شعارسال: با آغاز سال تحصیلی جمعیت زیادی از دانش‌آموزان و دانشجویان در تکاپو و آمادگی برای ورود به بخش مهمی از زندگی اجتماعی خود می‌شوند. کوچکتر‌ها نظر به تکلیف خانواده و بزرگتر‌ها برای کسب موقعیت‌های شغلی و علمی بهتر، هر کدام به فراخور شرایط و حالشان سراغ درس و مدرسه و دانشگاه می‌روند.

برای برخی پایان مقطع متوسطه یا حتی کارشناسی انتهای راه علمی به حساب می‌آید و سراغ شغل مورد نظرشان می‌روند، اما گروهی دیگر بنا به هر دلیلی مایلند این راه را تا مقاطع بالاتر و بیشتر ادامه دهند.

کارشناسی ارشد و دکتری؛ مقاطع تحصیلی که دستیابی به آن دشواری‌های خاص خود را دارد و برای رسیدن به آن باید از موانع بسیاری گذشت. داوطلبان دوره کارشناسی ارشد با عبور از کنکور پرهیجان، مالک یک صندلی در دانشگاه‌های دولتی و یا آزاد خواهند شد، اما دانشجویان دوره دکتری پس از قبولی در آزمون سنجش تازه خوان اول از هفت خوان تحصیلات تکمیلی را رد کرده‌اند. این داوطلبان باید فاکتور‌های بسیاری در آستین خود داشته باشند تا بتوانند کرسی دانشجویی را تصاحب کنند.

علاوه بر کسب رتبه لازم در کنکور داشتن فاکتور‌هایی همچون تسلط به فن بیان قوی، داشتن مدرک زبان خارجی، داشتن مقالات علمی و بین‌المللی و یا تالیف کتاب می‌تواند راه را برای ورود به مقطع دکتری سهل کند، البته اگر داوطلب بتواند توانایی‌های خود را در جلسه مصاحبه به اثبات برساند و پیروز از این مرحله عبور کند.

البته برخی از داوطلبان علیرغم داشتن بسیاری از این فاکتور‌ها در میانه راه باز مانده و امکان ادامه تحصیل برایشان مقدور نخواهد بود. این داوطلبان گلایه‌هایی را مطرح می‌کنند و معتقدند که در جلسات مصاحبه کاملا سلیقه‌ای با داوطلب برخورد می‌شود و گاهی به پرونده و رتبه داوطلب توجهی نمی‌شود.

نسبت کنکور و مصاحبه در پذیرش دانشجو برابر است

کریمی کارشناس آموزش دانشگاه صنعتی شریف در رابطه با وجود اعمال سلیقه در پذیرش داوطلبان دکتری گفت: پذیرش دانشجو در مقطع دکتری به صورت ۵۰-۵۰ بوده به نحوی که ۵۰ درصد از کل نمره در اختیار دانشگاه است و بر اساس مدارک ارائه شده، سوابق علمی، سوابق پژوهشی و مصاحبه به داوطلب اختصاص پیدا می‌کند و ۵۰ درصد مابقی نمره در اختیار سازمان سنجش است که بر اساس رتبه داوطلب مورد بررسی قرار می‌گیرد.

این کارشناس آموزش همچنین تصریح کرد: اگر بنا بود که بر اساس اعمال سلیقه، داوطلبی مورد پذیرش قرار گیرد؛ باید بسیاری از معرفی شدگان به سازمان سنجش قبول می‌شدند، اما آمار نشان می‌دهد، تنها تعدادی از معرفی شدگان که شرایط علمی بهتری داشته‌اند به سازمان سنجش پذیرش شده‌اند.

البته این که آیا واقعا در جلسات مصاحبه پذیرش دوره دکتری اعمال سلیقه صورت می‌گیرد یا خیر؟ پاسخ روشن و شفافی ندارد، زیرا در نهایت این نظر اعضای هیات علمی حاضر در جلسه مصاحبه است که آینده تحصیلی داوطلب را تعیین می‌کند. مسئولین دانشگاه‌ها هم در این خصوص نظر قطعی ندارند و حتی این مسئله را تایید و یا تکذیب نمی‌کنند.

اعمال سلیقه در پذیرش دانشجو تایید و تکذیب نمی‌شود

فرزین اخلاقیان طاب رئیس دانشگاه کردستان در رابطه با میزان تاثیر نظر مصاحبه کنندگان در پذیرش داوطلب در دوره دکتری گفت: به طور کلی نمی‌توان این موضوع را تایید یا تکذیب کرد، اما باید علاوه بر فاکتور‌های علمی به موارد دیگر از جمله خود دانشگاه توجه کرد.

وی در همین خصوص افزود: تعداد متقاضیان دانشگاه کردستان محدود است و به همین دلیل تعداد داوطلبان مراجعه کننده به اندازه‌ای نیست که دانشگاه بخواهد خواسته با ناخواسته سلیقه را برای پذیرش دخیل کند چون باید به میزان ظرفیت دانشگاه داوطلبان دکتری داشته باشیم.

توجه به مسئله سهمیه هر دانشگاه و استان هم از آن دسته مسائلی بود از سال ۹۶ رفع شد. تا قبل از سال ۹۶ هر فرد نهایتا می‌توانست ۳ دانشگاه را برای مصاحبه انتخاب کند، اما پس از کنکور دکتری سال ۹۷ برای داوطلبان این امکان فراهم شد تا در هر دانشگاهی که حدنصاب آن را کسب کرده‌اند، شرکت کنند و در صورت قبولی در مصاحبه مراحل ثبت نام را به اتمام برسانند. با شرایط پیش آمده برای هر دو طرف شرایط بهتری ایجاد شد، داوطلبان قدرت انتخاب بیشتری دارند و دانشگاه‌ها نیز می‌توانند مطابق نیاز علمی خود دانشجو جذب کنند.

انتخاب سلیقه‌ای هیچ کجا پذیرفته نیست

مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره اعمال سلیقه دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجویان دکتری گفت: این سوال مانند آن است که بپرسیم آیا فردی می‌تواند خلاف کند؟ که پاسخ قطعا نه خواهدبود؛ در نتیجه انتخاب سلیقه‌ای هیچ کجا صحیح نیست.

وی در رابطه با اعتراض برخی داوطلبان رتبه برتر کنکور دکتری 97 و ادعای آنها درباره اعمال سلیقه در پذیرش دانشجو، تصریح کرد: اعمال سلیقه هیچ کجا ملاک نبوده و از نظرما نیز قابل قبول نیست البته باید بگویم که در چارچوب قانون ممکن است نظرات شخصی هم به کار رود که ایرادی ندارد.

شریعتی نیاسر افزود: قانون ۵۰ درصد حق پذیرش را به مصاحبه حضوری اختصاص داده و مصاحبه به معنای گفتگویی است که در آن تصمیم‌گیری شود و در چارچوب قانون اظهار نظر استاد یا مدیر گروه یا رئیس دانشگاه مانعی ندارد.

با آغاز سال تحصیلی و ورود دانشجویان تازه پذیرش شده در دانشگاه‌های مختلف تب و تاب ثبت نام و اعتراض کمی فروکش کرده، اما ممکن است پاسخ قاطعی برای جا ماندگان این دوره از آزمون دکتری وجود نداشته باشد، باید این را در نظر بگیریم که این دو گروه همچون دو کفه ترازو هستند و هر کدام به نسبت شرایط خود سنگینی می‌کنند. ممکن است برخی اعمال سلیقه‌ها برای پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌ها وجود داشته باشد، اما با توجه به پاسخ مسئولین دانشگاهی این موضوع کلی نیست و احتمالا مشکلاتی دیگر وجود دارد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: 31شهریور1397 ، کدخبر: 712070: www.snn.ir