شعار سال: به نظر می‌رسد تحرک سیاست خارجی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان در راستای همگرایی و همکاری منطقه‌ای با تاکید بر حفظ صلح و امنیت و تقویت روابط دو جانبه با سرعت بیشتری رو به جلو بوده و به احتمال قوی رویکرد‌های تازه‌ای را در تحولات منطقه‌ای شاهد خواهیم بود.

پس از فروکش کردن تحولات اخیر در منطقه قفقاز و تاکید مسئولان و صاحب‌نظران بر تقویت همکاری‌ها در این منطقه، دو کشور ایران و ارمنستان سیاست‌های تازه‌ای را در قالب گفتگو‌های دیپلماتیک در دستور کار قرار داده‌اند که سفر امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان به ارمنستان در هفته گذشته خود نشان دهنده پیام واضح ایران برای گسترش همکاری‌های دو کشور است.

در جریان گفتگو‌ها و مباحث مطرح شده میان مقامات ایران و ارمنستان، امروز نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان به دعوت رئیس جمهور کشورمان در راس هیاتی سیاسی- اقتصادی به تهران آمد و پس از استقبال رسمی و گفت‌وگوی سران دو کشور، نشست مشترک هیات‌های عالی رتبه برگزار شده و اسناد همکاری میان تهران و ایروان به امضا می‌رسد.

ایران و ارمنستان علاوه بر دارا بودن مرز مشترک طولانی با یکدیگر که مسیر ارتباطی ایران به منطقه اوراسیا و اروپا از این طریق امکان‌پذیر است از موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای برای تقویت کریدور‌های حمل و نقل در زمینه‌های اقتصادی برخوردار هستند. در همین چارچوب نیز دو کشور از دیرباز روابط عمیق سیاسی و اقتصادی داشته‌اند، اما به دلیل تحولاتی که طی یکی دو سال اخیر در قفقاز وجود داشته ظاهرا نقش دو کشور برای گسترش همکاری‌ها کمتر بوده، اما به نظر می‌رسد این سیاست‌ها تغییر کرده و تهران و ایروان در پی دستیابی به تعمیق هر چه بیشتر روابط خود در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی هستند.

سیدعلی سقائیان سفیر سابق کشورمان در ارمنستان در تحلیل خود از تغییر سیاست‌های ایران در خصوص تحولات منطقه قفقاز معتقد است که قطعا در ارتباط با تحرک جدیدی که در سیاست خارجی با همسایگان شاهد هستیم، سفری که امیرعبداللهیان به ارمنستان داشت یک قدم مثبت هم برای ایران هم برای همسایه شمالی ما اعم از باکو و ایروان بود. جمهوری اسلامی ایران همواره در جهت صلح و ثبات تلاش کرده به ویژه در خصوص مناقشه قره باغ تاریخچه این مساله نشان دهنده نقش مهم و تاثیرگذار ایران است.

البته علاوه بر ایران، ارمنستان هم به دنبال تغییر سیاست‌های خود در عرصه روابط خارجی است و ظاهرا سیاست هایش نسبت به گذشته تغییر داشته و علاقه‌مند به رابطه خوب با ایران، روسیه، اروپا و حتی آمریکا است تا روابطش را گسترش دهد این مساله را در جریان سفر نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا قابل توجه بود.

سفر پاشینیان به تهران دومین سفر او بعد از حضورش در مراسم تحلیف ریاست جمهوری حجت الاسلام رئیسی به ایران است البته سران دو کشور پیش از این در حاشیه نشست‌ها و اجلاس‌های منطقه‌ای و بین المللی نیز با یکدیگر گفتگو داشته اند. نمونه آن گفت‌وگوی رئیس جمهور کشورمان با نخست وزیر ارمنستان در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل است که در جریان این دیدار تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران بر حفاظت از مرز‌های دوجانبه و بین‌المللی و احترام به حق حاکمیت کشور‌ها و جلوگیری از هرگونه تغییر در جغرافیای سیاسی منطقه تأکید دارد.

پیش از این مقامات دو کشور بر ضرورت افزایش سطح فعلی مناسبات اقتصادی ایران و ارمنستان هم تاکید کرده بودند.

سید محمدرضا دماوندی کارشناس مسائل قفقاز در این زمینه تصریح کرد که سفر پاشینیان به تهران صرفا به مفهوم بازدید متقابل نیست بلکه برای چگونگی توسعه روابط به ویژه در زمینه اقتصادی است. طی یکسال اخیر حجم مبادلات تجاری دو کشور ۷۰۰ میلیون دلار رسیده که به نظر می‌رسد در راستای مبادلات تجاری تا میزان هدف گذاری یک میلیارد دلاری است، اما ظرفیت دو کشور فراتر از این‌ها است اگر دو طرف با توانمندی یکدیگر آشنا شوند.

وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد سفر پاشینیان به تهران فراتر از یک سفر و گفتگو‌های دیپلماسی صرف باشد، می‌توان انتظار داشت با توجه به شرایط و وضعیت منطقه و همچنین بلافاصله بعد از سفر امیرعبداللهیان به ایروان، این سفر نشان می‌دهد قرار است تصمیمات جدی اتخاذ خواهد شد.

آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان نیز در سفر سال گذشته خود به تهران و در دیداری که با امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان داشت بر تقویت روابط دو جانبه ایران و ارمنستان تاکید کرده بود.

همچنین علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان تیر ماه سال جاری که در چارچوب سفر‌های برنامه ریزی شده به کشور‌های منطقه قفقاز، به جمهوری ارمنستان سفر کرده بود با پاشینیان نخست وزیر ارمنستان دیدار داشت و با اشاره به روابط رو به توسعه دو کشور، کاهش تنش، حفظ امنیت منطقه‌ای و افزایش همکاری‌های دسته جمعی بدون ایفای نقش و دخالت قدرت‌های خارجی را از فوری‌ترین نیاز‌های منطقه برای نیل به ثبات و پیشرفت ذکر کرد.

تحرکات اخیر ایران و ارمنستان در حوزه دیپلماسی پیام مهمی برای کشور‌های منطقه است که ایران به دنبال صلح، ثبات و امنیت در منطقه استراتژیک قفقاز جنوبی است و اعلام مواضع ایران در این زمینه بر اهمیت راهبردی و تقویت روابط با همسایگان در این منطقه تاکید دارد. درواقع تغییر نوع نگاه و سیاست‌های جدید جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان نشان دهنده حفظ امنیت منطقه‌ای و افزایش همکاری‌های مشترک میان کشور‌های منطقه است تا مانع از دخالت قدرت‌های خارجی در امور منطقه‌ای شود.