شعار سال: درست پنج سال پیش بود که برای اولین بار در نشست خبری همایون هاشمی رئیس پیشین سازمان بهزیستی از کارتی رونمایی شد که معلولان با دریافت آن می‌توانستند بدون معرفی نامه سازمان بهزیستی از خدمات مختلف سازمان‌ها و نهادها بهره‌مند شوند. این کارت هوشمند دارای طبقه بندی شدت و نوع معلولیت است به این صورت که برای دریافت این کارت باید نوع و شدت معلولیت از سوی کمیسیون‌های پزشکی تشخیص داده شود این طبقه بندی بین‌المللی نشانگر عملکرد، ناتوانی (معلولیت) و سلامت است که به اختصار تحت عنوان طبقه بندی«I.C.F» نام‌گذاری شده است. به گفته مسئولان بهزیستی این نوع طبقه بندی از اعتبار جهانی برخوردار بوده وخدمات‌رسانی به افراد دارای معلولیت را تسهیل می‌کند. حال با گذشت چند سال از خبر دریافت چنین کارتی چند نفر موفق شدند این کارت را به دست آورند؟

دراین گزارش به سراغ افراد‌دارای معلولیتی رفته‌ایم که در گیرو دار دریافت این کارت کفش آهنین پاره کردند و هنوز این کارت دوزبانه به دستشان نرسیده است یا در روند دریافت این قطعه کاغذ مرارت ها کشیده‌اند. آقای ساکی نابینای اهوازی دو سال پیش مدارکش را برای دریافت این کارت ارائه کرده است اما هنوز دستانش خالی از مدرک شناسایی ICF است و با گلایه از روند طولانی مدت صدور کارت می‌گوید:« زمانی که خبر صدور این مدرک شناسایی خاص را شنیدم خوشحال شدم چرا که مسئولان تأکید کردند با وجود این کارت دیگر نیازی به مراجعه به بهزیستی و دریافت معرفی نامه برای دریافت خدمات نیست. برای دریافت بلیت نیم بهای هواپیما به آژانس هواپیمایی مراجعه کردم آنها دیگر نامه بهزیستی را قبول ندارند و ملاکشان کارت شناسایی معلولیت است که متأسفانه من هنوز دریافت نکردم و همچنان محروم از خدماتی هستم که دولت برایمان در نظر گرفته است. آیا دوسال وقفه برای صدور این کار کم است چرا طرحی را اجرایی می‌کنند که هنوز زیرساخت‌های آن در کشور ناقص یا محدود است.»

ملیحه ابراهیمی اهل کرمان است و می‌گوید: «برای دریافت این کارت باید کفش آهنین به پا کنیم، البته معلولیتم جسمی - حرکتی است و به جای کفش نیاز به ویلچری آهنی دارم تا پستی و بلندی‌های خیابان‌های کرمان را تا بهزیستی طی کنم و با کلی جواب‌های سربالای مسئولان دوباره راهی خانه شوم. از سال 83 اعتبار کارتم به پایان رسیده و هنوز درگیر کارتی با تاریخ روز هستم. هر بار که به بهزیستی مراجعه کردم گفتند:« چون معلولان جدید وارد چرخه می‌شوند نمی‌توانیم به شما وقت دهیم.» سؤالم از مسئولان بالادستی در بهزیستی این است که آیا با ورود معلول جدید به بهزیستی چتر حمایت از روی دیگر افراد برداشته می‌شود؟»

دردمان با کارت بین‌المللی هم درمان نمی‌شود

ساغر یوسفی انتظار طولانی برای صدور کارت هوشمند معلولیت را از بی‌برنامگی مسئولان بهزیستی می‌داند و می‌گوید:« با مشقت فراوان چندین بار برای تعیین شدت معلولیت به کمیسیون پزشکی مراجعه کردم با وجود آنکه معلولیتم را شدید توصیف کردند اما زمان دریافت کارت متوجه شدم شدت معلولیتم را متوسط زدند. تا اینجا مشکلی ندارد این نظر کمیسیون پزشکی است و من نیز به آن احترام می‌گذارم اما جالب آنجاست که در خبرها شنیده بودیم با داشتن این شناسه هوشمند دیگر نیازی به کاغذ بازی و رفت و آمد مکرر به بهزیستی برای دریافت خدمات نیست. اما به هر سازمان و نهادی که برای دریافت کوچک‌ترین خدمت مراجعه کردم کارت ICF را قبول نکرده و باز هم معرفی نامه بهزیستی را طلب کردند. پس این کارت به چه دردی می‌خورد؟ بارها معلولان را در سطح شهر دست به دست کردند تا کارتی معتبر به دستشان برسد اما حتی ادارات کشور هم این کارت بین‌المللی را قبول ندارند چه رسد به کشورهای دیگر.»

کارت هوشمند معلولان دارای تاریخ اعتبار است که بعد از اتمام دوره آن باید دوباره تمدید شود. افراد‌ دارای معلولیت برای تشخیص بهبود معلولیت یا شدت گرفتن آن باید هر چهار سال یک بار به کمیسیون پزشکی مراجعه و شدت معلولیت را تعیین نمایند ،موضوعی که رضا از خطه خراسان شمالی به آن گله‌مند است و می‌گوید:« چند سال قبل کارت شناسایی را از بهزیستی دریافت کردم هنگامی که کارت به دستم رسید فقط دوسال از تاریخ اعتبار چهار ساله آن باقی مانده بود. برای تمدید دوباره باید همه مراحل را تکرار کنیم این یعنی رفت و آمدهای بی‌دلیل در سطح شهر برای منی که با معلولیت شدید برای فعالیت‌های ضروری هم به سختی در محیط شهری حضور پیدا می‌کنم، این برو بیاها عذاب آور است. با همه این مشکلات برای دریافت کارت ICF اقدام کرده و مراحل را پشت سر نهادم اما راستش را بخواهید قید کارت هوشمند را زدم چرا که با گذشت یکسال هنوز کارتی در دستانمان جای نگرفته است و فقط حرف و حدیث‌اش را از رسانه‌ها می‌شنوم اما کارتی به چشم ندیدم.»

سردرگمی با پاسخ‌های بی‌سرو ته مددکاران

شهروند دیگری با معلولیت ضایعه نخاعی که خود را از کار افتاده 90 درصد می‌خواند از سؤال‌های بی‌جوابش می‌گوید: «13 سال پیش دچار معلولیت شدم و برای دریافت کارت مددجویی چندین بار آن هم به سختی به بهزیستی مراجعه کردم اما متأسفانه مددکاران نه تنها باری از دوش مان بر نمی‌دارند بلکه در بیان اطلاعات هم خساست به خرج می‌دهند. چند سال از اجرای این طرح می‌گذرد اما هنوز نمی‌دانم برای دریافت کارت هوشمند معلولیت باید از کجا شروع و چه مراحلی را طی کنم. ما معلولان شهرستان از خدماتی همچون کارت هم محروم ماندیم هنوز نمی‌دانم این کارت چه ویژگی‌هایی برای معلولان دارد اما به هر حال داشتنش بهتر از نداشتنش است.»

دوست دیگر نابینایمان هم سؤال‌های بسیاری از کاربرد این کارت هوشمند دارد و برای دریافت پاسخی منسجم به هر دری زده و جوابی نشنیده است. زهرا دختر جوان 30 ساله‌ای است که از کودکی رنگی از دنیا ندیده و با شکوه از روند دریافت کارت ICF می‌گوید:« چرا باید هر بار برای تمدید اعتبار کارت مراحل پر پیچ و خم کمیسیون و تشکیل پرونده را بگذرانم آیا قرار است شدت معلولیتم تغییر کند یا بهبود پیدا کنم؟ آیا این کارت‌ها کاربردی هم دارند؟ و صدها سؤالی که پاسخ دهنده‌ای برای آنها نیافتم. با رفت و آمد‌های بسیار و مشکلاتی که به عنوان بانوی نابینا در تردد داشتم پیگیر این کارت شدم. حال این کارت در دستم است اما هیچ اعتباری ندارد. هر سازمانی که مراجعه کردم و کارت را به عنوان شناسه هویتی معلولیتم نشان دادم بازم هم معرفی نامه از بهزیستی خواستند، پس فلسفه این کارت چیست؟ با معلولیت شدیدی که داشتم بارها هزینه آژانس را پرداخت کرده تا با دریافت این کارت دغدغه‌هایم کمتر شود اما گویی این کارت فقط در بهزیستی مورد قبول است نه سازمان‌ها و نهادهای دیگر.»

معلولان جسمی پای ثابت شکایت از رفت و آمدهای مکرر به بهزیستی هستند چرا که خیابان‌های شهر هم تبدیل به سنگی پیش پایشان شده است. شهروندانی که حضور در معابر و خیابان‌ها برایشان دشوار و طاقت فرساست و برای دریافت چنین کارتی باید بارها به بهزیستی مراجعه کنند. سپهر صالحی اهل کرمانشاه است و با معلولیتی که دارد سپری کردن این راه‌ها برایش دشوار است و می‌گوید:«از مسئولان خواهش می‌کنم پای تریبون رسانه‌ها حاضر شوند و اگر این کار مزیتی برای معلولان ندارد و به قولی فرمالیته است ما را درگیر بوروکراسی اداری و رفت و آمد نکنند، باری بر دوشمان نشوند که نتوانیم حملش کنیم. اگر این کارت همچون کارت‌های عادی سابق است شخصاً نیازی به آن ندارم.»

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه ایران، تاریخ انتشار 8 مرداد 97، کد مطلب: 475867، www.iran-newspaper.com