شعارسال: هدی شفیعی، کارشناس دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو گفت: این ترکیبات جدید تحت عنوان ماده تجاوز هیچ نام و جایگاهی در دارو‌ها و محصولات دارای مجوز از سازمان غذا و دارو ندارند و از مسیر‌های غیرقانونی و قاچاق وارد می‌شوند. این مواد معمولاً بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌طعم هستند و در مقادیر کم تغییر محسوسی در طعم یا بوی نوشیدنی ایجاد نمی‌کنند که همین موضوع احتمال سوءاستفاده را افزایش می‌دهد.

وی افزود: تشخیص این مواد برای افراد بسیار دشوار است و به ویژه در موقعیت‌های اجتماعی باید احتیاط بیشتری داشت.

شفیعی توصیه کرد: در قرار‌های ملاقات و دورهمی‌ها از دریافت نوشیدنی از افراد ناشناس خودداری شود و هر نوشیدنی با طعم یا بوی غیرعادی کنار گذاشته شود.

وی تأکید کرد: این ترکیبات از مسیر رسمی توزیع نمی‌شوند و سوءاستفاده‌کنندگان از روش‌هایی مانند پرداخت رمزارزی و حساب‌های ناشناس برای پنهان‌ماندن استفاده می‌کنند.

شفیعی، علائمی مانند سرگیجه ناگهانی، تاری دید، گیجی، ضعف عضلانی و از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت را از نشانه‌های احتمالی مصرف این مواد دانست و از جوانان و دانشجویان خواست در محیط‌های غیرمطمئن دقت بیشتری داشته باشند.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:

داروی تجاوز (Date rape drug) یا داروی درنده (predator drug) به هر دارویی گفته می‌شود که به‌عنوان عامل ناتوان‌کننده روی شخصِ پذیرنده عمل می‌کند و او را منفعل و مستعد تجاوز و آزار جنسی از راه دارو (DFSA) می‌کند. ویژگی اصلی آنها ایجاد خواب عمیق، کاهش هوشیاری، فلج موقت، و پاک شدن حافظه چند ساعته قبل و بعد از مصرف است. همین اثر «فراموشی» و «ناتوانی در دفاع» باعث شده در ادبیات پزشکی و حقوقی جهان با عنوان «داروی تجاوز» شناخته شوند. ر بسیاری از کشور‌ها این مواد تحت کنترل شدید قرار دارند، چراکه در سوءاستفاده‌های جنسی برنامه‌ریزی‌شده استفاده می‌شوند.

رایج‌ترین نوعِ دارو‌های تجاوز، مخدر‌های تفریحی همچون نوشیدنی‌های الکلی هستند که با رضایت قربانی به او خورانده می‌شوند. از دارو‌های رایج دیگر می‌توان فلونیترازیپام، کتامین، گاما-هیدروکسی‌بوتیریک اسید، انواع خواب‌آور‌ها همچون متاکوالون، زوپیکلون و داروی بسیار دردسترسِ زولپیدم، آرام‌بخش‌هایی همچون کلرال هیدرات و دارو‌های ضدروان‌پریشی را مثال زد (رایج‌ترین: GHB، فلونیترازپام (روهیپنول) و کتامین). نکته مهم: ۹۹٪ این دارو‌ها بی‌رنگ، بی‌بو و بدون مزه هستند.

شیوه‌های جدید فروش؛ از قرص تا خوراکی‌های به ظاهر بی‌ضرر:

بازار این مواد محدود به قرص‌های معمول نیست. فروشندگان اکنون انواع مختلفی از این ترکیبات نظیر پودر‌های استنشاقی و محلول‌های فوری، قرص‌هایی که به راحتی در نوشیدنی حل می‌شوند، شکلات‌ها و آدامس‌های آلوده را عرضه می‌کنند.

نوآوری‌های جهانی؛ دستبند‌های تشخیص داروی تجاوز:

در سال‌های اخیر، محققان در اروپا دست به طراحی ابزار‌هایی زده‌اند که هدفشان مقابله با خطر «داروی تجاوز» است: به‌طور مشخص گروهی از پژوهشگران در اسپانیا و پرتغال، یک دستبند طراحی کرده‌اند که می‌تواند در چند ثانیه وجود موادی، چون GHB را در نوشیدنی تشخیص دهد.

کافی است یک قطره از نوشیدنی با بخش ویژه دستبند تماس یابد و اگر رنگ آن تغییر کند، یعنی ماده آلوده‌کننده وجود دارد. این ابزار در اسپانیا عرضه شده و برای جشن‌ها، کلوب‌ها و فستیوال‌ها برنامه‌ریزی شده تا به‌عنوان «سپر شخصی» در برابر جرایم جنسی شیمیایی عمل کند.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون