چهارشنبه ۰۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 24 
شعارسال: یک: «فیلشاه»، «زنانی با گوشواره‌های باروتی» و «بانو قدس ایران» آثاری هستند که در جشنواره امسال حضور داشتند، اما نداشتند، یعنی دبیر جشنواره تصمیم می‌گیرد که این آثار حضور داشته باشند و از طرف دیگر داوران زیر بار داوری این آثار نمی‌روند. در این بین متضرر واقعی هنرمندانی هستند که این آثار را تولید کرده‌اند. شاید برای مستندها و فیلم‌های کوتاه ساز و کار دیگری مانند جشنواره حقیقت و ... وجود داشته باشد ولی برای «فیلشاه» هیچ راهی نیست. مگر در سال چه تعداد انیمیشن سینمایی در کشور و با این کیفیت تولید می‌شود؟
رسول صدرعاملی در آخرین برنامه «هفت» ویژه جشنواره فیلم فجر گفت: «انتقادی که به سیاستگذاری جشنواره وارد است اینکه چهار فیلم کوتاه، دو فیلم مستند و یک فیلم انیمیشن را در ترکیب فیلم‌های رئال قرار دادند که داوری‌شان امکان‌پذیر نبود لذا ما هم داوری نکردیم و به دبیر جشنواره گفتیم به هر گونه‌ای که فکر می‌کند از این آثار تقدیر کند.»
ماحصل بی‌تدبیری مدیران جشنواره فیلم فجر این شد که انیمیشن «فیلشاه» و حاصل تلاش دوساله یک گروه 220 نفره، پاسوز رفتارهای سلیقه‌ای دبیر جشنواره و داوران شده است؛ انیمیشنی که می‌توانست با تجلیل در جشنواره فیلم فجر، با قدرت هر چه بیشتر برای اکران نوروزی حضور یابد.
دو: در نگاه اول، پرونده سی‌و‌ششمین جشنواره فیلم فجر با برگزاری اختتامیه و معرفی برگزیدگان، در شامگاه 22 بهمن‌ماه، بسته شد؛ اختتامیه‌ای که ابراهیم حاتمی‌کیا، بار دیگر مواضعش را فراتر از اثر سینمایی‌اش، بازتعریف کرد و البته انگشت اتهام انحراف از آرمان‌های انقلاب را به سمت صدا‌وسیمایی نشانه رفت که در 10 روز جشنواره فیلم فجر، بازنده اصلی مواجهه با مهم‌ترین رویداد فرهنگی سال کشور بود، تلویزیونی که در تمام سال‌های حضور رزمندگان ایرانی در جبهه مقاومت، گله‌مند از این بود چرا سینما درباره استراتژیک‌ترین مساله کشور یعنی حضور در سوریه، فیلمی نمی‌سازد و در ایام جشنواره فیلم فجر در دو برنامه پربیننده سینمایی خود یعنی «سینما دو» و «هفت»، نقدهایی گاه غیر‌فنی و حرفهای سراغ «به وقت شام» رفت.
حاتمی‌کیا در مراسم اختتامیه، به‌ظاهر رضا رشیدپور را خطاب قرار داد. کارگردان به وقت شام گفت: «به تلویزیون اعتراض می‌کنم. از مسئولان شبکه سه و دو، شکایتم را به خدا می‌برم که با این فیلم لجبازی شد و نخواستند حتی به عنوان یک سوژه به آن نگاه کنند. به جای آنکه از افرادی دعوت کنند که از این نگاه دفاع کنند تبدیل می‌شوند به اپوزیسیون؛ این نگاه واقعا زشت است برای این مملکت.» اما صحبت‌های رئیس صدا و سیما پایانی بر حقانیت اعتراض حاتمی‌کیا بود. علی عسگری گفته است: «برخی رویکردهای برنامه هفت اشتباه بود و تذکرات لازم در این خصوص اعلام شده است. فیلم سینمایی «به‌وقت شام» اثری منحصربه‌فرد و نمایانگر اقتدار و انسانیت جمهوری اسلامی است. از سردار حاج‌قاسم سلیمانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌خاطر حمایت از این فیلم سینمایی و فیلم «لاتاری» که فیلمی انسانی، عاشقانه و جوانمردانه است تشکر می‌کنم، اما متاسفانه در جشنواره مظلوم واقع شد.»
تلاش مدیران جشنواره فیلم فجر برای برگزاری جشنواره‌ای بدون‌حاشیه بود و بر اساس همین تدبیر، تفکیک اهالی رسانه با هنرمندان صورت گرفت و حتی تعداد آثار حاضر در جشنواره را محدود کردند ولی سرانجام تمام این تغییرات، نتیجه‌ای نداشت و همچنان حاشیه‌ها گریبانگیر فضای جشنواره فیلم فجر است.
سه: رسول صدرعاملی درخصوص علت نادیده گرفتن «لاتاری» بیان داشت: «لاتاری آزارمان داد. قصه و تم فیلم، همه هیات داوران را آزار داد. فیلمبرداری، طراحی صحنه و لباس، تدوین و... باید در خدمت کارگردان باشد و اگر نباشد بهترین کارگردانی و نورپردازی‌ها اشتباه است.»
این اظهارات صدرعاملی، موید برخورد سلیقه‌ای داوران جشنواره فیلم فجر با فیلمی است که بر اساس آرای مردمی تا روز دهم جشنواره فیلم فجر، جزء پنج فیلم برتر بود. البته سیدمحمود رضوی تهیه‌کننده فیلم سینمایی «لاتاری» در واکنش به نادیده گرفتن این فیلم از هیات داوران، در توییتی نقل‌قولی از ابراهیم داروغه‌زاده دبیر جشنواره فیلم فجر منتشر کرد که هنوز از سوی داروغه‌زاده تکذیب نشده است.
تهیه‌کننده لاتاری نوشت: «امشب از دبیر جشنواره فیلم فجر آقای داروغه‌زاده اجازه گرفتم تا صحبت‌هایی که در آخرین جلسه قبل از صدور پروانه ساخت لاتاری در حضور محمدحسین مهدویان در خصوص سرنوشت لاتاری در جشنواره گفتند را منتشر کنم. خدا را شاهد می‌گیرم که ایشان مدیر صادق و راستگویی هستند. ایشان در آن جلسه به صورت شوخی و جدی فرمودند که در جشنواره فیلم فجر چینش طوری خواهد بود که هیچ اتفاقی برای لاتاری نمی افتد. سپاس از این صداقت که به صورت طنز آینده فیلم را تصویر کردند.»
چهار : در جشنواره فیلم فجر امسال جز دو سه نمونه قابل‌توجه همچون «تنگه ابوقریب»، «به وقت شام» و «سرو زیر آب» که شاید با تساهلی ایدئولوژیک، قابل طرح و بررسی باشند و یکی دو تا از آثار سینمایی که در دوره ما ماندگار می‌شوند، سایر فیلم‌ها مجموعه‌ای از موضوعات هزار بار تکرار شده با پرداخت‌های عجولانه و به طرز تعجب‌برانگیزی حوصله‌سربر بودند.
فیلم‌هایی چون «جاده قدیم»، «هایلایت»، «دارکوب» و «کارکثیف» که به گفته منتقدان از جمله فیلم‌هایی هستند که گرفتار بی‌ایدگی محض و مرگ خلاقیت و ذوق سینمایی بوده‌اند. همچنین فیلم «چهارراه استانبول» به دلیل مضمونی که انتخاب کرده بود شاید جزء فیلم‌های مماس با حوادث اجتماعی روز قرار گیرد ولی این اثر هم نتوانست مثل فیلم‌های قبل مصطفی کیایی، حداقل نظر تماشاگران جشنواره فیلم فجر را به خود جلب کند. فیلمی مثل «جشن دلتنگی» هم از جمله آثاری بود که با انتخاب سوژه تاثیر شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بر زندگی آدم‌ها، تلاشی ناکام در ارتباط با مخاطب داشت و نتوانست فیلم موفقی در جشنواره باشد. آثار کمدی در گیشه سینمایی کشور سهم قابل‌توجهی دارند ولی سهم فیلم‌های کمدی در جشنواره امسال، فقط دو فیلم «مصادره» و «خجالت نکش» بود که اولی بازی تکراری رضا عطاران بود و احتمالا با ممیزی در اکران مواجه شود و در حد شوخی‌های دست چندم باقی بماند.
«خجالت نکش» هم در بهترین حالت یک فیلم تلویزیونی معمولی است که شاید بتواند در حد فیلم «زاپاس» در گیشه موفق باشد. اما به جرات می‌توان گفت که در بین آثار اجتماعی جشنواره، «مغزهای کوچک زنگ زده» یکی از مهم‌ترین آثار حوزه اجتماعی است که به اذعان اکثر منتقدان یک پله هومن سیدی را در فضای کارگردانی بالاتر برده است. فیلمی که رنگ‌آمیزی خاصی در روایت و طراحی شخصیت‌ها دارد و ذائقه مخاطبان سینمایی را ارتقا می‌دهد. تنوع رنگ‌ها و ژانرها در معدود فیلم‌های جشنواره امسال به گونه‌ای بود که می‌توان امیدوار بود سینمای ایران در حال بازتعریف در لوکیشن‌ها است. فارغ از فیلم‌هایی مثل «تنگه ابوقریب»، «به وقت شام» و «امپراطور جهنم» که فضای سخت لوکیشنی را تجربه کرده بودند فیلم «شعله‌ور» حمید نعمت‌ا... هم یکی از رنگین‌ترین فیلم‌های جشنواره بود که البته از سوی داوران جشنواره دیده نشد؛ فیلمی که تنها سهمش دریافت دیپلم افتخار بازیگری برای امین حیایی بود. شاید سخت‌ترین انتخاب داوران جشنواره امسال، به سیمرغ بازیگری اختصاص داشت که در نهایت منجر به انتخاب‌هایی شد که در آن بازی‌های درخشان هادی حجازی‌فر و جواد عزتی دیده نشد.
جشنواره فیلم فجر با تمام حواشی ریز و درشت خود به پایان رسید. در این میان تصویری که از آثار حاضر در جشنواره در فضای رسانه‌ای ارائه شد می‌تواند بر شرایط اکران آنها اثرگذار باشد. تلاشی که عوامل «عرق سرد» از ابتدای حضور این فیلم در جشنواره داشتند تا با ایجاد فضایی فراتر از ارزش‌های فیلم، شرایط گیشه این اثر را تضمین کنند. تلاشی که با هدف فضاسازی رسانه‌ای برای فیلم «بمب: یک عاشقانه» هم صورت گرفت؛ فیلمی که حتی در پرداخت کارگردانی و طراحی صحنه دهه60 گرفتار گاف‌های عجیبی بود. مثلا در صحنه‌ای با بازی خود پیمان معادی، موتور به علمک گاز زنجیر می‌شود که در طراحی چنین صحنه‌ای غفلت شده بود. جشنواره فیلم فجر با تمام حواشی‌ای که گذراند، فضایی را فراهم کرد که تصویری فراگیر از آثار مختلف سینمای ایران برای مخاطبان سال بعد سینما شکل بگیرد. باید دید که این آثار در اکران عمومی چگونه با اقبال مخاطبان مواجه می‌شوند.
سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت هشتگ، تاریخ انتشار: 24بهمن1396 ، کدخبر: -: www.8tag.ir
