به زعم تحلیلگران، دولت و عوامل اجرایی بازار ارز باید بر سرعت اقدامات خود از جمله تشکیل بازار متشکل ارزی یا بورس ارز اضافه کنند اما نمی‌توان نقش تحریم‌ها را که به کاهش فروش نفت و در نتیجه کاهش ذخایر ارزی منجر شده، نادیده گرفت. این موضوع یکی از اصلی‌ترین عوامل اثر‌گذار بر قیمت ارز در ماه‌های آینده است، زیرا این مؤلفه تعیین‌کننده حجم ذخایر ارزی کشور است.

نفت؛ اصلی‌ترین عامل تعیین قیمت

رضا خادمی تحلیلگر بازار‌های مالی درباره اصلی‌ترین عوامل اثر‌گذار بر قیمت ارز گفت: هم‌اکنون مقدار فروش نفت و امکان دریافت ارز حاصل از آن مهم‌ترین فاکتورهای اثر‌گذار بر قیمت ارز هستند، زیرا اثر نقدینگی بر ارزش پول و نرخ برابری ریال در برابر دلار تاکنون نمایان شده است.
او با بیان اینکه از این به بعد مقدار فروش نفت و ارتباطات سیاسی که نحوه دریافت ارز حاصل از صادرات نفت را مشخص می‌کند بازی قیمت دلار را تعیین خواهد کرد گفت: اثر نقدینگی بر قیمت دلار تاکنون تخلیه شده، به بیان دیگر، دلار هر آنچه را که از نظر اقتصادی لازم بوده هضم کرده و قیمت‌های کنونی با در نظر گرفتن این مؤلفه‌ها بیشتر از این جای رشد ندارد، مگر اینکه مقدار فروش نفت و واردات ارز حاصل از آن دچار مشکل شود یا اینکه داده‌های بانک مرکزی در ماه‌های آینده نشان دهد مقدار رشد شبه‌پول در نظام مالی بیشتر از تخمین‌های قبلی است.
او همچنین به تمایل مردم برای خرید دلار اشاره کرد و گفت: نکته دیگری که در آینده قیمت دلار اثر‌گذار است و گزینه نامحتملی هم نیست، تمایل مردم به خرید دلار است که متاثر از پارامتر‌های بسیار زیادی است. خادمی با بیان اینکه با در نظر گرفتن عوامل بنیادی قیمت فعلی دلار کمی بالاتر یا پایین‌تر از همین ارقام کنونی است، افزود: اگر مردم حس کنند که میزان فروش نفت کمتر از پیش‌بینی‌های قبلی خواهد شد ممکن است به سمت خرید دلار هجوم ببرند، بنابراین هم‌اکنون مهم‌ترین عواملی که در قیمت ارز اثر دارد دو فاکتور فروش نفت و حفظ احساس مردم درباره قیمت ارز است که می‌تواند به جلوگیری از موج افزایشی قیمت ارز منجر شود.

قیمت ارز نزول خواهد کرد

یک تحلیلگر دیگر بازارهای مالی هم معتقد است با وجود عوامل بنیادین که معطوف به افزایشی بودن نرخ ارز است، تحلیل‌های تکنیکال نشان از آغاز یک روند نزولی جدید دارد. محمد ماهیدشتی گفت: از جنبه‌ روانی و اخبار سیاسی، اخبار مضطرب‌کننده‌ای در زمینه‌ تعاملات خارجی، تحریم‌های آمریکا، تصمیمات مجمع تشخیص مصلحت نظام و حتی ترور و جنگ منتشر شده و در نرخ ارز انتظارات افزایشی ایجاد کرده‌اند.
او با اشاره به اینکه در حوزه‌ اقتصاد کلان، روند نرخ رشد اقتصادی کاهشی است، گفت: پیش‌بینی‌ها بر منفی شدن آن اجماع دارند و همزمان نقدینگی هر روز به سطوح نسبی بالاتری می‌رسد و نرخ رشد آن دوباره طی ماه‌های اخیر شروع به افزایش کرده است. علاوه بر این، نرخ رشد قیمت‌ها به سطوح تاریخی بسیار بالایی رسیده، تورم به شکل شتابانی در حال افزایش است و قیمت مسکن و کالاهای بادوام مانند خودرو و لوازم خانگی رشد زیادی کرده‌اند.
او تأکید کرد: قیمت نفت سقوط عمیقی داشته و تحریم‌ها مقدار فروش نفت را کاهش داده‌اند که نگرانی در مورد کسری بودجه و افزایش بدهی دولت را به‌شدت افزایش داده‌اند. در زمینه‌ سیاست‌های ارزی هم مشوق صادراتی اخیر بانک مرکزی برای عرضه‌ ارز در بازار آزاد، در عمل با واکنش معکوس این بازار همراه شد.
این تحلیلگر بازارهای مالی اضافه کرد: با وجود این، تحلیل اقتصادی نشان می‌دهد وضعیت بدبینانه‌ای که هم‌اکنون در مسائل سیاسی و متغیرهای اقتصاد کلان وجود دارد، قبلا پیش‌بینی و در نرخ ارز لحاظ شده است. همچنین رفتار و ساختار قیمت تأکید می‌کند که حباب نرخ ارز به هیچ وجه کاملا تخلیه نشده و در عین حال هیجانات خرید دو ‌ماه اخیر، هم‌اکنون در یک محدوده‌ افراطی و اشباع‌شده هستند.
ماهیدشتی اضافه کرد: بنابراین، روند نزولی جدیدی براساس الگوهای هارمونیک در قیمت دلار آغاز می‌شود که با توجه به شرایط کنونی سیاسی و اقتصادی برای بیشتر ناظران عجیب و غیرقابل توجیه است. اما براساس نظریه، با اطلاعاتی که در آینده منتشر می‌شوند، این سقوط غیرمنتظره به‌راحتی معقول و ممکن دیده خواهد شد.

نقش رابطه با عراق و بورس ارز

مجید شاکری یک تحلیلگر اقتصادی هم با بیان اینکه به‌طور طبیعی یک افزایش گردش پولی در‌ ماه پایانی سال وجود دارد، تأکید کرد: هیچ‌کدام از عوامل مذکور چندان پایدار به‌نظر نمی‌رسند. البته این موضوع به این معنا نیست که بعد از پایان این موضوعات، ما یک روند کاهشی یا افزایشی را خواهیم داشت؛ اما اگر با روند کاهشی مواجه نشویم، معنایش این است که عوامل مقطعی دیگری متولد شده‌اند؛ که البته چنین عواملی فعلا متولد نشده‌اند و ظرفیت تولدشان کم است.
او گفت: یک فلسفه کلی وجود دارد و آن این است که اگر ما فعال بوده و به‌طور دائم به‌دنبال راه‌حل‌ها باشیم، آینده خوبی قابل تصور است؛ نقش کنشگری بانک مرکزی در بلندمدت مهم‌تر از وقایع گذراست و با توجه به اینکه بانک مرکزی کنش خوبی می‌کند، به اقدامات این بانک و قدرت آن در مدیریت بازار امیدوار شده‌‌ایم؛ هرچند که اساسا نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی انجام داد.
شاکری تأکید کرد: ما دو خبر بنیادین خوب داریم که روی بازار ارز اثر مثبت دارد؛ خبر خوب اول، موضوع بازار متشکل ارزی (بورس ارز) است. این بازار یک شکل معمول افزایش نرخ ارز، یعنی افزایش از طریق بازار فردایی (به این معنا که نرخ نقدی تهران از روی فردایی محاسبه شود) است. این موضوع قیمت دلار در تهران را از طریق دوبی نیز با تغییر مواجه خواهد کرد که از این بابت، جلوی بسیاری از افزایش‌ها را می‌تواند بگیرد و از طرف دیگر دست بانک مرکزی برای مداخله منعطف، موزون و غیرشکسته بازتر شده و واکنش‌ها سریع‌تر می‌شود. او افزود: خبر خوب دوم، اجرایی شدن توافقات رئیس‌کل بانک مرکزی در عراق است؛ با توجه به اینکه مبادلات ما با عراق تقریبا تحریم‌ناپذیر است و دینار ارز جایگزین دلار است، ظرفیت خوبی برای میزبانی انتقالات مالی ایران در آینده دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه هشمهری، تاریخ انتشار 1 اسفند 97، شماره: 48444