتال» را باید ستاد کل نیروهای مسلح در اختیار داشته باشد. مثل این است که بگوییم ما باید مرزهای دانش و مرزهای فرهنگ را کنترل کنیم. بعد بگوییم، چون واژه مرز در این جا آمده پس نیروهای مسلح باید این مرزها را کنترل کنند! در حالی که «مرز دانش» و «مرز فرهنگ» را باید دانشگاه و حوزه علمیه، وزارت ارشاد، صدا و سیما و اصحاب فرهنگ و هنر کنترل کنند.
کنترل «مرز دیجیتال» را نباید به نیروهای مسلح بدهند
کنترل «مرز دیجیتال» را نباید به نیروهای مسلح بدهند بلکه باید به شورای عالی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی بدهند. ما هم فکر میکنیم، این فضا کنترل میخواهد، ولی کنترل آن را دست نیروهای مسلح نمیدهند بلکه به دست متخصصین و صاحب نظران عرصه فرهنگ، فناوری و مجموعه مدیریت سیاسی کشور میدهند و از نیروهای مسلح برای فضای جنگ و دفاع مسلحانه استفاده میکنند. اینجا اگر جنگ هم باشد «جنگ فرهنگی» است و «افسر فرهنگی» میخواهد نه افسر نظامی.
طراحان این طرح هیچ وقت این سؤال را پاسخ نداده اند که چرا صیانت از فضای مجازی را به نیروهای مسلح میدهید. میخواهید نیروهای مسلح را با مردم درگیر کنید؟! این چه کاری است؟ آدم احساس میکند درک درستی از این فضا ندارند. آیت الله جوادی آملی یک مرجع تقلید روشن بین، آگاه و به روز، میگوید حقیقیترین فضا، فضای مجازی است.
گاهی میگویند به دلیل استفاده غلط از فضای مجازی باید این محدودیتها را برقرار کنیم، اما به دلیل اینکه ممکن است مردم در رانندگی تصادف کنند که نباید رانندگی را ممنوع کنیم. هزینههای کنترل و مراقبت، چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی، به مراتب بیشتر از هزینههای اعتماد و آزادی است. یعنی اگر مردم احساس کنند آزاد هستند و کنترلها جاهایی است که به حقوق و امنیت ملت، منافع ملی و حق دیگران آسیب وارد میشود، مردم هم رعایت میکنند.
بنابر این مبنای این طرح به هیچ وجه «صیانت» نیست و میگوید اصل بر این است که مردم دنبال خلاف و تحت تأثیر بیگانگان و گروههای سیاسی ما متأثر از سرویسهای بیگانه هستند و ما باید کنترل کنیم که این اتفاق نیفتد. در حالی که این جور نیست و قانون اساسی ما اصل را بر «آزادی» گذاشته است و اصل ۲۷ روی آزادی اجتماعات و راهپیماییها تأکید دارد. ما میگوییم اگر تجمعی بشود گروهک منافقین یا الاحوازیه سوء استفاده میکنند. وظیفه نیروهای امنیتی ما این است که نگذارند این گروهکها سوء استفاده کنند. آنها کارشان سوء استفاده و موج سواری است، ولی ما به عنوان مسئولین اداره کشور وظیفه داریم از اجتماعات مردم صیانت کنیم و مراقب باشیم که کسی سوء استفاده نکند؛ نه اینکه بگوییم شما تجمع نکنید، چون ممکن است سوء استفاده کنند.
رویکرد حاکم بر ارتباط با جامعه و نهادهای مدنی امنیتی و نظامی نباشد
آخرین نکتهای که من در زمینه اصلاح رویکردها تأکید دارم این است که در جلسات گفت و گوی ملی که جناحهای مختلف آنجا هستند یکی از بحثها این بود که ابتدای انقلاب رویکرد نظام جمهوری اسلامی سیاسی و فرهنگی بود و با مسائل عمومی با رویکرد فرهنگی و سیاسی برخورد میکردیم، اما به مرور این رویکردها به رویکرد امنیتی و نظامی تبدیل شد. اینکه چقدر منافقین و دشمنان خارجی مؤثر هستند و چقدر جنگ تأثیر گذاشته هم جای خودش، یکی از توصیههای ما در شورای گفت و گوی ملی این است که رویکرد حاکم بر ارتباط با جامعه و نهادهای مدنی امنیتی و نظامی نباشد و باید به رویکرد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برگردد. باید با همه گفتگو کنیم.
ان شاء الله با کمک همه گروههای سیاسی دولت سیزدهم در کارش موفق باشد، قوه قضائیه هم با مدیریت جدید موفق باشد و مجلس هم موفق باشد. هر قدر نهادهای جمهوری اسلامی در خدمت به مردم موفق باشند همه خوشحال هستند و همه باید در این جهت کمک کنیم. اما شرط اصلی این است که همدیگر را به عنوان دوست، برادر و هموطن در خانهای که نشسته ایم شریک بدانیم و نه اینکه بگوییم یک عده مستأجر هستند و یک عده هم اصلا حق سکونت در اینجا ندارند. به نظر من این نگرش به مرور جامعه را به سمت مشکلات جدی پیش میبرد
شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازپایگاه خبری جماران، تاریخ انتشار:۴ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر:۱۵۱۸۸۵۲، www.jamaran.news