شعار سال: طبق یک تحقیق ملی از ارزیابی میزان شادی مردم ایران که به سرپرستی دکتر علی منتظری با عنوان «شادکامی مردم ایران و عوامل موثر بر آن» انجام گرفت استان آذربایجان شرقی در پائین ترین سطح گروه دوم از چهار گروه این تحقیق قرار گرفته است.

براساس این مطالعه علمی که برای سنجش و شناخت شادترین و غمگین ترین استان های ایران، توسط روسای واحدهای استانی جهاد دانشگاهی و معاونان فرهنگی جهاد دانشگاهی با همکاری افکارسنجی دانشجویان انجام شده، روحیات و افکار 27 هزار و 813 نفر از افراد در سنین 18 تا 65 سال در سطح کشور بررسی شده است.

اکثر افراد مورد مطالعه 30 استان کشور، در گروه سنی 18-25 سال بوده و میانگین سنی پرسش شوندگان میانگین تحصیلات خود را 11 سال گزارش کردند.

در این پژوهش که از هر استان کشور دست کم ۸۰۰ نفر مورد بررسی قرار گرفته اند، سطح شادکامی با پرسش «آیا فردی با نشاط و شاداب هستید؟» در پنج سطح «بسیار زیاد»، «زیاد»، «نه زیاد، نه کم»، «کم» و «بسیار کم» مورد سنجش قرار گرفت.

در حالیکه شادکامی در سطح «بسیار زیاد» پائین ترین میزان را برابر 3.0 درصد به خود اختصاص داده، بیشتر افراد شادکامی خود را «نه زیاد/ نه کم» (3.39 درصد) و «کم/ بسیار کم»(4.35 درصد) ارزیابی کردند.

طبق این پژوهش ملی که در شماره اخیر هفته نامه سلامت منتشر شد، استان های زنجان و یزد به ترتیب بالاترین (3.69) و پایین ترین (3.12) میانگین امتیاز شادکامی را داشته اند.

طبق گزارش این تحقیق استانهای گلستان، بوشهر، هرمزگان و کردستان از میزان شادکامی بالاتری از خط میانگین برخوردار بوده و استان های کرمانشاه و خراسان رضوی، غمگین ترین استان های ایران هستند.

نتایج تحلیل این مطالعه نشان می دهد 5 متغیر «رضایت از زندگی، میزان ورزش هفتگی، میزان خوش بینی به زندگی، شادکامی همسر و نداشتن سابقه بیماری عصبی» در مجموع 54 درصد شادکامی آنها را به طور معناداری تبیین می کند.

پژوهشگرانی که در این باره دست به تحقیق زده اند، از شخصیت، عزت نفس، اعتقادات مذهبی، سرمایه اجتماعی - فعالیت های اوقات فراغت، ورزش هفتگی، نداشتن سابقه بیماری عصبی، خوش بینی به زندگی و... به عنوان عوامل مؤثر در پدیده شادکامی افراد یاد کرده اند.

کاهش شادکامی با هر سال افزایش سن از نتایج قابل توجه این پژوهش است که نشان می دهد با افزایش هر یک سال به سن افراد، یک درصد از شادکامی آنان کاسته می شود. این یافته برخلاف نتایج مطالعه ای است که اکثر افراد مسن بسیار یا نسبتا شاد هستند و با بالا رفتن سن شادکامی آنها افزایش می یابد.

افراد مطلقه، بیوه و متاهل سطح شادکامی کمتری نسبت به افراد مجرد دارند. به بیان دیگر، افراد «مطلقه یا بیوه» و افراد «متاهل» به ترتیب به احتمال 1.70 و 1.11 برابر، سطح کمتری از شادکامی نسبت به افراد مجرد دارند.

یافته های پژوهش فوق همچنین ارتباط معناداری را میان سطح تحصیلات و میزان شادکامی افراد نشان داده بطوریکه افراد دارای سطح تحصیلات بیشتر نسبت به افراد کم سوادتر، شادترند و سطوح تحصیلی پایین تر، وضعیت شادکامی نامناسب تری دارند.

افراد خانه دار، شاغل و بیکار نسبت به دانش آموزان و دانشجویان سطح شادکامی کمتری را گزارش کرده اند و به ترتیب 1.39 ، 1.32 و 1.40 برابر این احتمال وجود داشته که سطح شادکامی پایین تری داشته باشند.

نتایج این تحقیق در ادامه این موضوع را مورد تاکید قرار داده که افراد در سطوح اقتصادی پایین تر در مقایسه با افراد در سطح اقتصادی «خوب/ بسیار خوب» به صورت معناداری، سطح شادکامی کمتری دارند. به گونه ای که افراد در سطوح اقتصادی ارزیابی شده در دسته بندی «نه خوب/ نه بد»، «بد» و «بسیار بد» به ترتیب احتمال ۱.۷۵، ۲.۱۴ و ۲.۳۳ برابر نسبت به افراد دارای وضعیت اقتصادی بسیار خوب، وضع شادکامی خود را نامناسب تر گزارش کرده اند.

بر اساس نتایج حاصله از این پژوهش افرادی که از سطوح «پایین تر» سلامت برخوردار بوده اند، در مقایسه با افراد دارای سطح سلامت «بسیار خوب» به صورت معناداری شادکامی خود را کمتر ارزیابی کرده اند. به گونه ای که افراد در سطوح «خوب»، «نه خوب/ نه بد»، «بد» و «بسیار بد» به ترتیب ۲.۲۸، ۵.۱۸، ۷.۸۴و ۷.۸۲ برابر نسبت به افراد دارای سطح «بسیار خوب»، وضعیت شادکامی خود را نامناسب تر گزارش کرده اند.

یافته های این تحقیق همچنین نشان می دهد که برخلاف تصور عامه مردم، ساکنان شهرهای درجه 1 و درجه 2 نسبت به ساکنان شهر درجه 3 دارای وضعیت شادکامی نامناسب تری بودند.

طی سالهای اخیر، موفقیت های تیم فوتبال تراکتورسازی سهم عمده ای در نشاط اجتماعی آذربایجان شرقی داشته است. با نگاهی به پرسشها و مولفه های بررسی میزان شادی و عوامل موثر در پدیده شادکامی مردم ایران و یک جستجوی ساده عبادت «شادی - آذربایجان» در دنیای مجازی به دهها صفحه و صدها سایت با مطالبی پیرامون شادی مردم آذربایجان و پیروزهای تیم فوتبال تراکتور برمی خوریم که بیانگر تک محوری بودن زمینه های نشاط و مباحث شادی آفرین در سطح جامعه است.

بدین ترتیب، به نظر می رسد مسئولان فرهنگی و تصمیم گیر آذربایجان شرقی برای توجیه همین شادی های نصفه نیمه هم پشت پدیده ی تراکتوسازی پنهان شده اگر موفقیت های کمرنگ تراکتورسازان را از سبد شادی های مردم آذربایجان کم کنیم، باید اذعان داشت دیگر چیزی برای عرضه در این حوزه باقی نخواهد ماند!

حال با تفکیک اولویت ورزش در زندگی اجتماعی، فردی، اقتصادی و سیاسی شهروندان و همچنین میزان علاقه زنان و مردان آذربایجانی براساس گروههای سنی به ورزش فوتبال، میزان 3.45 درصد شادکامی میان آذربایجانیها نرخ دور از انتظاری به نظر نمی رسد که مردم با وجود مشکلات جاری زندگی بهانه کافی برای شاد بودن ندارند.

از سوی دیگر، به گفته روانشناسان میزان افسردگی در میان جوانان و زنان آمار قابل توجهی را به خود اختصاص داده است، بطوریکه از هر ده نفر تقریباً یک نفر از افسردگی رنج می برد و زنان دو برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند.

براساس یافته های حاصل از تحقیقات قبلی، رئیس مرکز مطالعات وزارت ورزش و جوانان سایر اختلالات روانی در میان نسل جوان را به ترتیب شامل خصومت و پرخاشگری ۲٫۹ درصد، تفکر پارانوییدی(اختلال شخصیت بدگمانی) ۲٫۷ درصد، وسواس ۲٫۴ درصد، اضطراب ۲ درصد، شکایت جسمانی ۲ درصد، حساسیت در روابط متقابل ۱٫۹ درصد، روان پریشی ۱٫۲ درصد و ترس ۹ صدم درصد عنوان کرده است.

بنا به نتایج این تحقیق، براساس جامعه آماری افسردگی در دختران بیشتر از پسران است و در پسران اختلال تفکر پارانوییدی بیشتر از دختران است.

پیشتر، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز نسبت به درصد شیوع بالای افسردگی بویژه در بین زنان استان هشدار داده و اعلام کرده بود: آمار ابتلا به بیماری‌های روانی در استان بیشتر از میانگین کشوری و بعد از تصادفات، دومین عامل بیماری در جامعه است که نه تنها باعث فوت افراد جامعه می‌شود بلکه، مردم جوامع را نیز از ادامه فعالیت‌های سازنده در جامعه باز می‌دارد.

در بررسی‌های صورت گرفته، فقدان تفریح و نشاط اجتماعی، بیکاری و عدم مدیریت اوقات فراغت، اعتیاد و مشکلات اقتصادی و ناکامی‌های تحصیلی و شغلی به ترتیب از عوامل تاثیرگذار در بروز بیماری‌های روانی در استان هستند.

از سوی دیگر معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی از کاهش سن افسردگی زنان به زیر 9 سال خبر داده و گفت: متاسفانه آمار حکایت از آن دارد که سن افسردگی در بین بانوان آذربایجان شرقی به زیر ۹ سال رسیده و عدم تحرک و فعالیت ورزشی مناسب موجب شده بیماری های جسمی و روانی در بین زنان افزایش یابد.

با در نظر گرفتن آمارهای قابل توجه کاهش سن افسردگی در بین زنان و دختران و نقش محوری این قشر در تشکیل و استحکام بنیان خانواده و تربیت نسلهای بعدی، شرایط حاضر از نظر جامعه شناسی تهدیدی برای سلامت نسل آینده محسوب شده و ضرورت تسریع در انجام اقدامات اساسی و راهکارهای برون رفت از این بحران را گوشزد می کند.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری نصر، تاریخ انتشار: 6 بهمن 1394، کد مطلب: 45106، www.nasr.ir