شعار سال:به نقل از اکونومیست، حرف Z و یک هشتگ با عنوان «ما آن چه متعلق به ماست را رها نمی‌کنیم» بر روی دیواری در لیگوفسکی در سن پترزبورگ روسیه دیده می‌شود. حرف Z توسط نیرو‌های نظامی روس به عنوان علامت شناسایی بر روی تجهیزات و وسایل نقلیه زرهی آنان در اوکراین استفاده شده است.

سربازان روس در تاریخ ۲۴ فوریه وارد اوکراین شدند روزی که «زلنسکی» رئیس جمهور آن کشور را بر آن داشت تا حکومت نظامی اعلام کند و مجموعه‌ای از تحریم‌های اقتصادی شدید اعمال شده توسط کشور‌های غربی علیه روسیه آغاز شدند.
 
در خط سیریلیک، حرف Z به صورت ۳ نوشته می‌شود، اما از زمانی که «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه حمله اخیر خود علیه اوکراین را در تاریخ ۲۴ فوریه آغاز کرد استفاده از شکل لاتین آن حرف در داخل روسیه گسترش یافت.
 
تنها چند روز پس از حمله نظامی روسیه علیه اوکراین، «ماریا بوتینا» یک جاسوس روس که اکنون به یک سیاستمدار تبدیل شده ویدئویی از خود در حال کشیدن Z روی کت‌اش منتشر کرد. او گفت: «برادران همین طور ادامه دهید. ما برای همیشه با شما هستیم».
 
فرماندار کمروو منطقه‌ای دارای معدن زغال سنگ در سیبری که به طور غیررسمی Kuzbass (در سیریلیک Кузбасс) نامیده می‌شود دستور داد که نام آن منطقه از این پس با ترکیب سیریلیک - لاتین به عنوان KuZbass ترجمه شود. «ایوان کولیاک» یک ژیمناست روس هنگامی که در تاریخ ۵ مارس در جام جهانی ژیمناستیک در قطر در کنار رقیب اوکراینی خود روی بر روی سکو رفت علامت Z را روی لباس‌اش قرار داد و باعث شد فدراسیون بین المللی ژیمناستیک اقدامات انضباطی را علیه او اعمال کند. چرا حرف Z به نماد حمایت از جنگ «ولادیمیر پوتین» علیه اوکراین تبدیل شده است؟
 
زمانی که نیرو‌های نظامی روسیه در اوایل سال جاری در امتداد مرز‌های اوکراین مستقر شدند ناظران تیزبین اطلاعات، متوجه وجود حروفی نوشته شده در کنار تانک‌های روسی شده بودند. در میان این حروف، حرف V، حرف Z داخل جعبه و حرف Z ساده دیده می‌شدند. پس از آن، نظریه‌های بی‌شماری در این باره مطرح شدند: شاید Z مخفف Zapad بود که در روسی به معنای «غرب» است (مسیری که نیرو‌های روس در آن حرکت می‌کردند).
 
شاید این حرف نشان دهنده تمایل کرملین برای برکناری «زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین باشد. در عوض، تحلیلگران نظامی بر این باورند که این حروف مربوط به بخش‌های خاصی از نیرو‌های روس درگیر در حمله هستند. با وجود بیش از ۱۰۰ گروه تاکتیکی و گردان‌های متشکل از ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ سرباز از مناطق دوردست خاور دور روسیه که در اوکراین فعالیت می‌کنند چنین علامت‌هایی ممکن است به تشخیص و تمایز بین آنان و دشمنان‌شان در میدان نبرد کمک کند.
 
از زمان آغاز جنگ، دستگاه تبلیغات دولتی روسیه Z را به لوگوی غیررسمی عملیات تبدیل کرده است. وزارت دفاع روسیه پیشنهاد کرده که این کلمه مخفف «Za»، کلمه روسی برای «برای» مانند «برای پیروزی» است. راشا تودی شبکه خبری تبلیغاتی دولتی روسیه شروع به فروش تی شرت‌هایی با این حرف حک شده بر روی آن کرده است. «ولادیمیر سولوویوف» مجری تلویزیون دولتی روسیه در تازه‌ترین ویدئو‌های خود حرف Z را روی لپ تاپ‌اش چسبانده است.
 
گرافیتی‌های طرفدار جنگ که در یکاترینبورگ شهری در سیبری کشیده شده‌اند نیز حاوی این حرف هستند. فعالان ناسیونالیست (ملی گرا) در مسکو کاروانی از خودرو‌ها را که روی آن‌ها Z نقش بسته بود سازماندهی کردند تا دور شهر در حال گردش باشند. یک مرکز نگهداری از کودکان در کازان شهری در غرب روسیه، بیماران را برای عکس گرفتن در ساختار Z به صف کرده است.
 
«ولادیمیر واویلف» مدیر خیریه‌ای که این مرکز را اداره می‌کند با ابراز حمایت خود از پوتین به یک خبرگزاری محلی گفت که نیروی «فاشیستی» در اوکراین (همان طور که پوتین به رهبری منتخب اوکراین این برچسب را زده است) «تن‌ها با استفاده از زور توسط ما متوقف خواهند شد. در این راه هیچ بخششی در کار نخواهد بود»!
 
انتخاب حرف Z چند روز پس از عملیات نظامی روسیه نشان می‌دهد که برنامه ریزی برای جنگ اطلاعاتی روسیه ممکن است به اندازه برنامه ریزی جنگ در حوزه میدانی تصادفی بوده باشد. طنز خاصی وجود دارد که یک حرف لاتین به عنوان نماد جنگی روسیه معرفی شده در حالی که پوتین با ادعای ساختگی مبنی بر این که زبان روسی در اوکراین در معرض تهدید قرار گرفته سعی در توجیه جنگ خود در آن کشور داشته است.
 
پیش‌تر چنین حرف لاتینی هرگز از سوی حکومت روسیه مورد استفاده قرار نگرفته بود. وزیر دفاع اوکراین آن را با نماد بدنام صلیب شکسته نازی‌ها مقایسه کرده است. با این حال، Z در حال حاضر تبدیل به یک نماد شده است. چهره‌های اپوزیسیون و کسانی که در روسیه علیه جنگ در اوکراین صحبت می‌کنند می‌گویند که حرف Z درج شده روی آپارتمان های‌شان را به نشانه اعتراض یا خط زده یا پاک کرده‌اند.
 
ماموران سرویس‌های امنیتی روسیه پس از یورش به محل زندگی و کار فعالان حقوق بشر و فعالان ضد جنگ حرف Z را به جا می‌گذارند. مقام‌های روسیه از Z برای نشان دادن وفاداری به رهبر خود پوتین استفاده می‌کنند. امروز بیش از هر چیز Z برای پوتین است.

راز « Z» روی تانک‌‏‏های روسی

در اواخر فوریه، چند روز قبل از آغاز حمله نظامی همه‌‌جانبه نیروهای روسی به اوکراین، ویدئوها و عکس‌‌هایی در رسانه‌های اجتماعی دست به دست شد که نشان می‌‌داد تانک‌‌ها، کامیون‌‌های ارتباطی و موشک‌‌اندازهای روسی به حرف «Z» مزین شده‌‌اند
 
 دور سوم مذاکرات بین نمایندگان دولت‌های اوکراین و روسیه برگزار شد. به گزارش رویترز، با پایان دور سوم مذاکرات میان هیات روسی و اوکراینی در روز دوشنبه، مذاکره‌‌کننده‌های روسی می‌‌گویند که انتظاراتشان از گفت‌وگوها برآورده نشده است. این در حالی است که کی‌‌یف نتایج مذاکرات را «مثبت» ارزیابی کرده است.
 
 در دور قبلی مذاکرات، تنها روی ایجاد یک کریدور انسان‌دوستانه برای خروج غیرنظامیان از شهرهای اوکراین توافق شده بود؛ موضوعی که بنابر ادعای گزارش‌های مستقل و بیانه‌های دولت کی‌‌یف محقق نشده است و نظامیان روسی کماکان غیرنظامیان را مورد هدف قرار می‌‌دهند. از طرفی مسیرهای تخلیه که توسط وزارت دفاع روسیه مشخص شده است، نشان می‌‌دهد که پناهجویان فقط اجازه خروج به سمت روسیه و بلاروس دارند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین پیش از انجام دور سوم مذاکرات سه شرط را برای پایان تهاجم روسیه اعلام کرد که شامل به رسمیت شناختن استقلال مناطق دونتسک و لوهانسک اوکراین توسط دولت کی‌‌یف و اصلاح قانون اساسی اوکراین و تعهد به عدم عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا و به رسمیت شناختن کریمه به‌عنوان بخشی از روسیه بود. هیات روسی بعد از دیدار روز دوشنبه اعلام کرد هنوز زود است که درباره هرگونه نتیجه مثبت گفت‌وگوها ابراز نظر کرد. همزمان دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین نیز گزارش‌ها درباره دیدار قریب‌‌الوقوع خود با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در ترکیه را تایید کرد. کولبا در یک پیام ویدئویی گفت: «فعلا این دیدار برای روز ۱۰ مارس (۱۹ اسفند) برنامه‌‌ریزی شده است. باید دید. اگر او به آنتالیا برود، من هم خواهم رفت. باید بنشینیم و با هم حرف بزنیم.» پیش از این مولود چاووش‌‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفته بود که طرفین در آنتالیا با هم دیدار خواهند کرد. مذاکرات احتمالا به همراه چاووش‌‌اوغلو به شکل سه جانبه انجام بگیرد و اگر لاوروف آماده مذاکرات جدی باشد، دو دیپلمات خود با هم گفت‌وگو خواهند کرد. همزمان با گمانه‌‌زنی‌‌ها درخصوص مذاکرات دو کشور، جزئیات بیشتری از کشته شدن یک ژنرال عالی‌‌رتبه روسیه در اوکراین منتشر شده است. به گفته اطلاعات اوکراین، ژنرال ویتالی گراسیموف که پیش‌تر در جنگ‌‌های چچن، سوریه و کریمه شرکت داشت در شهر خارکیف کشته شده است. هفته گذشته رسانه‌های روسیه هم خبر داده بودند که یک ژنرال دیگر به نام آندری سوخووِتسکی در جنگ اوکراین کشته شده است. برخی رسانه‌ها وی را دومین فرمانده ارشدی دانسته‌‌اند که در اوکراین کشته شده است.

زلنسکی: من مخفی نشده‌‌ام
 
در بحبوحه مذاکرات برای آتش‌‌بس بین روس‌‌ها و اوکراینی‌‌ها، ارتش و سرباز-شهروندان اوکراینی به دفع حملات روسیه پرداخته‌‌اند و تا حد امکان توانسته‌‌اند از مرزهای شهرها حفاظت به‌‌عمل آورند و مانع ورود نیروهای روسی در بیشتر شهرها شوند. همزمان ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌‌‌‌جمهوری اوکراین، ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه را مورد طعنه قرار داد و با انتشار ویدئویی که حاکی از اعتماد به نفس او بود، مکان دقیق حضورش را نشان داد. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، او در این ویدئو که از طریق دوربین گوشی‌‌اش فیلم‌برداری کرده بود، گفت: «من در کی‌‌یف می‌‌مانم. من جایی مخفی نشده‌‌ام و از هیچ‌‌کس نمی‌‌ترسم.»
 
نیروهای روسیه تا حد زیادی به موشک‌های دوربرد متکی هستند که باعث آسیب‌‌های گسترده و اغلب بی‌‌رویه و ایجاد یک فاجعه انسانی می‌‌شود. همچنین در اوکراین، صدها هزار نفر بدون وسایل گرمایشی، آب و برق زندگی می‌کنند. آنها در تلاش برای یافتن راه امن برای فرار هستند. درحالی‌که چشم‌‌انداز آتش‌‌بس و «دالان‌‌های بشردوستانه» دوباره در روز سه‌‌شنبه مورد بحث قرار گرفت، شواهد کمی وجود دارد که شرایط موجود، امکان تخلیه گسترده را فراهم کند. در این زمینه اوکراینی‌‌ها روس‌‌ها را متهم به هدف قرار دادن غیرنظامیان می‌‌کنند و روس‌‌ها هم می‌‌گویند که نازی‌‌های اوکراین از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی استفاده می‌‌کنند.
 
در این شرایط پنتاگون و سایر متحدان تا حد زیادی با ارزیابی اوکراین مبنی بر کُند شدن پیشروی روسیه موافق هستند، آنها اما هشدار می‌‌دهند که روس‌‌ها به زودی دوباره سازماندهی خواهند شد. ارتش روسیه هشت برابر ارتش اوکراین است و قدرت آتش بسیار بالایی در اختیار دارد. با این حال فرمانده ارتش اوکراین روز دوشنبه در بیانیه‌‌ای اعلام کرد که جت‌‌های اوکراینی و یک موشک ضدهوایی، دو هواپیمای روسی را بر فراز شهر کی‌‌یف و در نزدیکی آن ساقط کردند. پس از به صدا درآمدن آژیر حمله هوایی، چندین انفجار بزرگ در مرکز کی‌‌یف شنیده شد؛ اما تایید مستقل این اظهارات از سوی نیویورک‌‌تایمز ممکن نیست. همچنین بر خلاف ادعای کی‌‌یف و بر اساس برآوردهای محافظه‌‌کارانه مقامات آمریکایی، سربازان اوکراینی بیش از ۳۰۰۰ سرباز روسی را کشته‌‌اند. کی‌‌یف خود مدعی است که ۱۱هزار سرباز روسی را کشته است. این مقامات با استناد به ارزیابی‌‌های محرمانه اطلاعاتی آمریکا گفتند که اوکراین هواپیماهای ترابری نظامی حامل چتربازان روسی را سرنگون کرده، هلی‌کوپترها را با استفاده از موشک‌‌های ضد تانک آمریکایی و پهپادهای تهاجمی ترکیه منفجر کرده و حرکت کاروان‌‌های روسیه را تا حد زیادی کُند کرده است.

حرف «Z» از چه چیزی سخن می‌گوید؟
 
در اواخر فوریه، چند روز قبل از آغاز حمله نظامی همه‌‌جانبه نیروهای روسی به اوکراین، ویدئوها و عکس‌‌هایی در رسانه‌های اجتماعی دست به دست شد که نشان می‌‌داد تانک‌‌ها، کامیون‌‌های ارتباطی و موشک‌‌اندازهای روسی به حرف «Z» مزین شده‌‌اند. به گزارش سی‌‌ان‌‌ان، کارآگاهان و کارشناسان دیجیتال درباره آنچه با الفبای رومی و نه سیریلیک نوشته شده است، درباره حرکت بعدی مسکو دست به حدس و گمان‌‌هایی زده‌‌اند. کارشناسان نظامی کلمه «Z» را مخفف «Za pobedy» خوانده‌‌اند که به زبان روسی، «برای پیروزی» استفاده می‌‌شود و برخی دیگر آن را «Zapad» به معنای «غرب» تفسیر کردند. آریک تولر، محقق این حوزه که از هشت سال پیش که مسکو به جنگ در شرق اوکراین دامن زد و عملیات نظامی روسیه را زیر نظر داشت، می‌‌گوید: «این گروه نمی‌‌داند نماد Z به چه معناست. قبلا استفاده نشده بود.» او در توییتر هم نوشت: «می‌‌توانم حدس‌‌هایی بزنم؛ اما می‌‌ترسم. شما بدترین را فرض کنید.»
 
راب لی، کارشناس سیاست دفاعی روسیه از زمانی که نیروها در مرز با اوکراین مستقر شدند، خودروهای «Z» را ردیابی کرده است. او حدس می‌‌زند که این نماد ممکن است به نیروهای نظامی اختصاص داده‌ شده برای نبرد در این کشور اشاره داشته باشد. لی، دانشجوی دکترای دپارتمان مطالعات جنگ کالج کینگ لندن، در ۱۹ فوریه در توییتی نوشت: «به نظر می‌‌رسد نیروهای روسی در نزدیکی مرز، نشانگرها- در این مورد «Z» - را روی وسایل نقلیه برای شناسایی نیروهای عملیاتی یا رده‌های مختلف حک می‌‌کنند. اما در روزهایی که مسکو دستور حمله به اوکراین را صادر کرد، چیزی که به‌عنوان یک نماد نظامی مرموز در ابتدا مورد بررسی قرار گرفته بود، حالا به نشانه‌‌ای از حمایت مردمی از جنگ در روسیه تبدیل شده است و تحلیلگران از آن به‌عنوان گسترش یک جنبش ملی‌‌گرایانه جدید یاد می‌‌کنند. روس‌‌ها علامت «Z» را روی خودروهای خود چسبانده‌‌اند، یا روی هودی‌‌های مشکی‌‌شان این نشان نقش بسته و حتی سنجاق‌‌های موقتی «Z» برای چسباندن به لباس‌‌ها و یقه‌ها طراحی کرده‌‌اند که همه اینها نشانه‌‌ای از حمایت مردمی از ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه و تلاش‌‌های او برای گسترش قلمرو مسکو تا کی‌‌یف محسوب می‌‌شود.

ترس از سایه روسیه
 
رئیس‌‌جمهور لیتوانی روز دوشنبه با قاطعیت به دیپلمات ارشد آمریکایی گفت که هشدارها برای بازدارندگی مسکو از حملات بیشتر «دیگر کافی نیست» و تاکید کرد که درخواست تضمین‌‌هایی دارد، مبنی بر اینکه کشورهای بالتیک به میدان نبرد بعدی روسیه تبدیل نشوند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، ساعاتی بعد، وزیر امور خارجه لتونی با ناراحتی پیش‌‌بینی کرد که حمله روسیه به اوکراین هرگونه باوری را که در منطقه می‌‌توانست از سوی پوتین رخ ندهد، از بین برد. ادگارس رینکوویچ، وزیر امور خارجه لیتوانی گفت: «ما دیگر هیچ توهمی درباره روسیه پوتین نداریم. من دلیل خوبی نمی‌بینم که تصور کنیم روسیه ممکن است سیاست خود را تغییر دهد.»
 
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز سه‌‌شنبه در استونی هم با انتقادهای مشابهی مواجه شد. او تلاش می‌‌کند رهبران بالتیک را که بخشی از ناتو نیز هستند متقاعد کند که ایالات متحده تمام تلاش خود را برای جلوگیری از گسترش حمله روسیه به اوکراین انجام می‌‌دهد. با این حال وی این نکته را هم گوشزد خواهد کرد که ایالات متحده خواهان جنگی نیست که کل اروپا را درگیر خود کند. در منطقه‌‌ای که با روسیه هم‌مرز است و حکومت اجباری اتحاد جماهیر شوروی را به خوبی به یاد دارد، کشورهای بالتیک به بحران اوکراین به‌عنوان زنگ خطری برای امنیت خود نگاه می‌‌کنند. حالا در لیتوانی و لتونی، پرچم‌‌های اوکراینی‌‌ها از در و بالکن خانه مردم آویزان شده است. پوسترها، چراغ‌‌ها و بیلبوردهای آبی و زرد، حمایت منطقه از اوکراین را نشان می‌‌دهند. در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، یک اتوبوس مسافربری روز دوشنبه صفحه دیجیتال مسیر خود را با ایین پیام مزین کرده بود: «ویلنیوس، اوکراین را دوست دارد.»در ریگا، پایتخت لتونی، بلینکن گفت که «فوق‌العاده» است که شاهد هجوم حمایت‌‌ها از اوکراین در بالتیک باشیم. او از این اقدامات به‌عنوان یک «دیوار دموکراتیک» با ساختاری محکم، در برابر حکومت استبدادی یاد و از آن تمجید کرد. با این وجود به نظر می‌‌رسد رهبران بالتیک از سطح حمایت نظامی که ایالات متحده برای کمک به جلوگیری از پیشرفت روسیه، در اوکراین کرده و چه کمک نظامی که به متحدانش در اروپا می‌‌دهد، ناراضی هستند. رینکوویچ می‌‌گوید: «تحریم‌‌های بین‌‌المللی علیه متحدان پوتین می‌‌تواند تشدید شود و او از کشورهای اروپایی خواست واردات نفت و گاز از روسیه را که به شاهرگ حیاتی اقتصادی مسکو تبدیل شده است، متوقف کنند.» این در حالی است که روسیه ۱۰درصد نفت جهان و بیش از یک‌سوم گاز طبیعی اتحادیه اروپا را تامین می‌‌کند. تحریم‌‌های غرب عمدتا طوری طراحی شده‌‌اند که به شرکت‌های اروپایی اجازه می‌‌دهد به خرید انرژی روسیه ادامه دهند و کاخ سفید از ترس اینکه قیمت بنزین و سایر هزینه‌های انرژی برای آمریکایی‌‌ها بالا برود، در برابر مجازات‌‌های تهاجمی‌‌تر مقاومت کرده است. رهبران بالتیک اما به بلینکن گفتند که اروپا وارد فصل جدیدی شده است. گیتاناس نائوسدا، رئیس‌‌جمهوری لیتوانی می‌‌گوید: «متاسفانه، بدتر شدن وضعیت امنیتی در منطقه بالتیک برای همه ما و در سراسر جهان نگران‌کننده است. حمله بی‌‌پروای روسیه به اوکراین بار دیگر ثابت می‌‌کند که این یک تهدید بلندمدت برای امنیت اروپا و امنیت اتحاد ماست، مهم نیست که پایان جنگ در اوکراین چگونه باشد.» وی می‌‌افزاید: «باید بگویم که تقویت بازدارندگی دیگر کافی نیست و ما در اینجا به دفاع بیشتری نیاز داریم. کمی دیر بجنبیم دیگر کاری نمی‌‌شود کرد. اگر جلوی پوتین گرفته نشود، او در اوکراین متوقف نخواهد شد.»
 
 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازپایگاه خبری تحلیلی فرارو  ، تاریخ انتشار: 18 اسفند 1400، کدخبر: 538248، www.fararu.com
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری خلیج فارس، تاریخ انتشار:   18 اسفند 1400، کدخبر: 450694،www.pgnews.ir