رکود آمریکا نزدیک است؟

«رابرت کاپلان» عضو هیات سیاست‌گذاران پولی آمریکا، معتقد است فدرال رزرو باید بین سه تا چهار بار دیگر نرخ بهره را طی نه تا ۱۲ ماه آینده افزایش دهد تا نرخ بهره را به ایستگاه کریدور ۵/ ۲ تا ۷۵/ ۲ درصدی برساند. چنانچه گمانه‌زنی‌هایی که نرخ طبیعی را کمی پایین‌تر از سه درصد عنوان می‌کنند، واقعی باشد، نشانگر پایان یک دوره بحران یا رونق است. از آنجا که آخرین سیکل بحران مالی دهه گذشته بود، ثبت این نرخ به معنای ریکاوری اقتصاد آمریکا و شروع سیکل بعدی است که طبق روال همیشگی از پایه‌ریزی بحران بعدی حکایت دارد.

شعار سال: «رابرت کاپلان»، رئیس فدرال رزرو شعبه ایالت دالاس نسبت به اظهارنظرهای متناقض در خصوص برنامه‌های انقباضی نهاد پولی آمریکا واکنش شخصی خود را نشان داد. کاپلان روند تدریجی افزایش نرخ بهره هدف را تا اواسط سال ۲۰۱۹ میلادی الزامی مطرح کرد. واکنش عضو کمیته ۱۲نفره بازار آزاد آمریکا در حالی ابراز شد که برخی کارشناسان سیاست پولی می‌گویند انقباض دووجهی منجر به کاهش بیش از حد دارایی‌های فدرال رزرو خواهد شد که در ادامه رشد اقتصادی صعودی آمریکا را متوقف خواهد ساخت. وجه اول رشد نرخ بهره و وجه دوم طرح تعدیل اوراق ۴۵۰۰ میلیارد دلاری است که یادگار دوره بحران مالی دهه گذشته است. با همه تردیدهایی که اتمسفر ساختمان «فد» را احاطه کرده‌، کاپلان رشد تدریجی نرخ بهره را تا موعد میانه سال آتی اقدامی درست برای یک بانک مرکزی مستقل دانسته بود. کاپلان معتقد است باید زمان تفکر و برنامه‌ریزی برای ادامه یا قطع مسیر تدریجی نرخ بهره را به همان تاریخ موکول کرد تا تصمیمات سیاست‌گذاری پولی را پس از این دوره بازنگری کنند. براساس اظهارات کاپلان، فدرال رزرو آمریکا باید بین سه تا چهار بار دیگر نرخ بهره را طی نه تا ۱۲ ماه آینده افزایش دهد تا نرخ بهره را به ایستگاه کریدور دو و نیم تا ۷۵/ ۲ درصدی برساند.

در حال حاضر زمان زیادی تا موعد مقررشده از سوی کاپلان انقباض‌طلب باقی مانده و نمی‌توان در رابطه با رشد نرخ بهره به بالاتر از ۷۵/ ۲ درصد اطمینان خاصی داشت. ریسک‌های زیادی در اتمسفر فعلی اقتصاد بین‌الملل وجود دارند که هریک خطرات خاص خود را به دنبال خواهد داشت. وی در ادامه از جنگ تجاری آمریکا علیه چین دفاع کرد و گفت: این یک جنگ درست و منطقی است؛ اما نباید تعجب کرد اگر ماه‌ها یا سال‌ها برای حل و فصل این مناقشه زمان لازم باشد. نکته‌ای که از سخنرانی کاپلان در خصوص نهایت رشد نرخ بهره تا اواسط سال آتی میلادی حائز اهمیت است. گمانه‌زنی‌هایی است که نرخ بهره طبیعی (Natural) یا به تعبیر اصلی نرخ بهره خنثی (Neutral) نزدیک به سه درصد وحتی اندکی پایین‌تر از آن [۷۵/ ۲ درصد؟] قرار دارد.

ماهیت نرخ بهره خنثی (طبیعی)

زمانی‌که موضوع نرخ بهره خنثی به میان می‌آید، اقتصاددانان به‌کل بر نرخ‌ بهره واقعی متمرکز می‌شوند. آنها معتقد هستند نوسانات نرخ بهره واقعی و طبیعی (خنثی) بیشتر از تغییرات نرخ بهره اسمی بر تصمیم‌‌گیری‌های تجاری در خصوص هزینه‌کرد در مقوله سرمایه‌گذاری، تصمیم‌‌گیری مصرف‌کنندگان در مورد خرید کالاهای بادوام مانند مسکن و در نهایت رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارند. البته در تعریف دیگری که افزون بر یکصد سال قبل، از سوی «کِنوت ویکسل»، اقتصاددان برجسته سوئدی و از چهره‌های تاثیرگذار بر مکاتب اقتصادی اتریش و کینزی عنوان شد؛ نرخ بهره مشخصی وجود دارد که وقتی روی وام‌ها وضع می‌شود اثرش روی قیمت کالاها خنثی است و قیمت‌ها را بالا یا پایین نخواهد برد. از آن زمان به بعد تعاریف متعددی از نرخ بهره طبیعی در ادبیات اقتصادی وارد شد. نرخ طبیعی بهره، نرخ واقعی وجوه فدرال رزرو است که با فرض عدم وقوع شوک‌های عرضه و تقاضا به کمک GDP تعیین می‌شود. در صورتی که گمانه‌زنی‌هایی که نرخ طبیعی را کمی پایین‌تر از سه درصد عنوان می‌کنند، واقعی باشد، نشانگر پایان یک دوره بحران یا رونق است. از آنجا که آخرین سیکل بحران مالی دهه گذشته بود، ثبت این نرخ به معنای ریکاوری اقتصاد آمریکا و شروع سیکل بعدی است که طبق روال همیشگی از شروع پایه‌ریزی بحران بعدی حکایت دارد.