شعار سال: آنچه بخش کشاورزی را از سایر بخش های اقتصادی متمایز می کند، وجود مخاطرات و حوادث طبیعی است که همه ساله آسیب هایی را به تولید کنندگان وارد می سازد. بروز این آسیب ها که به نوسانات زیاد در تولید و قیمت محصولات منجر می شود، تهدیدی برای درآمد و جریان سرمایه گذاری در این بخش محسوب شده و از سوی دیگر برنامه ریزی را پیچیده می سازد.

عوامل آسیب رسان به محصولات کشاورزی یا ناشی از سوء مدیریت و یا ناشی از عوامل خارج از کنترل مدیریت است. سرما زدگی و یخبندان به عنوان یکی از عوامل قهری طبیعی خسارت زای غیر مدیریتی می باشد، که همه ساله خسارت های جبران ناپذیری به بخش کشاورزی خصوصاً باغات وارد می کند.

تحمل ۱۸ سال خشکسالی

آمارها نشان می دهد امسال هم اوضاع بارندگی ها در خراسان جنوبی با همان کلمه نا مانونس بحران روبروست. این بحران تبعات خشکسالی را در استان افزایش می دهد . یکی از این تبعات کاهش مقاومت گیاهان و محصولات کشاورزی در مقابل سرماهای ناگهانی است.

آذر ماه در استان آبستن حادثه ای تلخ برای کشاورزان به خصوص باغداران استان بود. کاهش ناگهانی دما به منفی هفت درجه سانتیگراد باعث شد باغ ها ی زیادی متاثر از این سرما به نابودی کشیده شود.

در آماری که جهاد کشاورزی در دست دارد شهرستان فردوس بیشترین خسارت ها را به واسطه تعداد باغ های انار متحمل شده است.

غلامرضا حراس یکی از باغدارن فردوس می گوید: به دلیل سرمازدگی سال گذشته مجبور شدم تعداد زیادی از درختان انار را کف بر کنم، و این یعنی از دست دادن درخت تا دو سال آینده و حتی شاید پنج سال آینده ؛ چون درخت انار برای رشد و بارور شدن دوباره به زمان کافی نیاز دارد.

وی خسارت برآرو شده از خشکسالی را دریافت کرده است، و مدعی است میزان خسارت وارده بیشتر از آن مبلغی است که باغداران دریافت می کنند. چرا که در تعدادی از باغ ها ۱۰۰ درصد درختان نابود شدند و به طور حتم باید همه محصول باغ کف بر شود .

وی افزود: کشاورز تمام داشته اش را از دست داده و متاسفانه تا چند سال دیگر نیز از این باغ دریافتی نخواهد داشت.

حراس درباره میزان خسارت هایی که به شهرستان داده شده است اعلام می کند: تسهیلات سرمازدگی باغات انار و زعفران که در آذرماه سال ۱۳۹۵ دچارخسارت شد، به همت دکتر امیرحسنخانی نماینده مردم درمجلس شورای اسلامی و پیگیری های مدیرجهادکشاورزی شهرستان ، بالاخره با کش وقوس های فراوان از مهر ماه امسال به مرحله تحویل رسید.

این کشاورز با اشاره به اینکه در زمان بررسی ها تعداد زیادی از کشاورزان از فهرست دریافت تسهیلات جاماندند ادامه می دهد: با توجه به حجم خسارت ها انتظار داشتیم میزان این اعتبارات بیشتر باشد، با اینکه خودم این اعتبارات را دریافت کردم اما تعداد زیادی از باغداران هنوز برای دریافت خسارت به انتظار ماندن در صف سپرده می شوند.

کمبود نیرو در شعبه

البته وی به نکته مهمتری نیز اشاره دارد و آن اینکه شعبه بانک کشاورزی باغشهر اسلامیه تعداد بیشتری از باغداران را در صف انتظار دارد و دلیل آن هم کمبود شدید نیرو در این شعبه است.

کشاورز دیگری در باغشهر اسلامیه درباره سرمازدگی باغ های انار می گوید: متاسفانه در زمان ثبت نام برای دریافت خسارت نتوانستم به موقع اقدام کنم . البته باور هم نمی شد که درختانم به این میزان خسارت دیده باشد. با این حال چند ماهی می شود که ثبت نام کردم و مدارکم را تحویل شعبه داده ام اما هنوز خبری نیست.

مهدی فریدونی با اشاره به خسارتی که بر اثر سرما به درختانش وارد شده بود می گوید: این میزان خسارت با کف بر کردن نیز جبران نمی شود.

وی با مبلغ بیش از ۲۵ میلیون تومان برای خاک اندازی متحمل هزینه های سربار شده است و بد تر از همه اینکه دیگر امیدی به درخت انار ندارد. به همین دلیل به فکر تغییر کشت باغ افتاده است البته تا زمانی که اعتبارات خسارت را دریافت نکند نمی تواند هیچ اقدامی در این زمنیه انجام دهد.

وی با اشاره به کمبود نیرو در شعبه بانک عامل در باغشهر اسلامیه می افزاید: دو ماه قبل برای دریافت تسهیلات اقدام کردم اما هنوز نوبتم نشده است.

فریدونی خواستار افزایش تعداد کارمندان این شعبه است و اضافه می کند: قرار است به هزار و ۳۰۰ نفر خسارت پرداخت شود اما روند کار این است که روزانه به ۱۰ تا ۱۵ نفر بیشتر پرداخت نمی شود و کشاورزان از این روند بسیار ناراحتند.

این کشاورز میزان خسارتی که به او داده می شود را حدود هفت میلیون تومان پیش بینی می کند این درحالی است که رقم خسارت خیلی بیشتر از این هاست. البته یادآور می شود: میزان خسارت در شهرستان بسیار بالاست و میزان اعتبارات دریافتی بسیار پایین کشاورزان نیز چاره ای جز تسلیم شدن در برابر تقدیر الهی ندارند.

معضل تغییر اقلیم

دبیر کارگروه مخاطرات کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه باید کشاورزان به سمت تغییر الگوی کشت بروند درباره سرمازدگی سال گذشته می گوید: سرمازدگی آذر ماه سال ۹۵ باعث شد به بخش کشاورزی استان بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان خسارت وارد شود.

رضا یزدان مهر میزان خسارت امسال را در مقابل آنچه سال گذشته به وقوع پیوست کمتر توصیف کرده و می افزاید: امسال سرمازدگی به شکل نقطه ای بوه است.

وی دراین باره توضیح داد: بر اساس بررسی های انجام شده به ترتیب در شهرستان های فردوس، بشرویه، سرایان، قاین و طبس بیشترین خسارت ها را داشته ایم.

وی تغییر ناگهانی دما بین صبح و شب در یک ۲۴ ساعت را باعث سرمازدگی دانسته و می گوید: افت ناگهانی دما گاهی خسارت هایی را به بار می آورد که با مدیریت نیز قابل کنترل نیست چرا که به عنوان مثال درختی مانند خرما سرمایی در حد منفی ۱۵ درجه را نیز تحمل می کند اما موضوع این است که این افت دما در هنگامی انجام می شود که درخت گیاه هنوز فعال است.

وی درباره میزان خسارتی که هیئت دولت برای استان مصوب کرده است می افزاید: سال گذشته مصوبه ۱۰۰ میلیارد تومانی تسهیلات به استان اختصاص یافت که با رایزنی های انجام شده ۹۰ میلیارد تومان در حال پرداخت است.

یزدان مهر میزان خسارتی که برای شهرستان فردوس به عنوان شهرستانی که بیشترین میزان سرمازدگی سال گذشته را داشته است را ۳۰ میلیارد تومان عنوان می کند که درفاز اول ۲۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان آن توزیع می شود.

وی اقدامات مدیریتی را باز هم مهم می داند و یادآور می شود بیشتر باغ هایی که متاثر از سرمازدگی بوده است به صورت تک در محدوده ای به دور از باغ های دیگر بوده است.

وی عنوان کرد: علاوه بر این باید در نظر داشت نباید هیچ گاه منتظر باشیم که خسارتی برایمان به وجود بیاید بعد به فکر جبران باشیم .

وی از کشاورزان می خواهد به سمت تغییر الگوی کشت حرکت کنند و همیشه از آخرین خبرهای مربوط به کشاورزی های نوین و راه های مقابله مطلع شوند تا در بحث های کاهش مشکلات ناشی از سرمازدگی و خشکسالی قرار بگیرند.

سرمازدگی در ۸۰ درصد باغ ها

مدیر جهاد کشاورزی فردوس درباره میزان خسارتی که به باغ های این شهرستان به وجود آمده است می گوید: ۸۰ درصد درختان ما بر اثر سرمای آذر ماه سال گذشته خسارت دیده اند. اما باید اعلام کنم پاییز امسال هم پاییز خوبی برای کشاورزان نبود.

علیرضا مهمیز می افزاید: با اینکه انار تا منفی درجه۱۲ را تحمل می کند اما سرمایی در حد منفی نه درجه چون در زمان نامناسب و به صورت ناگهانی اتفاق افتاد باعث شد تعداد زیادی از باغ ها تحت تاثیر قرار بگیرند.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون تسهیلات در حال پرداخت است می گوید: از مهر ماه در حال توزیع هستیم، اما با توجه به اینکه هنوز برخی از کشاورزان ثبت نام نکرده بودند بخشی از اعتبار جهت تکمیل لیست توزیع نمی شود تا همه بتوانند از این امکان بهره مند شوند.

مهمیز می افزاید: روند توزیع اعتبارات با توجه به میزان خسارت و انتظار کشاورزان منطقه کند است.

وی می گوید: از مهر ماه امسال تاکنون ۴۰ درصد تسهیلات توزیع شده است با این وجود انتظار داریم روند توزیع تسریع یابد تا برنامه ها ما نیز برای تغییرات الگوی کشت و . . . به خوبی در زمان معین برای کشاورزان خسارت دیده اجرایی شود.

۱۳ میلیارد تومان خسارت سرما

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز درباره خسارت سرمازدگی به استان می گوید : تغییر ناگهانی دما در این استان تاکنون ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان خسارت به محصولات کشاورزی وارد کرده است که ۱۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان آن متعلق به پاییز امسال بوده است.

هاشم ولی پور مطلق می افزاید: سرمازدگی یک هزار و ۴۰۰ هکتار از زمین های باغی استان را تحت تاثیر قرار داده است که این محصولات شامل گردو، انجیر، زعفران و محصولات گلخانه ای بوده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی همچنین به خسارت سرما به ۸۰۰ هکتار از زمین های زراعی استان اشاره کرده و می گوید: این خسارت ها بیشتر در محصولاتی از جمله گندم، جو و کلزا بوده است.

خسارت ۲۰ میلیاردی در شهرستان سربیشه

ولی پور مطلق، بیشترین حجم خسارات امسال را مربوط به شهرستان سربیشه می داند که بر اساس آن تاکنون بیش از ۲۰ میلیارد ریالی برآورد شده است.

وی ادامه درباره میزان خسارت ها در دیگر شهرستان ها عنوان می کند: حجم این خسارت در شهرستان طبس ۱۴ میلیارد و ۱۹۹ میلیون ریال، قاین نه میلیارد و ۶۰ میلیون ریال، درمیان سه میلیارد و ۴۰۷ میلیون ریال و بشرویه دو میلیارد و ۴۳۳ میلیون ریال بوده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیان داشت: بیشترین میزان حجم سرمازدگی در روزهای ۱۳ و ۱۴ آذرماه ماه جاری گزارش شده است.

وجود آب و هوای سخت، مردمان سخت‌کوش این منطقه را قانع و ساده زیست ساخته که دست‌های پدرانه مسئولان می‌تواند قوت قلبی شود و آنها را از آسیب‌های یخبندان حفظ و امیدی شود برای کاشت دوباره چرا که اگر به همین منوال بگذرد نمی‌توان در پس نگاه‌های خسته‌شان تصویر خوشایندی دید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ 23 دی 96، کد مطلب: 4198037: www.mehrnews.com