شعارسال: در حالی که حدود دو ماه آمار جنجال برانگیزی که نماینده معاونت راهبردی قوه قضائیه درباره مزاحمت‌های خیابانی ارائه کرد می‌گذرد، روز گذشته مدیرکل آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بدون آنکه آمار مشخصی از مزاحمت‌های خیابانی ارائه دهد بر افزایش هزینه اجتماعی مزاحمان تاکید کرد.درباره میزان مزاحمت خیابانی در ایران و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن آمار و ارقام درستی وجود ندارد، اما عمده برخوردها با آن سلبی است. بنابر نظرات جامعه شناسان بروز هرگونه بزه یا معضل اجتماعی به علل و عوامل خاصی بستگی دارد و باید با بررسی آن به کاهش این نارسایی‌ها پرداخت. اما در سال‌های اخیر فقط شاهد اعمال رفتارهای سلبی برای کنترل و کاهش مزاحمت‌های خیابانی بوده‌ایم، این در حالی است که اگر فرهنگ‌سازی و آگاهی‌سازی عمومی در این زمینه انجام شود بی‌شک تاثیرگذارتر از رفتار‌های سلبی خواهد بود.

*آمار و ارقام نامشخص مزاحمت‌های خیابانی

آبان امسال بود که نماینده معاونت راهبردی قوه قضائیه درباره میزان مزاحمت‌های خیابانی گفت: براساس آمار ناجا افزایش ۹۸ درصدی مزاحمت زنان و دختران در سال گذشته را شاهد بوده‌ایم. این در حالی است که معاونت اجتماعی نیروی انتظامی‌از ۴۰ برابر شدن گشت‌های ارشاد خبر داد. قنبرنژاد از افزایش ناگهانی ۲۰۰ تا ۳۰۰ موردی تجاوز به عنف از سال ۸۹ خبر داد و گفت: در سال ۹۳ حدود یک هزار و ۳۱۳ مورد تجاوز به عنف گزارش شده است که این آمار اگرچه در مقایسه با سال ۹۲ کاهش ۳۰ فقره‌ای را نشان می‌دهد، اما در مجموع از سال ۸۹ تجاوز به عنف یک افزایش ناگهانی ۲۰۰ تا ۳۰۰ موردی داشته و همان رقم تقریبا ثابت است.او با بیان اینکه میزان مزاحمت زنان و دختران در سال ۸۹، حدود ۷۲ هزار مورد بوده است، گفت: براساس آمار نیروی انتظامی‌مزاحمت زنان و دختران در سال ۹۳ به ۱۴۲ هزار و ۹۳۳ مورد رسید که افزایش ۹۸ درصدی داشته است. یک روز بعد فرمانده انتظامی تهران بزرگ در واکنش به اظهارات معاون راهبردی قوه قضائیه مبنی بر افزایش ۹۸ درصدی تعرضات کلامی و مزاحمت‌های خیابانی اظهار داشت: ما در تهران این آمار را تأیید نمی‌کنیم. سردار حسین ساجدی‌نیا عالی‌ترین مقام انتظامی تهران بزرگ افزود: طرح‌های امنیت محلی ادامه دارد و با توجه به برودت زودرس هوا طرح‌های زمستانی راهور نیز اطلاع‌رسانی خواهد شد. به گزارش فارس، ‌او درباره اخباری مبنی بر اینکه گشت ارشاد افزایش یافته، بیان داشت: گشت ارشاد تهران بزرگ همان برنامه قبلی را دارد و بحث افزایشی نداشته فقط اجرای ماموریت‌ها را ادامه می‌دهیم.

*هزینه اجتماعی مزاحمان‌خیابانی افزایش یابد

روز گذشته مدیرکل آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه مزاحمت خیابانی و متلک پرانی یک واقعیت اجتماعی است، گفت: برای مهار مزاحمت خیابانی نمی‌توان فقط به اقدامات دولت و نیروی انتظامی متکی بود. باید یک عزم جدی مردمی به وجود ‌آید تا هزینه اجتماعی افرادی که مرتکب مزاحمت خیابانی می‌شوند بالا برود. روزبه کردونی در پاسخ به اینکه بزرگ‌ترین آسیب اجتماعی که در کشور ما وجود دارد چیست؟ اظهار کرد: می‌توان لیست متعددی از آسیب‌ها را نام برد که روند آنها نامطلوب است یا در برخی مناطق وضعیت بحرانی است. او ادامه داد: اما به عقیده بنده گسترش گفتمان و احساس «تحقیر» در جامعه یکی از عواملی است که می‌توان به عنوان یکی از عوامل ایجاد و تشدید خشونت از آن نام برد و این از آسیب‌های مهمی است که باید برای مواجهه با آن چاره‌اندیشی کرد.

کردونی همچنین درباره علت و سرمنشأ ناهنجاری‌های اجتماعی مثل مزاحمت‌های فیزیکی و جنسی خیابانی، متلک پرانی و… گفت: نمی‌توان انکار کرد که مزاحمت خیابانی و متلک پرانی یک واقعیت اجتماعی است که در کشور وجود دارد؛ اما برای مواجهه با آن باید رویکرد انتظامی و قضائی در کنار رویکرد اجتماعی فرهنگی وجود داشته باشد. به گزارش ایسنا، ‌او افزود: برای مهار مزاحمت خیابانی نمی‌توان فقط به اقدامات دولت و نیروی انتظامی متکی بود. باید یک عزم جدی مردمی به وجود آید تا هزینه اجتماعی افرادی که مرتکب مزاحمت خیابانی می‌شوند بالا برود. از سوی دیگر دانشگاهیان باید تحقیقات کاربردی و میدانی برای بررسی علل گسترش این پدیده‌ها داشته باشند.

*اقدام‌های فرهنگی برای مقابله با مزاحمت‌ها

یک پژوهشگر مسائل اجتماعی درباره مقابله با مزاحمت‌های خیابانی می‌گوید: تاکنون در مدیریت این مساله شاهد بروز رفتارهای قهری بوده‌ایم، اما باید از این دیدگاه سنتی در نحوه برخورد با این معضل دوری کرد. ثریا عزیز پناه می‌افزاید: باید در این زمینه اقدامات فرهنگی لحاظ شود و با اعتماد به زنان و دختران از آنها به عنوان خط مقدم این حفاظت استفاده کرد. به گفته او فاصله گرفتن از دیدگاه‌های سنتی و آموزش صیانت نفس این قضیه می‌تواند موثر باشد. این روانشناس تاکید می‌کند: در برخی از نقاط کشور گاهی پاسخگویی به این مزاحمت‌ها از سوی زنان پرخاشگرانه است، این در حالی است که اگر بتوان این آسیب را با آموزش گذر با آرامش از مقابل بسیاری از مزاحمت‌ها در بین افراد نهادیه کرد به این ترتیب از بروز هرگونه واکنش‌های آنی، خشونت‌آمیز و پیامدهای آن در جامعه جلوگیری می‌شود. عزیز پناه تاکید می‌کند: این فرهنگ را با اقدامات آموزشی می‌توان تغییرداد. برای مثال اگر رسیدگی به این قضیه فقط به مداخله قهرآمیز محدود شود در چنین وضعیتی چگونه می‌توان در همه معابر، کوچه و پس کوچه‌هایی که از دید عموم خارج هستند آن را مدیریت کرد.

اقدامات فرهنگی، آموزشی و نحوه مقابله با این آسیب‌ها می‌تواند تنها راه چاره برای مدیریت این معضل اجتماعی باشد. به گفته او هم‌اکنون در جامعه نورافکن آسیب‌های اجتماعی روی مزاحمت‌های خیابانی می‌تابد، اما اگر این مزاحمت‌ها در شرایطی محدود نسبت به دید عمومی همچون مزاحمت‌ها در محیط‌های کاری زنان، در خانواده یا دیگر مراکز رخ دهد دیگر چگونه می‌توان این امر را مدیریت کرد؟ این پژوهشگر مسائل اجتماعی می‌گوید: مهم‌ترین کار در عرصه پیشگیری آسیب‌های اجتماعی آموزش است و اینکه فرد باید با جنس دیگر چگونه رفتار کند تا با صیانت نفس و با احترام بتوان در جامعه به اهداف خود دست یافت، نیازمند یادگیری مهارت‌های اجتماعی است. او می‌افزاید: این امر باید از سوی والدین و مسئولان نظام آموزشی کشور در طول ۱۲سال تحصیلی به افراد آموزش داده شود. برای مثال از قدیم الایام ساعت تعطیلی مراکز آموزشی و مدارس دخترانه همیشه مورد توجه بوده است و اغلب نیز شاهد مداخله‌ای قهرآمیز با آن بوده‌ایم. عزیزپناه تصریح می‌کند: باید زنان و مردان با اقدامات آموزشی و فرهنگ‌سازی به رعایت رفتار خود بپردازند و یادگیری این مهارت‌ها به شکل فی البداهه محقق نمی‌شود، بلکه احترام به دیگران و رعایت حقوق دیگران نیازمند فرهنگ‌سازی است و باید نسبت به آنچه که در جامعه اتفاق می‌افتد در قالب تدوین متون آموزشی برای کاهش این آسیب ها، در راستای آموزش مهارت‌های زندگی و مدیریت رفتار خود محقق شود. به گفته او با کنترل رفتارها و آشنایی با عواقب هرگونه رفتار می‌توان به مدیریت رفتار خود پرداخت و به این ترتیب از بروز هرگونه آسیب در همان مراحل اولیه جلوگیری کرد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت خبری تحلیلی جوان پرس، تاریخ انتشارَ: 13دی1394، کدخبر:82810: www.javanpress.ir