شعار سال: ایران به وزیران امور خارجه اروپا در وین هشدار داد که تنها موضع‌گیری‌های کلامی برای مبارزه با تحریم‌های جدید آمریکا و حفظ برجام کافی نیست. وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف، از طریق توییتر گفت: «فرانسه، آلمان و انگلیس نیاز به راه‌حل‌های عملیاتی دارند نه وعده‌های بلند و مبهم.» رئیس‌جمهور حسن روحانی نیز که به تازگی از سفر دو روزه خود به سوئیس و اتریش بازگشته است، به آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در تماس‌های تلفنی جداگانه‌ای گفت که پیشنهادهای آنها ناامید‌کننده است. پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، از معاهده توافق هسته‌ای در تاریخ ۸ مه ‌بیرون آمد ایران دسترسی پنج قدرت باقی مانده را به ذخایر انرژی خود ضمانت کرد. در عین حال، بازرسان بین‌المللی سازمان انرژی اتمی تایید کرده‌اند که ایران سهم خود از معاهده را انجام داده است.

لورا فون دانیلز که امور مالی حوزه آتلانتیک را برای موسسه امور بین‌الملل و امنیت آلمان دنبال می‌کند، گفت: «بی‌عملی نیز خود یک استراتژی است.» او گفت که با ارائه هیچ طرح مشخصی، اروپا می‌تواند ایران را مجبور به نقض معاهده کند. یک مقام ارشد ایرانی گفت ایران که دومین ذخایر گاز طبیعی جهان را دارد، انتظار دارد صادرات نفت در سطح فعلی باقی بماند. همچنین دسترسی به امکانات مالی بین‌المللی و تکمیل قراردادهایی که با شرکت‌های اروپایی امضا شده است از خواسته‌های دیگر ایران است. وی گفت عدم ارائه طرحی مناسب برای مقابله با تحریم‌های ایالات متحده منجر به از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم می‌شود و می‌تواند منجر به خروج کشور از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شود.

وزیر امور خارجه آلمان، هیکو ماس در یک بیانیه گفت: «این توافق‌نامه یک لنگر امنیتی مهم در منطقه مستعد تنش است.» او همچنین گفت: «این نشست یک سیگنال سیاسی واضح داردکه کشورهای شرکت‌کننده همچنان متعهد به توافق و برای آن اهمیت زیادی قائل هستند. این موضوع باید برای ایران روشن شود که ادامه این توافق به نفع اقتصاد همه ماست، به همین خاطر هم ما همگی در تلاش برای حفظ کانال تراکنش‌های مالی با ایران هستیم.» با این حال به گزارش بلومبرگ، سخنگوی وزارت دارایی آلمان از اظهار نظر در مورد گزارش اخیر روزنامه بیلد مبنی بر برنامه ایران برای دریافت ۳۰۰ میلیون یورو (۳۵۳ میلیون دلار) پول نقد از دارایی‌هایش در بانک مذکور و انتقال آن با هواپیما به ایران خودداری کرد. به گفته شوامبرگر، دو نهاد نظارتی که بررسی این طرح را بر عهده دارند عبارتند از بافین، نهاد فدرالی نظارت مالی در آلمان و واحد اطلاعاتی- مالی اداره گمرک آلمان، واحدی که وظیفه آن بررسی نقل و انتقالات پولی به منظور مبارزه با پولشویی و جلوگیری از حمایت مالی از تروریسم است. پیش از این روزنامه بیلد آلمان گزارش داد تهران به دلیل نگرانی از تحریم‌های تازه ایالات متحده و مسدود شدن حساب‌های بانکی قصد دارد پول‌های خود را از «بانک تجارتی ایران و اروپا» خارج کند. بر اساس این گزارش، مقامات ایرانی به سازمان نظارت بر امور مالی آلمان اعلام کرده‌اند که «به دلیل عدم دسترسی شهروندان ایرانی به کارت اعتباری، قصد دارند این پول را در اختیار ایرانیانی قرار دهند که قصد سفر به خارج از کشور را دارند.»

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه ایالات متحده روز سه‌شنبه در واشنگتن هشدار داد که هر گونه برنامه‌ای برای ادامه تجارت با ایران، تحریم‌های ایالات متحده را نقض خواهد کرد. بریان هوک گفت: «هدف ما افزایش فشار سنگین بر رژیم ایران با کاهش درآمد حاصل از فروش نفت خام است.» بریان هوک اعلام کرد آمریکا قرار است بر اساس بررسی‌های «موردی» به برخی کشورهایی که قصد خرید نفت از ایران دارند بعد از اعمال تحریم‌ها معافیت اعطا کند. این اظهارات «بریان هوک» رئیس بخش سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا، نشان‌دهنده نرم‌تر شدن موضع دولت آمریکا در برابر ایران است. او در نشست خبری سه بار به خبرنگاران گفت که «آمریکا به دنبال اعطای برخی معافیت‌ها به کشورهایی است که قصد واردات نفت از ایران بعد از چهارم نوامبر و اعمال تحریم‌ها را دارند.» اما او به کشورهایی که واردات نفتشان را از ایران کاهش دهند توصیه کرده که می‌توانند کمک‌هایی دریافت کنند. «هوک» گفته: «هدف ما افزایش فشار بر ایران از طریق به صفر رساندن عواید ناشی از فروش نفت خام است. ما آماده کار موردی با کشورهایی هستیم که هم اکنون واردات نفتشان را کاهش داده‌اند اما در مورد تحریم‌های دیگرمان، قرار نیست هیچ تعلیق تحریم یا مجوزی اعطا شود.»

در همین زمینه موسسه اف‌جی‌ئی اعلام کرد بعید است خواسته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، مبنی بر توقف خرید نفت از ایران، به‌طور کامل از سوی چین مورد توجه قرار گیرد. این موسسه اعلام کرده است اگر تحریم‌های اعلام شده از سوی آمریکا بتوانند در توقف کامل صادرات نفت ایران در ماه نوامبر امسال موفق شوند، این مساله عرضه روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت ایران را تهدید می‌کند. کاخ سفید برای درخواست خود از چین، هند و ترکیه که در مجموع ۶۰ درصد از فروش نفت ایران را به خود اختصاص داده‌اند، هنوز پاسخی دریافت نکرده است. این موسسه اعلام کرد با وجود احتمال پیروی ترکیه و هند از درخواست آمریکا برای توقف واردات نفت از ایران، چین احتمالا حداقل بخشی از واردات نفت از ایران را ادامه می‌دهد.

وعده‌های اروپایی در صورتی مطرح می‌شوند که تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا هنوز به سطح قبلی خود در سال ۲۰۱۱ و قبل از آغاز تحریم‌ها هم نرسیده است. بسیاری از مخالفان روحانی، او را به ساده‌لوحی متهم می‌کنند که به آمریکا اعتماد کرده است و اگر در ماه‌های آینده طرف اروپایی نتواند درآمدهای نفتی ایران و کانال‌های ارتباطی آنها را حفظ کند، محافظه‌کاران ایرانی فشارها را برای خروج از معاهده افزایش می‌دهند عملا دیگر امکان هیچ‌گونه توافقی وجود نخواهد داشت. با این حال چشم‌انداز روشنی متصور نخواهد بود. بر اساس اطلاعات گردآوری شده توسط بلومبرگ، صادرات ۴۳۵ میلیارد دلاری شرکت‌های اروپایی به آمریکا در مقایسه با مبادلات ۲۴ میلیاردی با ایران، اروپایی را که درگیر جنگی تجاری با آمریکاست احتمالا به سمت مورد علاقه ایران هدایت نخواهد کرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد ، تاریخ انتشار 21تیر 97، کدمطلب:۳۴۱۲۵۹۹، www.donya-e-eqtesad.com