شعار سال: نتانياهو، با تأكيد بر اينکه چاد «يک کشور بزرگ اسلامي و هم‌مرز با ليبي و سودان است»، تأكيد کرد «اين سفر بخشي از انقلابي است که ما در جهان عرب و اسلام در حال انجامش هستيم و من وعده تحقق آن را داده بودم. اخبار مهمي در راه است.»
پيش از اين، «ادريس دبي ايتنو»، رئيس‌جمهور چاد، به اسرائيل سفر و با نتانياهو و ديگر مقام‌هاي ارشد تل‌آويو ديدار کرده بود. در آن ديدار، نتانياهو و ايتنو پاسخي به پرسش‌های خبرنگاران درباره احتمال انعقاد قرارداد فروش سلاح از سوي اسرائيل به چاد، ندادند.
نخست‌وزير اسرائيل پيش از سفر به چاد ادعا کرد «تشکيلات خودگردان فلسطيني و ايران تلاش زيادي کردند تا اين سفر لغو شود، اما موفق نشدند». واصل ابويوسف يکي از مقام‌هاي ارشد فلسطيني، پيش از سفر نتانياهو از مقام‌هاي چاد و ديگر کشورهاي عربي و اسلامي خواسته بود «براي حمايت از آرمان فلسطين و اعتراض به ادامه شهرک‌سازي‌ها و ادامه اشغال اراضي فلسطيني رژیم اسرائيل و نهادها و سازمان‌هاي مرتبط با اين رژیم را تحريم کنند.»
سفر نتانياهو به چاد در حالي روز گذشته انجام شد که تل‌آويو در ماه‌هاي اخير به تحرکات خود برای بهبود رابطه با جهان عرب و کشورهاي اسلامي افزوده است. نخست‌وزير اسرائيل به‌تازگی در سفري جنجالي به عمان با پادشاه اين کشور ديدار کرد. از سال 2016 تاکنون اين چهارمين سفر نتانياهو به قاره آفريقا محسوب مي‌شود. پيش از نتانياهو، اسحاق شامير، نخست‌وزير پيشين اسرائيل، در سال 1990 به قاره آفريقا رفته بود. ديدار روز گذشته نتانياهو از چاد نيز مانند دو سفر قبلي‌اش براي مدت کمتر از يک روز برنامه‌ريزي شده بود. نخست‌وزير اسرائيل روز گذشته حدود هفت ساعت در چاد حضور داشت. سفر نخست‌وزير اسرائیل به ليبريا در سال 2017 و نيز سفر به کنيا در نوامبر 2017 براي شرکت در مراسم سوگند اوهورو کنياتا، رئيس‌جمهور اين کشور هم تنها چند ساعت به طول انجاميد و نگراني‌هاي امنيتي همواره مانع از برنامه‌ريزي براي سفر بيش از چند ساعت نتانياهو به کشورهاي آفريقايي شده است. تنها در سال 2016 بود که نخست‌وزير اسرائيل در سفر پنج‌روزه به اوگاندا، کنيا، رواندا و اتيوپي، شب در يکي از اين کشورها اقامت داشت.
چاد در سال 1972 و تحت فشارهاي معمر قذافي رهبر ليبي که در شمال چاد واقع شده، مجبور به قطع روابط ديپلماتيک خود با اسرائيل شد. رئيس‌جمهور چاد در ماه نوامبر 2018 و در بدو ورود به تل‌آويو ابراز اميدواري کرد اين سفر بتواند فصل تازه‌اي در روابط دو طرف رقم بزند. نتانياهو نيز روز گذشته تأكيد کرد چاد کشوري بسيار مهم براي اسرائيل به شمار مي‌آيد. بااين‌حال چاد کشوري بسيار فقير و تحت سلطه حکومتي ديکتاتوري قرار دارد که براساس گزارش «بنياد خانه آزادي» يکي از وخيم‌ترين شرايط حقوق بشري را دارد.
به نظر مي‌رسد آنچه در رابطه با چاد براي اسرائيل اهميت بسزايي دارد، فراهم‌شدن امکان نظارت و کنترل بيشتر بر شمال قاره آفريقا از جمله بر ليبي است. ليبي پس از سقوط حکومت قذافي هنوز روي ثبات را نديده و از دولتي مقتدر برخوردار نيست. جنوب ليبي در سال‌هاي اخير به يکي از پايگاه‌هاي عمده براي تجهيز گروه‌هاي تروريستي از جمله القاعده، داعش و بوکوحرام تبديل شده است و تل‌آويو مي‌خواهد نظارت و کنترل بيشتري بر تحرکات در جنوب ليبي داشته باشد که در مرز شمالي چاد قرار دارد.
از سوي ديگر هم چاد براي مقابله با گروه‌هاي تروريستي فعال در مناطق مرزي و نيز در بخش‌هايي از اين کشور به خريد سلاح نياز دارد و اسرائيل نيز با استفاده از اين نياز، قصد بهبود رابطه خود با چاد را دارد.
چاد يکي از کشورهاي آفريقايي است که براي مقابله با گروه تروريستي بوکوحرام که پايگاه اصلي آن در نيجريه قرار دارد، از حمايت نظامي و لجستيکي غرب برخوردار است، اما همچنان براي تأمين نيازهاي خود به کمک ديگر کشورها نياز دارد. علاوه بر کمک تسليحاتي براي مقابله با گروه‌هاي تروريستي، موضوعاتي از جمله تأمين امنيت مرزها و نيز مقابله با بحران آب از ديگر چالش‌هايي است که چاد را به‌سوي اسرائيل سوق داده است.
با اينکه در ميان 54 کشور قاره آفريقا اسرائيل با 39 کشور رابطه ديپلماتيک و مراودات تجاري دارد، اما فقط دو کشور مسلمان آفريقايي هستند که با تل‌آويو رابطه ديپلماتيک دارند: جمهوري گينه و چاد. در‌حال‌حاضر هنوز هفت کشور مسلمان واقع در جنوب صحراي آفريقا رابطه‌اي با اسرائيل ندارند؛ مالي، نيجر، سودان، موريتاني، سومالي، جيبوتي و کومور کشورهايي هستند که هنوز حاضر به برقراري رابطه ديپلماتيک با تل‌آويو نشده‌اند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 1 بهمن 97، شماره: 3348