سه‌شنبه ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 23 
بدون شک تمرکز جمعیت نیم میلیون نفری در فردیس نیازمند ایجاد امکانات و خدمات شهری ویژه‌ای است که تنها با شهرستان شدن این منطقه فراهم می آید و هر چند با استانی شدن البرز، دو شهرستان جدید به استان اضافه شده و تشکیل یکی دو شهرستان دیگر نیز دردست اجراست اما کماکان از شهرستان شدن فردیس خبری نیست. جالب توجه این است، علی رغم این که جمعیت فردیس از مجموع جمعیت همه شهرستان‌های استان نیز بیشتر است اما شهرستان شدن آن همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد ولی مسلم است بی توجهی مسئولین به این مقوله توسعه و عمران این منطقه را با مشکلات عدیده ای مواجه ساخته و باعث شده منطقه‌ای با نیازهای یک شهرستان در حد شهری کوچک از امکانات رفاهی و خدماتی بهره مند شود!
فردیس جزء معدود مناطقی است که پتانسیل بسیار بالایی برای شهرستان شدن دارد و بدون شک تنها راه برون رفت از نابسامانی‌های فعلی آن ارتقای آن به شهرستان است و تا زمانی که این منطقه بدون نظارت و مدیریت مستقیم اداره نشود مسائل و مشکلات آن به لحاظ عدم وجود مدیریت واحد مانند فرماندار و یا ... پا بر جا خواهد ماند.
به راستی وقتی بیش از نیم میلیون نفر مایلند که تصمیم گیری برای منطقه خودشان را مستقل انجام دهند چرا این خواسته به حق و قانونی آنان جدی گرفته نمی شود؟
فردیس در حدود 20 شهرک مختلف را در خود جای داده که عمده بافت جمعیتی آنها را کارمندان و کارگران تشکیل می دهند و همه این اقشار شریف، صبور و زحمتکش، سالهای سال است با مشکلات و نارسایی‌های زیادی در این منطقه دست و پنجه نرم می کنند.
از مهمترین مشکلات این منطقه ساخت و سازهای غیرمجاز به ویژه در زمینهای قولنامه‌ای منطقه 10 شهرداری است که متاسفانه این معضل تا حدی فرارفته که تا کنون چند صد واحد ساختمانی با حکم مراجع قضایی در این محدوده تخریب شده است که بدیهی است ساخت این گونه واحدهای مسکونی علاوه بر خطرات جانی ساکنین، عامل مهمی در ناموزونی فضای شهری به شمار می آیند و به نظر می رسد تشکیل تیم نظارت ویژه بر ساخت وسازهای غیرمجاز می تواند نقش بسزایی در کاهش تعداد واحدهای مسکونی غیر مجاز و فاقد استاندارد در این محدوده داشته باشد وعلاوه بر این ایجاد شرایطی جهت سند دار نمودن زمینهای قولنامه‌ای و اعطای تسهیلات بانکی به ساکنین نیز در کاهش تعداد این واحدهای مسکونی بی تاثیر نخواهد بود.
کمبود مراکز بهداشتی و درمانی از دیگر مشکلات عمده ساکنین فردیس به شمار می آید و متاسفانه تجهیزات و امکانات مراکز بهداشتی و درمانگاه‌های فردیس پاسخگوی نیاز بیماران این منطقه نیست و آنان ناچارند برای دریافت خدمات پزشکی تخصصی به مناطق مرکزی شهر مراجعه کنند که این امر علاوه بر هزینه بسیار، زمان زیادی را نیز از آنها تلف می کند.
کمبود شعب بانکی یکی دیگر از مسایلی است که مدتهاست فردیس نشینان را درگیر کرده است و با توجه به جمعیت نیم میلیونی این منطقه، وجود شعب مختلف بانکی حق طبیعی ساکنان به شمار می آید اما گویا مردم این منطقه محکوم به محروم ماندن از کوچکترین حقوق خود هستند و مسئولین نیز توجه چندانی به مسایل آنها ندارند و تلاش آنها برای خدمات رسانی، تنها به وعده و وعیدهای دور و نزدیک ختم می شود.
بافت فرسوده فردیس یکی دیگر از مهمترین معضلات این منطقه به شمار می آید که تبعات نامناسب بسیاری، برای ساکنین و مدیریت شهری کرج به وجود آورده است و امروزه فرسودگی بافت‌های شهری به‌عنوان عاملی برای جلوگیری از تحقق روش‌های مدرن مدیریت شهری در شهرسازی به حساب می‌آید و مناطق فرسوده با مشکلات اجتماعی و فرهنگی زیادی روبرو هستند که خود تهدیدی بزرگ برای شهرهای مهاجرپذیر به شمار می آید، در فردیس ظرف مدت کوتاهی، پدیده شهرنشینی مقدم بر شهرسازی شده و همین امر رشد و جذب جمعیت در این منطقه را از کنترل خارج کرده است.
از مهمترین پیامدهای رشد سریع جمعیت در فردیس می توان به عدم ایجاد زیرساختهای مناسب شهری برای ساکنین، به وجود آمدن بافت‌های نامنظم در این منطقه اشاره کرد. در بافت‌های فرسوده فردیس مردم به دلیل توان پایین اقتصادی امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمان‌ها را ندارند به همین دلیل باعث شده ساختمان هایی که در این محدوده ساخته شوند از مقاومت کمی برخوردار باشند که بدون شک ساخت غیر اصولی و بدون کارشناسی این ساختمان‌ها باعث می شود در صورت بروز زلزله عملیات امداد و نجات به سختی صورت گیرد که برای اصلاح بافت‌های فرسوده این منطقه ضروریست که ابتدا نوع بافت را مشخص کرده سپس راهکار لازم در این زمینه اتخاذ شود. برای جلوگیری از راکد شدن بافت‌های فرسوده فردیس باید تدبیر مناسب اندیشید و به بهترین شیوه در مسیر احیا و بازسازی آنها گام برداشت و نباید فراموش کرد که بازسازی این بافتها باید به گونه‌ای صورت پذیرد که اصول معماری و شهرسازی، توانمندسازی ساکنان بافت‌های فرسوده جهت مشارکت در بازسازی، جلوگیری از سوداگران زمین و حداکثر بازدهی بازسازی بافت فرسوده، بافتها در شهر رعایت شود.
در بخش دیگری از این گزارش باید به کمبود سرانه فضای سبز و پارک به عنوان دیگر مشکل فردیس نشینان اشاره نمود، بدیهی است رشد صنعت و افزایش جمعیت در این شهر، به ساخت و سازهای سودگرایانه منجر شده است و این ساخت و سازها به مسائل بهداشتی و تامین حداقل نور و هوا در این محدوده توجهی نداشته‌اند که از سوی دیگر، ضرورت ایجاد کاربری‌های جدید شهری، با پاسخگویی به نیازهای روز افزون و اسکان جمعیت به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغ‌های قدیم فردیس گردیده و آلودگی محیط این منطقه را در پی داشته است و هر چند مدتی است فضای سبز به عنوان جزیی از بافت شهری کرج و نیز بخشی از خدمات شهری ضرورت یافته، اما متاسفانه مسئولان شهری به این ضرورت بیشتر در مناطق مرفه نشین که جمعیت کمی دارند جامه عمل پوشانده اند و مناطقی همچون فردیس علی رغم حجم بالای جمعیت جوان و نوجوان از این خدمات بی نصیب مانده‌اند. با این اوصاف جوانان فردیسی ناچارند در ایام تعطیلات برای گذراندن اوقات فراغت و حضور در کنار دوستان به تجمع در کوچه و خیابانها قانع شوند که تجمع این افراد در کوچه و خیابان نیز خالی از اشکال نبوده و گاه و بی گاه به علت ایجاد برخی مسایل اخلاقی واجتماعی اعتراض خانواده‌ها را در پی دارد.
با این اوصاف به نظر می‌رسد نگرش مسئولین برای ایجاد فضای سبز در این منطقه باید تغییر کند و مسئولین باید ایجاد فضای کمی و کیفی متناسب با جمعیت فردیس(از لحاظ روانی، گذران اوقات فراغت و تفریح) را در اولویت‌های برنامه‌های خدماتی خود قرار دهند تا مردم فردیس بتوانند به راحتی و بدون طی مسافت به مناطق دیگر کرج، از فضای سبز دلخواه در محدوده سکونتی خود لذت ببرند .
از دیگر معضل شهری فردیس که نظر فردی را به خود جلب می کند باید به وضعیت نامناسب آسفالت‌های خیابانها اشاره کرد، فرسایش آسفالت برخی از این خیابانها تا حدی است که چاله‌هایی با عمق بسیار زیاد را در خود جای داده اند در حالیکه فردیس در سالهای اخیر شاهد رشد جمعیت و به تبع آن تردد شمار زیادی خودرو بوده است که خیابانهای قدیمی و زیرساختهای نامناسب تردد آنها را با مشکلاتی روبه رو ساخته است. مواجه شدن ناگهانی رانندگان وسایل نقلیه به ویژه موتور سیکلت ها با چاله‌هایی که در اثر کنده شدن آسفالت ایجاد شده، سبب عدم تعادل وسیله نقلیه و بروز تصادفات رانندگی می شود و در فصل سرما و با کوچکترین بارش زمستانی نیز، چاله‌های این خیابانها با آب باران استتار می‌شوند که این امر درصد احتمال بروز سوانح غیر مترقبه را افزایش می دهد و تعبیه سرعت گیرهای غیر استاندارد در اکثر خیابانهای شهر و همچنین همرنگ بودن این سرعت گیرها با آسفالت و عدم دید راننده در هنگام شب از جمله معضلات دیگر رانندگانی است که در فردیس تردد دارند. با توجه به اینکه فردیس یکی از بخش های مهم کرج محسوب می شود، ایجاد زیرساخت های حمل و نقل شهری در آن باید از اهمیت بالایی برخوردار باشد، اما متاسفانه به هیچ وجه این طور نیست و وضعیت کنونی آسفالت و همچنین چهره ظاهری خیابان های آن گواه بی توجهی مسئولین به این امر است و امروزه هر دستگاه و ارگانی از جمله آب، گاز و یا مخابرات برای انجام کارهای خود قسمتی از آسفالت خیابانهای این منطقه را حفاری می کنند و بدون زیرسازی مناسب و بی هیچ محاسبه‌ای قیر و سنگ ریزه‌ای شبیه آسفالت را بر این حفره‌های خیابانی می ریزند وقسمت کنده شده را رها می کنند تا تبدیل به چاله شود!!
وجود اینگونه گودال‌ها در خیابان های شهر که هر روز به تعداد و عمقشان افزوده می شود سبب ایجاد ترافیک، افزایش تصادفات رانندگی، افزایش بیماری و دیگر معضلات از جمله اتلاف وقت و هزینه شهروندان می شود بنابراین مسئولان باید فکری برای وضعیت نامناسب خیابان های این شهر کنند.
از دیگر مسایلی است که شهروندان فردیسی را کلافه کرده، نا امنی و حضور معتادان و وقوع سرقت‌های خرد در برخی محله‌ها و خیابان های این منطقه است، وجود برخی خانه های نیمه کاره و همچنین زمین هایی که سالیان سال است بدون دیوار کشی خالی رها شده اند زمینه را برای حضور برخی بزهکاران در فردیس فراهم کرده اند و همین امر باعث شده رفت و آمد مردم به ویژه بانوان بعد از ساعات تاریکی شب با دشواری صورت پذیرد.
بدیهی است احداث کلانتری‌های جدید و به کار گیری نیروهای پلیس محله در این مناطق می‌تواند احتمال بروز بسیاری جرایم را در این محدوده کاهش دهد.
بدون شک معضلات و مشکلات فردیس به موارد اشاره شده در این گزارش محدود نمی‌شود اما آنچه اهمیت دارد این است که مسئولان باید تلاش خود را برای شناسایی و حل این معضلات به کار گیرند و مردم را با کوله باری از مسایل تنها نگذارند و دیگر وقت آن رسیده که مسئولان به جای وعده وعید برای حل مشکلات مردم گام‌های جدی بردارند تا شاهد فردیسی آباد و توسعه یافته در آینده ای نزدیک باشیم.
با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ انتشار: 18 خرداد 1392، کدخبر: 92031809649، www.isna.ir
