در پی افزایش نگرانی‌ها از تشدید ناامنی‌ها در افغانستان رسانه‌ها بار دیگر از ساخت پایگاه نظامی توسط چین در شمال افغانستان خبر دادند، موضوعی که در طول دو سال اخیر بار‌ها از سوی رسانه‌های بین‌المللی مطرح شده است، اما مقامات افغان و مقامات چینی همواره آن را تکذیب کردند.

چند روز پیش یک رسانه چینی موسوم به «ساوت چاینا مورنینگ» به نقل از مقامات این کشور اعلام کرد که قرار است ۵۰۰ نظامی چینی در پایگاهی در شمال افغانستان مستقر شوند تا نیرو‌های امنیتی افغان را آموزش داده و امنیت مناطق مرزی دو کشور در شهرستان مرزی واخان را تامین کند.

«هوا، چون اینگ» سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به انی موضوع بار دیگر هرگونه حضور نظامیان چینی در خاک افغانستان و یا تلاش این کشور برای ساخت پایگاه نظامی در افغانستان را تکذیب کرد.

ولایت بدخشان در شمال افغانستان ده‌ها کیلومتر مرز مشترک با ایالت «سین کیانگ» چین دارد، ایالتی مسلمان نشین که گروه تروریستی «ترکستان شرقی» در آن نقش فعالی دارد و هزاران نفر از آنجا به گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه پیوستند.

پس از اعلام موجودیت گروه تروریستی داعش در شرق افغانستان و انتقال آن‌ها توسط بالگرد به شمال افغانستان، شماری از کشور‌های آسیای مرکزی از جمله چین و روسیه از نفوذ احتمالی این گروه تروریستی به مناطق مرزی مشترک با خاک افغانستان ابراز نگرانی کردند.

نگرانی‌ها زمانی افزایش یافت که گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه با شکست روبرو شد و گمانه‌زنی‌های انتقال جنگجویان این گروه تروریستی به شمال افغانستان برای نفوذ به آسیای مرکزی نیز افزایش یافت.

برای نخستین بار آذرماه ۱۳۹۵ یک رسانه هندی موسوم به «ویون نیوز» با انتشار تصاویری از خودرو‌های زرهی در حین گشت از حضور نظامیان چینی در شهرستان «واخان» ولایت بدخشان در شمال افغانستان خبر داد.

در پی این گزارش وزارت دفاع چین و دولت افغانستان هرگونه حضور نظامیان چینی در خاک افغانستان را رد کردند.

از سوی دیگر، وزیر دفاع افغانستان در جریان سفر سال گذشته‌اش به پکن برای ایجاد واحد نیرو‌های ویژه ارتش افغانستان در مناطق کوهستانی ولایت بدخشان با مقامات ارتش چین به توافق رسید.

مقامات وزارت دفاع افغانستان تصریح کردند که چین به دلیل نگرانی از ورود احتمالی تروریست‌ها از خاک افغانستان به این کشور در نظر دارد تا پایگاه نظامی برای نیرو‌های امنیتی افغان در ولایت بدخشان ایجاد کند.

در پی این موضوع گمانه‌زنی‌ها درباره تلاش مشترک چین و دولت افغانستان برای زمینه سازی حضور نظامی پکن در برخی از نقاط در شمال افغانستان افزایش یافت.

رسانه روس زبان «فرغانه نیوز»، بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد که دولت چین در توافق با دولت افغانستان تلاش می‌کند تا پایگاه نظامی مشترکی را در منطقه واخان ولایت بدخشان ایجاد کند.

هر چند مقامات افغان و چینی همواره عملیات مشترک نیرو‌های دو کشور را رد کردند، اما برخی از منابع محلی افغان در شهرستان واخان می‌گویند که نظامیان چینی در خاک افغانستان حضور دارند.

منابع محلی افغان در شمال افغانستان تصریح کردند که نیرو‌های ارتش چین از پایگاه نظامی در تاجیکستان که در صد کیلومتری مرز با افغانستان قرار دارد عملیات‌های نظامی مشترکی را با نیرو‌های ارتش افغانستان و تاجیکستان در مناطق مرزی این کشور انجام می‌دهند.

مردم محلی شهرستان «واخان» در بدخشان خاطرنشان کردند که آن‌ها بار‌ها گشت‌های مشترک نظامیان چینی، تاجیکستانی و نیرو‌های امنیتی افغان را در این شهرستان مشاهده کرده‌اند.

«عبدالرشید» یکی از بزرگان اقوام «قرقیز» در واخان به «سکوپ‌نیوز» گفت: ما برای نخستین بار تابستان سال گذشته خودرو‌های زرهی نظامیان چینی که از سوی ارتش افغانستان همراهی می‌شدند را در این منطقه مشاهده کردیم.

وی در ادامه تصریح کرد که ارتش چین از آن زمان به صورت مکرر در این شهرستان گشت زنی می‌کند و نیرو‌های امنیتی افغان به ما هشدار دادند تا از گرفتن عکس و یا برقراری ارتباط و نزدیک شدن به نظامیان چینی خودداری کنیم.

این در حالی است که هیئتی از مقامات چینی اخیرا در جریان بازدید از کابل خواستار گسترش همکاری‌های نظامی و امضای توافقنامه امنیتی با دولت افغانستان شدند.

هیئت چینی به ریاست معاون امنیتی وزارت کشور خواستار همکاری‌های مرزی بین دو کشور شد و برای آموزش نیرو‌های امنیتی افغان توسط نظامیان چینی اعلام آمادگی کرد.

برخی از کارشناسان بر این باورند که دولت افغانستان تلاش دارد تا چین را تشویق کند تا پایگاه نظامی در ولایت بدخشان در افغانستان ایجاد کند و از این طریق چین را نیز در مقابل طالبان قرار دهد.

این در حالی است که طالبان در یک ماه اخیر با انجام عملیات وسیعی در ولایت‌های جوزجان، سرپل و فاریاب صد‌ها داعشی را کشته و صد‌ها جنگجوی این گروه تروریستی را به اشارت گرفته است.

پس از گذشت نزدیک به یک ماه از عملیات طالبان، ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان با صدور بیانیه رسما اعلام کرد که فتنه داعش از شمال افغانستان توسط این گروه برچیده شد.

گفته می‌شود که این گروه همچنین پیش از این نیز بار‌ها با داعش و مخالفان چین درگیر شده است تا از گسترش نفوذ آن‌ها به مناطق مرزی چین جلوگیری کند.

از سوی دیگر، دولت افغانستان نیز به شدت تلاش دارد تا در تعامل با کشور قدرتمندی مانند چین نسبت به طالبان دست بالاتری داشته باشد بنابراین به نیرو‌های ارتش چین اجازه گشت در شهرستان واخان را داده است.

شهرستان «واخان» که ۱۰۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد، از شرق با ایالت سین‌کیانگ چین از شمال با تاجیکستان و از جنوب با ایالت گلگت پاکستان همرز است و بیش از ۱۸ هزار نفر نیز جمعیت دارد.