شعار سال: روستای تیس در یک منطقه تاریخی در شمال شهر چابهار واقع شده است. این روستا قدمتی ۲۳۰۰ ساله دارداما گورستانی قدیمی و مرموز در این منطقه آنجا را به‌عنوان راز آلودترین روستا تبدیل کرده است.

بلوچ‌ها به آن «جن سنط»می‌گویند اما برخی کارشناسان آنجا را به نام «گورستان جن‌ها» می‌شناسند.

در کتاب‌های تاریخی از این روستا به نام «تیز»یادشده و می‌گویند اسکندر از این روستا به‌عنوان استراحتگاه در راه سفر به چین استفاده کرده است. اما در دوره اسلامی نیز این روستا شکوه زیادی داشتهو مرکز تجارت شکر و گندم بوده است.

گورستان جن‌ها

گورستان خاموش و مرموز این روستا گردشگرانی را که به ماجراجویی علاقه دارندبه سمت این منطقه می‌کشاند.

سنگ‌قبرهای بزرگ در این گورستان این موضوع را در ذهن مردم به‌وجود آورده است که این گودال‌ها نمی‌تواند محل دفن آدمیزاد باشد.

گودال‌های بزرگی بر روی سطوح صخره‌ای حفر شده که سؤال‌های زیادیدر ذهن هر بیننده‌ای ایجاد می‌کند که چه کسانی این گودال‌ها را حفر کرده و چرا این قبرها در دل‌سنگ‌ها ایجادشده است.

محلی‌ها می‌گویند برای آنکه اجساد مردگان از گزند جانوران در امان بماند سنگ را می‌کندند و مردگان را در آن دفن می‌کردند برخی‌ هم اعتقاد دارند که این کار برای احترام به مردگان بوده است.

نفرین جن‌ها به دنبال رهگذران گورستان است

اما بیشترین موضوعی که در بین مردم شهرت دارد این است که این گورها متعلق به اجنه است. آن‌ها می‌گویند جن‌ها مردگانشان را در دل‌ سنگ‌ها دفن می‌کنند و اگر کسی شبانه گذرش به این منطقه بیفتد مورد نفرین جن‌ها قرار می‌گیرد و پس از چند روز می‌میرد.

شاهکاری در دل‌سنگ‌ها

مجتبی سعادتیان مسئول دفتر فنی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار حوزه گردشگری و میراث فرهنگی خبرگزاری آنا در خصوص راز و رمزهای این روستا گفت:‌ تیس در پنج کیلومتری شمال چابهار قرارگرفته است. در این منطقه دو سلسله ارتفاعات به‌نام فیل‌بند و شهبازبند وجود دارد و دامنه آن ۱۵۰ متر از سطح دریا بالاتر است. در این منطقه یکسری ساختارها و سنگ‌های رسوبی از دوره اشکانیان و ساسانیان کشف‌ شده که شاهکار این محدوده به‌حساب می‌آید؛ساختارهایی مستطیل که در دل‌ سنگ به‌وجود آمده است.

وی در ادامه تصریح کرد: البته باید گفت در دوره اسلامی، بقایایی از آنجا یافت شده است، زیرا بررسی‌ها در این منطقه نشان می‌دهد که سنگ‌هایی در داخل مقبره‌ها قرار داده بودند که ما آن را به‌ نام سنگ لحد می‌شناسیم و این نشان می‌دهد که قبرهایی که در این محدوده قرارگرفته، به دوره اسلامی مربوط است.

گودال‌هایی برای ذخیره آب

سعادتیان در مورد قبرها و گودال‌هایی که در این روستا وجود دارد، گفت:‌ ماجرای حفره‌های داخل سنگ‌ها که خیلی‌ها آن را به گورستان جن‌ها می‌شناسند، به ذخیره آب مربوط می‌شود. در واقع مردم دوره‌های پیشین برای ذخیره آب، سنگ‌ها را تراشیده و حفره‌هایی را ایجاد می‌کردند تا آب باران در آن ذخیره‌شده و از آن استفاده کنند اما این موضوع توسط محلی‌ها به گورستان جن تعبیر شده است و آن‌ها ادعا می‌کردند که وقتی به اطراف آن می‌روند، جن‌ها به آن‌ها سنگ می‌زنند.

مسئول دفتر فنی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان در ادامه خاطرنشان کرد: این گورستان به نام گورستان شماره پنج تیس در زمره گورستان‌های قدیمی استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است اما باید گفت جنی در آنجا وجود ندارد و این تنها روایات مردم محلی از این سنگ‌های تراشیده است.

قبرهایی برای دوره اسلامی

وی توضیح داد که ساختار فیزیکی و ابعاد این سنگ‌ها آن‌قدر بزرگ نیست که آن‌ها را غیرعادی بدانیم. اما نکته مهم این است که در دل‌ سنگ این حفره‌ها ایجاد شده و ازآنجاکه این کار بسیار سخت است، آن را کاری ماورایی دانسته و می‌گویند انسان نمی‌تواند چنین حفره‌هایی را ایجاد کند.

وی می‌افزاید: کشف بقایای بزرگ استخوانی در این محدوده نشان می‌دهد که در دوره‌های اسلامی از این فضا به‌عنوان قبرستان استفاده می‌شده است.

قد زن‌‌ها بلندتر از مردان بوده است

سعادتیان به نکته دیگری در این خصوص اشاره‌ کرد و گفت: یافته‌های ما از این محدوده و همچنین شهر سوخته نشان می‌دهد که در حدود ۲۳۰۰ سال پیش، متوسط قد زن‌ها بیشتر از مردان بوده و قد زنان حدود ۱۸۰ تا ۱۸۵ سانتی‌متر بوده است و مردان حدود ۱۶۵ تا ۱۷۵ سانتی‌متر قد داشته‌اند.

خانه‌هایی با دنده نهنگ و لاک‌ لاک‌پشتها

وی اطلاعات دیگری در مورد این بندر می‌دهد و عنوان می‌کند: تیس بندری باستانی در کنار دریاست که در دوره هخامنشیان، اسکندر از آن منطقه عبور کرده و از آنجابه‌عنوان استراحتگاهی استفاده می‌شده است.

سعادتیان خاطرنشان می‌کند:‌ در این محدوده خانه‌ها از دنده نهنگ درست می‌شدند و سقف آن‌ها با لاک لاک‌پشت پوشیده شده است. اقتصاد معیشتی در این دوره‌ها صیادی و ماهیگیری و کشاورزی بودهو سکه‌های باستانی پیدا شده از دوره ساسانیان نشان می‌دهد که تجارت خوبی بین مردم این منطقه و هندوستان و چین برقرار بوده است. همچنین شکوفایی این بندر در دوره چهارم تا دهم هجری قمری گزارش‌شده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ 21 آذر 97، کد مطلب: 343688:www.ana.ir