يکشنبه ۰۵ مرداد ۱۴۰۴ - 
در باب علوم دینی؛
از مهمترین اتفاقاتی که تاریخ ما در دوره معاصر با آن روبرو شد، مواجهه ما با غربِ مدرن بود و این مواجهه در حالی بود که اسلام با حضور پرسابقه خود خصوصاً در مراکز علمی، مفاهیم دینی فراوانی را به زندگی و زیست مردم وارد ساخته بود.
کد خبر: ۱۴۰۰۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
امکان علم دینی؛
در علم‌دینی، راهکار اجرایی تحقق این امر را در کنار گذاشتن و دور انداختن مباحث علوم جدید غربی نیست، بلکه اساساً تحقق چنین علمی را نیازمند جدی گرفتن و مواجهه ی کاملاً جدی با علوم موجود است. مشکل در فضای کشور ما، و به ویژه در عرصه‌ی علوم انسانی ـ اجتماعی، فضای مرعوبیتی است که به اسم علم در مجامع به اصطلاح علمی پدید آمده به نحوی که نظرات دانشمندان غربی(آن هم گاه دانشمندان چند نسل قبل) همواره نظر صحیح شمرده می‌شود.
کد خبر: ۱۴۰۰۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
علی‌اکبر رشاد؛
این شبهه اگر به ذهن خطور کند که ما مسلمانان برای رهایی از نسبی‌گرایی معرفت نباید بگوییم که معرفت چند گونه است و بگوییم همه‌ی معرفت‌ها برحقند، درست نیست، بلکه ما می‌گوییم معرفت تحت تأثیر مبادی و منطق و غایت و دیگر عوامل تأثیرگذار تولید می‌شود و بسته به اینکه عوامل تأثیرگذار ایجابی یا سلبی، چگونه نقش‌آفرین باشند و ماهیتاً چگونه باشند معرفت حاصل می‌شود.
کد خبر: ۱۴۰۰۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
حسین زمانیها ؛
هدف ما در این مقاله این است که با ارائه یک الگوی تاریخی اولاًـ نشان دهیم تحول در علوم انسانی به گونه‌ای که با ارزش‌های اسلامی سازگار باشد، امکان‌پذیر است؛ ثانیاًـ نشان دهیم برای نیل به چنین هدفی چه روشی باید اتخاذ شود و چه مراحلی باید طی شود. یکی از الگوهایی که می‌توان در تحول علوم انسانی از آن استفاده کرد، روش ابن‌سینا در مواجهه با فلسفه یونان و به طور خاص فلسفه ارسطویی است. ابن‌سینا در مواجهه با فلسفه یونان ضمن پرهیز از هر گونه برخورد حذفی، طی چند مرحله و به صورت کاملاً روشمند، مباحث فلسفه یونان را چنان متحول ساخت که تا حدود زیادی به مبانی تفکر توحیدی اسلام نزدیک شد. روش او دارای سه گام عمده است: فهم دقیق؛ نقد مبنایی؛ تحول ساختاری. وی این گام‌ها را به صورتی کاملاً روشمند پیش برد. اضلاع روش وی در هر گام عبارت است از: تحلیل معنایی، توجه به وجوه مختلف موضوع و تحلیل و ترکیب. این روش ابن‌سینا را به اعتبار نتیجه آن می‌توان تحول ساختاری نامید.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
عمار خسروجردي؛
مبنای علوم انسانی غرب که در دانشگاه های کشور به صورت ترجمه ای تدریس می شود، جهان بینی مادی و متعارض با مبانی قرآنی و دینی است، در حالی که پایه و اساس علوم انسانی را باید در قرآن جستجو کرد.رهبر معظم انقلاب با تاکید بر استخراج مبانی علوم انسانی ازقرآن و تعالیم اسلامی اهمیت این موضوع را اینگونه تبیین فرمودند:”اگر این کار انجام شود پژوهشگران با استفاده از مبانی قرآنی و همچنین استفاده از برخی پیشرفت های علوم انسانی ، می توانند بنای رفیع و مستحکمی را از علوم انسانی پایه گذاری کند.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
مهدی جمشیدی؛
آنچه که تحت عنوان موانع فرهنگی تولید علوم اسالمی در جستار حاضر می خوانید، نگاهی آسیب شناسانه نسبت به مسایلی است که پس از گذشت سه دهه از پیروزی انقالب اسالمی، همچنان فراروی ما چهره می نماید. درست است که تبیین زوایای گوناگون این مسأله، فرصت و حوصله بیشتری را طلب می کند ومقاله حاضر، از این حیث اندکی شتابزده و مختصر است؛ اما نگاه درست و دقیقی که نویسنده به آسیب هایی چون: آموزش محوری پژوهش های سطحی مدرک گرایی تحرک علمی منقطع از گذشته مطالعات تک رشته ای به جای مطالعات میان رشته ای کرده است، حاکی از نگاهی ژرف به این مقوله است و می تواند در تصحیح، تغییر روش و کارآمدی فرآیند تولید علوم اسلامی رهگشا باشد.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
فاطمه سلیمانی؛
فرآیند تکوین علم دینی به این نحو قابل تصور است که پشتوانه های متافیزیکی برگرفته از اندیشه های دینی در مراحل مختلف فعالیت علمی به کار گرفته شود؛ به سخن دیگر، هرگاه مضامین متافیزیکی بتوانند در مراحلی چون گزینش مسئله، انتخاب مفاهیم و الگوهایی برای فهم مسئله، طرح پژوهش، انجام مشاهده، پیش بینی و تفسیر، تاثیرآفرینی خود را آشکار کنند، فرآیندی شکل گرفته است که محصول آن، دانش هایی متناسب با اندیشه های دینی خواهد بود.بنابراین، اندیشه توحیدی پژوهشگر و نوع نگاه او به هستی در پژوهش او و نتایج حاصل از تحقیق او تاثیر می گذارد. قطعاً یک پژوهشگر موحد جهان را یک قطبی دیده و برای موجودات ماهیت «از اویی» و «به سوی اویی» قائل است. در چنین تفکری با توجه به تعریفی که از انسان و نیازهای مادی و دنیایی او می شود، جهت گیری علم در راستای رسیدن انسان به کمال قرب الاهی قرار می گیرد.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
جامعه شناسی در کانادا؛
جامعه شناسی بومی و مسئله شناسی در آن به عنوان یکی از رشته های علوم انسانی در این مقاله مورد سؤال و بررسی واقع شده تا از آن طریق و با ذکر نمونه جامعه شناسی کانادایی نشان دهیم که مسائل و مشکلات درونی کانادا توانسته جهت گیری علمی جامعه شناسی را با مقتضیات بومی هماهنگ سازد . با این وجود و به لحاظ مفهومی ونیز با در نظر گرفتن اصول معرفت شناسانه حاکم بر شکل گیری علم جامعه شناسی هنوز نمی توان بومی گرایی علمی را منطقأ معتبر دانست ‘چراکه تعدد جهت گیری موضوعی (نظیرعلاقه مندی نظریه پردازان کانادایی به مسائل اقتصاد سیاسی ‘مطالعات فرهنگی و فمینیسم ) تنها نقطه تمرکز پژوهش علمی را تعیین می کند و نه اصول موضوعه و قضایای علمی که قرار است با بکارگیری آنها فضای معرفتی نظریه پردازی ونهایتأ قوانین عام حاکم بر کنشهای اجتماعی ‘جهان اجتماعی و واقعیت اجتماعی تبیین و یا کشف شوند . البته تجربه اقتصاد سیاسی در کانادا نشان میدهد که شکل گیری پارادایمهای جامعه شناسی متأثر از تجربه های بومی است و به همین دلیل نمی توان جامعه شناسی بومی را تمامأ تجربه نامعتبری تلقی کرد .
کد خبر: ۱۴۰۰۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
علیرضا آقاحسینی؛
بدون ترديد رمز ماندگاري يك جامعه پويا وجود دانشگاه هاي فعال، زنده و بهجت زاست. همراهي وهمدلي دانش و دانشگاه از يك سو وقدرت و حكومت از سوي ديگر ميتواند پويايي و نشاط جمعي يك جامعه را رقم زند. چنانچه در بسياري از دوره هاي گذشته همراهي دانشو قدرت سياسي موجب زايش تمدني در ايران شده است. اين موضوع هم در گذشته كشور ما و هم در حوزه هاي تمدني ديگر بي سابقهنيست، اما متأسفانه علوم انساني در جامعه امروزي ما نه تنها اين چنين نيست بلكه عادت جريان روشنفكري ـ دانشگاهي موجود حاكي ازمخالفت، تعارض و تضاد حوزه علوم انساني با گفتمان مسلط اسلامي در جامعه ديني ـ اسلامي معاصر است.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
موحد ابطحی؛
غیرممکن بودن علم دینی به معنای عام؛ عده‌ای بر این باورند که علم دینی مفهومی پارادوکسیکال است و لذا آن را غیرممکن و فاقد هرگونه مصداقی می‌دانند. از این‌رو، هر تلاشی برای تولید آن را بیهوده و بی‌ثمر می‌دانند.
کد خبر: ۱۳۹۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
حسین سوزنچی؛
فلسفه اصلی نبوت، هدایت انسان است و هدایت نیز امری صرفاً فردی یا اخروی نیست، بلکه در تمام شئون حیات آدمی تجلی دارد؛ لذا متون دینی (آیات و روایات) در تمامی حوزه‌های نظری و عملی رهنمود دارد.
کد خبر: ۱۳۹۸۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
علی‌تبار؛
جناب آقای رمضان علی‌تبار دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و عضو شورای علمی قطب فلسفه دین است. وی نویسنده کتاب‌های «علم دینی» و «معرفت دینی» و همچنین نگارنده ده‌ها مقاله در زمینه علم دینی و علوم انسانی اسلامی است.
کد خبر: ۱۳۹۸۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
نامه اردکانی؛
نامه رضا داوری اردکانی به دبیرخانه هم‌اندیشی اسلامی مرکز علوم نوین اسلامی نه مخالفت با حضور در یک نشست علمی، بلکه مخالفت نظری با جریانی است که سال‌ها قصد تغییر علوم دانشگاهی به‌ویژه علوم انسانی را دارد. مرکز علوم نوین اسلامی یا «معنا» فعالیت خودش را در آموزش، پژوهش، تبلیغ و مشاوره در موضوعاتی نظیر تحلیل علمی از ماهیت انقلاب اسلامی، تبیین نظریه مردم‌سالاری دینی، فقه حکومتی، علوم انسانی -اسلامی، جریان فلسفه در عینیت، الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، سبک زندگی و تمدن نوین اسلامی اعلام کرده است.
کد خبر: ۱۳۹۸۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
در گفتگو با صادقی؛
علم و تکنولوژی غرب چه نسبتی با فرهنگ و سبک زندگی جوامع برقرار می‌کند؟ علم دینی در مقام مقابله علم سکولار غربی، متولی چه امری است؟ ماهیت این علم دینی به چه نحوی است؟ تحقق علم دینی با توجه به تعارض فلسفه‌ها و فکرها چگونه امکان‌پذیر می‌باشد؟ اینها برخی سؤالاتی است که پاسخ به آن نقش بسزایی در جهان بینی ما، در آینده کشور و در سبک زندگی سنتی- اسلامی مردم ایران ایفا خواهد کرد.
کد خبر: ۱۳۹۸۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
مقاله سینا کلهر؛
نسبت میان دین و سایر حوزه‌های اجتماعی و نقش دین در هدایت و جهت‌دهی به آنها، یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث جامعه ی ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. نسبت میان دین و سیاست، دین و اقتصاد، دین و اجتماع و به‌طور کلی حضور حداقلی یا حداکثری دین در اجتماع محور اصلی مناقشات فکری سه دهه‌ی اخیر را تشکیل داده است. نسبت دین به‌خصوص اسلام شیعی با توسعه در همین بستر طرح، و دیدگاه‌های مختلفی درباره‌ی آن ارائه شده است.
کد خبر: ۱۳۹۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
نوشته شده تمنا منصوری؛
PERFORM پروژه‌ای زیر نظر آژانس توسعه و همکاری سوئیس[۱] است که توسط شبکۀ همکاری‌های بین‌المللی سوئیس یا HELVETAS و دانشگاه فرایبورگ انجام می‌شود. هدف کلی این پروژه، تمرکز بر تقویت مناسبات علوم اجتماعی برای اصلاحات اجتماعی و سیاستی است. مرحلۀ اول این پروژه در سال ۲۰۱۵ آغاز شد و قرار است تا دسامبر ۲۰۱۸ به پایان برسد. دو مرحلۀ دیگر برنامه‌ریزی شده‌اند و در حال حاضر، این پروژه در همکاری قوی با سیستم‌های ملی پژوهشی در آلبانی و صربستان، می‌کوشد در آغاز سال ۲۰۱۹، سه کشور دیگر در بالکان غربی را نیز شامل شود.پژوهش‌های علوم اجتماعی نقش پررنگی در کشف انتقادی مسائل و تحلیل مشکلات مربوط به اصلاحات دارند. این علوم می‌توانند توجه را به گزینه‌های دیگر در سیاست‌گذاری جلب کنند، ضرورت اصلاحات سیاسی را تقویت کنند و به مناظرات عمومی قوت بخشند، اما این تمام ماجرا نیست.
کد خبر: ۱۳۹۸۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
نوشته تمنا منصوری؛
این نوشته به پیوند میان پژوهش‌های علوم اجتماعی و سیاست‌گذاری اختصاص دارد که در سه بخش ارائه می‌شود. نوشتۀ حاضر، بخش دوم این یادداشت است که به دیدگاه‌های نمایندگان مؤسسات پژوهشی صربستان در زمینۀ علوم اجتماعی و انسانی می‌پردازد. اینها، دیدگاه‌هایی است که در گزارش PERFORM (۲۰۱۶) به آنها پرداخته شده است. آگاهی از این نظرها، شناخت زمینه‌های بالقوۀ همکاری میان پژوهش و بخش خصوصی و نیز کسب اطلاع از نقاط ضعف و موانع احتمالی موجود در راستای این مشارکت در سایر کشورها می‌تواند ایده‌های خوبی برای شناخت بهتر وضع موجود در کشور خودمان فراهم کند.
کد خبر: ۱۳۹۸۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
نوریه ریاضی؛
در جهان معاصر که پیشرفت صنعت و فناوری یکی از شاخص‌های مهم تمدن به شمار می‌رود، چنین وانمود می‌شود که تمدن حاضر محصول پیشرفت ورشد علوم ریاضی و تجربی است. همچنین نتیجه گرفته می‌شود که تنها این علوم ارزش دارند و علوم انسانی یا بی ارزش هستند یا همتای علوم طبیعی نیستند. در این نوشتار ضمن تعریف علوم انسانی و بیان تمایز آنها با علوم دیگر، با دیدگاه بعضی‌اندیشمندان معاصر در مورد ارزش و روش علوم انسانی آشنا می‌شویم. در پایان راهکارهایی در جهت بر طرف کردن موانع رشد این علوم و بهبودی نسبی آنها عرضه می‌شود.
کد خبر: ۱۳۹۸۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
ناصر نوشادی؛
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان گرایش دانشجویان رشته علوم انسانی به تفکر انتقادی و ارائه چارچوب مفهومی برای پرورش تفکر انتقادی انجام گرفت.گروه نمونه شامل ۱۲۰ دانشجوی دختر و پسر از رشته های حقوق، تاریخ،علوم تربیتی،اقتصاد و جامعه شناسی بود که مقیاس های CCTDI و ذهن باز، برآنها اجرا گردید. مقایسه دوره و رشته نشان داد که دانشجویان دوره دکتری گرایش بیشتری به تفکر انتقادی داشتند و در بین رشته‌های مختلف، دانشجویان رشته جامعه شناسی بیشترین گرایش را به تفکر انتقادی‌نشان دادند، همچنین هیچ گونه تفاوت جنسیتی در گرایش به تفکر انتقادی مشاهده نگردید.
کد خبر: ۱۳۹۸۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی مطرح شد؛
علوم انسانی رابطه کل‌گرایانه با دین دارند، از این رو دین می‌تواند در علوم انسانی انقلاب مفهومی به راه بیندازد. دین و علم دو دستگاه معنایی جدا نیستند. آنها در ذهن دو فضای شناختی خاص را ترسیم می‌کنند که با هم روابط بسیار پیچیده‌ای دارند. این دو فضا با هم به طور شناختی تلفیق می‌شوند و از این تلفیق و آمیختگی فضای دیگری حاصل می‌آید که «علم دینی» نام دارد. بنابراین، علم دینی حاصل تلفیق مفهومی علم و دین است.
کد خبر: ۱۳۹۸۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷