شعارسال: سید مصطفی هاشمی طبا از نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۶ ایران بود، ولی با اینکه از نامزدی انصراف نداد، اعلام کرد به حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت و دیگر نامزد انتخابات رأی خواهد داد.

او در دولت‌های محمدجواد باهنر و میرحسین موسوی وزیر صنایع، و در دولت دوم هاشمی رفسنجانی و دولت اول سید محمد خاتمی (از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۰) معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی بوده‌است. او همچنین از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ و از ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۳ رئیس کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران بود. رسانه برای تحلیل و بررسی مهم‌ترین چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی دولت پزشکیان با مهندس هاشمی طبا که تجربه حضور در دولت‌های مختلف را داشته گفتگو کرده که در ادامه می‌خوانید.

*مهم‌ترین اولویت دولت پزشکیان را چه می‌دانید و آیا کابینه‌ای که تشکیل شده از توانایی کافی برای تحقق این اولویت‌ها برخوردار است؟

شرایط کشور و منطقه پیچیده و گول زننده شده است. شرایط به شکلی است که ما به دنبال اقداماتی هستیم، اما شرایط و زمینه‌های این اقدامات فراهم نیست. کشور ما همواره در معرض تنش و جنگ قرار داشته و در ۴۰ سال گذشته جز مقطعی که ما به صورت مستقیم و تحمیلی با عراق در جنگ بودیم همواره در حالت تنش و تخاصم با آمریکا و برخی کشور‌های دیگر قرار داشته ایم. ما سال هاست در کشور شعار مرگ بر آمریکا می‌دهیم و علی رغم اینکه سیاست‌های دو کشور در گذر زمان تغییر کرده، اما این تنش تغییر نکرده و به همین دلیل فضای کشور یک فضای مبارزه است. در چنین شرایطی است که عنوان می‌شود که قرار است برای مردم رفاه ایجاد کنیم. این در حالی است که در چنین شرایطی فراهم کردن رفاه برای مردم بسیار سخت است و تنها اتفاقی که رخ می‌دهد این است که منابع کشور از بین می‌رود. همه دولت‌ها با شعار رفاه و بهبود شرایط اقتصادی مردم روی کار آمدند. با این وجود به دلیل فضایی که در کشور وجود دارد تحقق این موضوع امکان پذیر نیست. ما باید به سمتی حرکت کنیم که سیاست خارجی با سیاست‌های داخلی شباهت داشته باشد و در یک راستا قرار داشته باشد. نمی‌توان شرایطی را در نظر گرفت که ما در عرصه سیاست خارجی در یک فضای مبارزه و تنش قرار داشته باشیم و در فضای داخلی رفاه و آسایش مردم وجود داشته باشد. به همین دلیل وعده‌هایی که دولت‌های پیشین در این زمینه دادند محقق نشده است.

*این وضعیت درباره دولت پزشکیان هم وجود دارد؟

تفاوتی نمی‌کند که چه دولتی روی کار آمده و بلکه تا زمانی که ما چنین سیاست‌هایی را در عرصه بین المللی دنبال می‌کنیم نمی‌توان انتظار داشت که مردم در داخل کشور در رفاه زندگی کنند. من مخالف مبارزه با آمریکا و یا تشکیل جبهه مقاومت نیستم، اما زمانی که چنین رویکردی در عرصه بین المللی در پیش گرفته ایم نباید به مردم وعده رفاه و بهبود وضعیت اقتصادی در کمترین زمان داد. کره شمالی کشوری است که همواره به دنبال جنگ و تنش در عرصه بین المللی است. مردم این کشور نیز در وضعیت سختی زندگی می‌کنند. تکلیف این کشور مشخص است و قصد تغییر آن را هم ندارد. ما نیز اگر می‌خواهیم مبارزه کنیم نباید به مردم وعده رفاه و زندگی عالی بدهیم که چنین چیزی در شرایط تنش امکان پذیر نیست. این یک واقعیت غیرقابل انکار است که کشوری که هزینه‌های زیادی برای مبارزه در عرصه بین المللی می‌کند نمی‌تواند از شرایط رفاه داخلی برخوردار باشند و مردم آن در وضعیت اقتصادی خوبی زندگی نمی‌کنند. در دهه‌های گذشته نیز ما تنها از منابع داخلی استفاده کرده ایم و در زمینه‌های دیگر مانند مبادلات و سرمایه گذاری‌های اقتصادی وضعیت خوبی نداشته ایم. به همین دلیل نیز منابع داخلی روز به روز کاهش پیدا کرده است. آقای پزشکیان نیز به تنهایی نمی‌تواند این شرایط را تغییر بدهد. تنها راه حلی که وجود دارد این است در مصرف منابع داخلی تا آنجا که امکان دارد صرفه جویی کنیم و به محرومان برسیم و پس از آن تلاش کنیم در مسیر توسعه قرار داشته باشیم. در غیر این صورت اتفاق خاصی در دولت پزشکیان نیز در کشور رخ نخواهد داد.

*آقای پزشکیان به دنبال کاهش این تنش‌ها و تعامل با کشور‌های جهان است. در چنین شرایطی نیز نمی‌توان نسبت به تغییر وضعیت اقتصادی مردم خوش بین بود؟

وضعیت تنش‌های بین المللی ایران با کشور‌های جهان بسیار پیچیده شده و شرایط به شکلی شده که اگر ایران نیز به دنبال کاهش تنش باشد قدرت‌های جهانی این رویکرد را بر نمی‌تابند و همچنان به این تنش‌ها درباره ایران دامن می‌زنند. موضوع هم تنها تنش و یا کاهش تنش‌ها نیست بلکه یک رودررویی کامل است. من مخالف این رودرویی و سیاست خارجی نیز نیستم. با این وجود معتقدم سیاست‌های داخلی باید با سیاست‌های خارجی هماهنگ باشد. مردم و حامیان آقای پزشکیان نیز خود را فریب ندهند و منتظر رفاه و وضعیت بهتر معیشتی نباشند. تغییر این وضعیت با سیاست‌های موجود امکان پذیر نیست و خوش بینی که برخی دارند واقعی نیست. دولت‌های مختلفی تاکنون روی کار آمده اند که تاکنون نتوانسته اند این مشکلات را حل کنند. اگر قرار بود با این سیاست‌ها مشکلات کشور حل شود این اتفاق در دولت‌های گذشته رخ داده بود و نیاز نبود منتظر باشیم در دولت پزشکیان این اتفاق رخ بدهد. اگر قرار است در آینده نیز با همین سیاست‌ها جلو برویم باید سیاست‌های انقباضی در پیش بگیریم و منابع داخلی را صرفه جویی کند. به نظر می‌رسد تقابل با قدرت‌های جهانی همچنان در کشور وجود خواهد داشت. در چنین شرایطی دولت پزشکیان تنها می‌تواند با سیاست‌های انقباضی در بهترین حالت از بدتر شدن وضعیت زندگی مردم جلوگیری کند.

اقدام مثبتی صورت گرفته است. من بر این باور هستم که هرکسی از هر مذهب و جنسیتی که شایسته‌تر است باید در مسند کار قرار بگیرد. اینکه عنوان می‌شود دولت برای اینکه به قومیت‌ها و مذاهب اهمیت بدهد از بین آن‌ها مدیر انتخاب می‌کند صحیح نیست. اصل مطرح کردن این موضوع نیز درست نیست

*آیا روند تشکیل کابینه به شکلی است که بتوان نسبت به تغییر وضعیت زندگی مردم خوش بین بود؟ کابینه پزشکیان به چه میزان از توانایی عبور از چالش‌ها برخوردار است؟

باید سیاست‌ها تغییر کند و اینکه چه کسی بر مسند کار قرار دارد زیاد تفاوتی ندارد. اگر آقای پزشکیان می‌خواهد شرایط کشور را تغییر بدهد باید در مسیری حرکت کند که برخی سیاست‌های کلی تغییر کند. آقای پزشکیان نام کابینه خود را وفاق ملی گذاشته است در حالی که کابینه‌ای که شکل گرفته یکدست نیست و بیشتر شبیه کابینه ائتلافی است تا وفاق ملی. در ایران اصلا شکل گیری کابینه وفاق ملی امکان پذیر نیست. کابینه‌های ائتلافی در همه کشور‌های جهان مرسوم است. به عنوان مثال حزبی که ۳۰ درصد آرای مردم را به دست آورده در کنار احزاب دیگر کابینه تشکیل می‌دهد و هر حزب براساس رأیی که از مردم گرفته در کابینه سهم دارند. در چنین شرایطی نام چنین کابینه‌ای ائتلافی خواهد بود که از احزاب و گروه‌های مختلف تشکیل شده است. اینکه آقای پزشکیان به دنبال وحدت و وفاق در کشور است رویکرد پسندیده‌ای است، اما واقعیت این است که تشکیل کابینه وفاق ملی در ایران امکان پذیر نیست.

*چرا امکان پذیر نیست؟

تفکرات و دیدگاه‌های موجود در کشور ما بسیار با هم متفاوت و گاهی در تضاد قرار دارد. به عنوان مثال آقای پزشکیان چگونه می‌تواند جبهه پایداری و اصلاح طلبان را زیر چتر وفاق ملی جمع کند؟ آیا چنین امکانی در کشور ما وجود دارد؟ وفاق ملی به معنای این است که همه افراد و گروه‌های فکری و سیاسی از عمق وجود با هم وفاق داشته باشند. این در حالی است که در شرایط کنونی بر سر هر مسأله‌ای در کشور دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و گروه‌های سیاسی همواره در حالت دعوا با هم قرار دارند تا تفاهم و وفاق. مردم با هم کاری ندارند و شیعه و سنی و قومیت‌های مختلف با هم زندگی می‌کنند و مشکلی ندارند. این جریان‌ها و گروه‌های سیاسی هستند که به اختلافات دامن می‌زنند.

*در دولت پزشکیان زنان نسبت به گذشته نقش بیشتری خواهند داشت. این در حالی است که اولین معاون رئیس جمهور استاندار سنی و احتمالا استاندار زن نیز در دولت پزشیکان خواهد بود. دیدگاه شما درباره این انتصابات چیست؟

من با این رویکرد موافق نیستم که اگر یک استاندار زن یا سنی باشد اقدام مثبتی صورت گرفته است. من بر این باور هستم که هرکسی از هر مذهب و جنسیتی که شایسته‌تر است باید در مسند کار قرار بگیرد. اینکه عنوان می‌شود دولت برای اینکه به قومیت‌ها و مذاهب اهمیت بدهد از بین آن‌ها مدیر انتخاب می‌کند صحیح نیست. اصل مطرح کردن این موضوع نیز درست نیست. در کشور‌های دیگر اگر عنوان شود که ما مدیری از بین سیاهپوستان انتخاب کرده ایم و آن را به مردم اعلام کنند نشانه نژادپرستی قلمداد می‌شوند. این در حالی است که در کشور‌های دیگر اصل بر شایسته سالاری و تخصص است و مهم نیست که فردی که به عنوان مدیر انتخاب می‌شود چه مذهب و نژادی دارد. این ما هستیم که به چنین مسائلی دامن می‌زنیم.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از آرمان ملی، تاریخ انتشار: 2مهر1403، کدخبر:1138821، www.armanmeli.ir