شعارسال: طبق نظر کارشناسان به دنبال افزایش و رشد قابل توجه ارزش سهام و حجم معاملات در تابستان امسال، بازار سرمایه پاییز خود را با کاهشی چشمگیر به زمستان رسانید. بنا بر گزارش‌های منتشر شده در این باره، ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بازار سهام در پاییز امسال 17میلیارد دلار معادل 170هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. به گفته فعالان بورس ارزش معاملات بورس که در اواخر تابستان در برخی روز‌ها به سه هزار میلیارد تومان هم رسیده بود، اکنون به محدوده 800میلیارد تومان رسیده است. به زعم کارشناسان، نزول سنگین سال جاری آثار به ‌مراتب دنباله‌دارتری نسبت به نزول بورس در سال 92 دارد و این احتمال وجود دارد که برخی از سرمایه‌گذاران هرگز بار دیگر به بورس بازنگردند. نظر به اهمیت موضوع و نقش و جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور، با حمید میرمعینی، کارشناس بورس، گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه آمده است.

میرمعینی گفت: واقعیت این است که بعد از یک دوره رشد در بازار سرمایه که از اوایل تابستان تا اواسط مهر ماه هم طول کشید، شاهد کاهش قابل ملاحظه ارزش سهام در پاییز بودیم. افزایش ارزش در تابستان به دلیل افزایش نرخ ارز و به دنبال آن اصلاح و افزایش قیمت‌ها رخ داد. بعضی از صنایع تحت تأثیر این افزایش‌ها سودآوری بالایی داشتند و در نتیجه ارزش سهام آن‌ها در بورس به‌طور چشمگیری افزایش یافت و رکوردهای خوبی هم به جا گذاشتند. وی در ادامه عنوان داشت: متأسفانه طی چند ماه گذشته که فکر می‌کنم از اواسط مهرماه بود، ارزش سهام به چند دلیل عمده کاهش چشمگیری پیدا کرد. درواقع چند اتفاق عمده رخ داد که فعالان بازار سرمایه و به‌طور کل فعالان اقصادی نسبت به آینده با تردید بیش‌تری نگاه می‌کردند و از خوش‌بینی‌های قبلی دور شدند. نخستین عامل در ایجاد این بدبینی دور دوم تحریم‌ها در آبان ماه بود که با نزدیک شدن به زمان اعمال آن‌ها در 13 آبان و پیش‌بینی محدودیت‌هایی که برای شرکت‌های صادرات محور به وجود می‌آمد، فعالان بازار سرمایه احتمال می‌دادند که فروش و صادرات و در نتیجه سودآوری این شرکت‌ها به‌شدت کاهش یابد و به همین خاطر ارزش سهام آن‌ها کاهش قابل توجهی به خود ببیند.

اکنون بعد از گذشت چند ماه از شروع تحریم‌ها و با توجه به گزارش‌های منتشر شده می‌بینیم که این بدبینی‌ها بی‌دلیل نبود و فروش صادراتی خیلی از شرکت‌ها کاهش پیدا کرده است. این کارشناس بازار سرمایه درباره دومین عامل گفت: علت دوم به کاهش ارزش دلار باز می‌گردد. با توجه به این‌که دلار را با قیمت بازار سنا وارد بازار بورس می‌کردند، انتظار بازار این بود که همراه با بالا ماندن قیمت دلار بازار آزاد قیمت بازار سنا نمی‌تواند مقاومت کند و در نتیجه افزایش خواهد یافت، اما با کاهش نرخ دلار پیش‌بینی‌ها غلط از آب درآمد و عملاً شرکت‌ها هم به لحاظ فروش خود و هم از نظر انتظار سودآوری با کاهش مواجه شدند. این امر به کاهش ارزش سهام شرکت‌ها در پاییز منجر شد. میر معینی به عنوان سومین عامل به جریانات اقتصادی در آینده اشاره کرد و گفت: یکی از جریانات اقتصادی موثر در کاهش ارزش سهام بحث بودجه سال 1398 است. به احتمال خیلی زیاد منابع درآمدی دولت در سال 1398 کاهش پیدا خواهد کرد و به احتمال زیاد یک بار مضاعف از طریق افزایش عوارض و مالیات و غیره بر شرکت‌های تولیدی وارد خواهد شد؛ یعنی با کاهش منابع درآمدی، دولت برای تأمین هزینه‌هایش به افزایش منابع درآمدی داخلی روی خواهد آورد؛ یعنی به جای این‌که از مخارجش کم کند، سعی خواهد کرد که منابع داخلی را افزایش دهد. این امر هزینه شرکت‌ها را افزایش و در نتیجه امکان سودآوری آن‌ها را پایین می‌آورد. در این صورت منطقی است که ارزش سهام این شرکت‌ها در بورس کاهش پیدا کند. در واقع این برای بازار سرمایه یک ریسک به‌شمار می‌رود. وی در ادامه اظهار داشت: علاوه بر موضوع بودجه، بازار انتظار دارد که با توجه به کاهش درآمد سرانه کشور اقتصاد ما با رکودی تا حدودی شدیدتر از گذشته مواجه شود. این امر نیز روی فروش و در نتیجه روی سودآوری شرکت‌ها تأثیر منفی خواهد گذاشت. بنا بر این هم موضوع رکود اقتصادی در آینده و هم موضوع بودجه سال 1398 و افزایش هزینه شرکت‌ها چشم‌انداز امیدوار‌کننده‌ای برای فعالان بازار بورس ترسیم نمی‌کند. او در پایان گفت: در مجموع این عوامل دست به دست هم داد و منجر به کاهش ارزش سهام شد. در نتیجه مجموع این عوامل، در حال حاضر دوره اصلاح قیمت‌ها در بازار سرمایه در حال شکل‌گیری است. درواقع ما اکنون در دوره اصلاح قیمت سهام شرکت‌ها هستیم و به نظر می‌رسد تا زمانی که اخبار خوش سیاسی و اقتصادی از راه نرسد و نوعی خوش‌بینی نسبت به اقتصاد کشور رخ ندهد، بازار سرمایه ما خیلی جا برای رشدهایی مانند دوره سه ماهه تابستان نخواهد داشت که از نظر من این رفتار بازار غیرمنطقی نیست، بلکه رفتار قابل انتظاری است و به غیر از یکی-دوتا صنعت که پتانسیل‌هایی برای تجدید نظر و تأمین منابع ارزی خود را دارند، بقیه صنایع به نظر نمی‌رسد خیلی جایی برای رشد داشته باشند؛ البته این گفته‌ها زمانی مصداق پیدا می‌کند که بازار سرمایه را تابعی از کل اقتصاد در نظر بگیریم. در غیر این صورت اگر این بازار را به صورت مستقل و با توجه به سیاست‌های پولی و مالی کلان در کشور، برای مثال سیاستی مانند کاهش نرخ سود بانکی مورد توجه قرار دهیم، لازم است که نگاه ویژه‌ای به این بازار داشته باشیم. برای نمونه این نقدینگی که در بانک‌ها وجود دارد و سودی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد، باعث افزایش پایه پولی کشور می‌شود و می‌تواند در آینده مشکلات تورمی ایجاد کند. پس باید با اعمال یک سری سیاست‌ها، چه در جهت ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری و چه از نظر جذاب کردن بازار سرمایه به سمت بازار سرمایه سوق داده شود، تا از این طریق جریان نقدینگی بتواند به بازار اولیه و فعالیت‌های مولد نیز هدایت شود و کارخانه‌ها و شرکت‌های این حوزه تامین مالی شوند و پروژه‌هایشان به جریان بیفتد. از این طریق تولید به جریان می‌افتد و سود آن بدون شک به کل اقتصاد خواهد رسید.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 4دی1397 ، کدخبر: 59612: www.sabzineh.org