شعارسال: پدیده پیری به دلیل افزایش جمعیت سالمند، افزایش امید به زندگی و رشد جمعیت به‌سرعت در حال افزایش است. در راستای افزایش جمعیت سالمند چگونگی شکل‌گیری محیط شهری عامل مهمی در این رویکرد محسوب می‌گردد. سنگاپور ازلحاظ رشد جمعیت و رشد اقتصادی و توسعه شهری در نقطه ضعیفی قرار دارد. عدم وجود جمعیت رو به رشد، ایجاد هسته شهروندان سالمند همراه با رشد اقتصادی کمتر پیامدهای درازمدت را نشان می‌دهد. این امر نیاز به انعطاف بیشتری در فراهم آوردن ثبات اجتماعی و اقتصادی، رفع معضلات شهری و مسکن، مراقبت‌های بهداشتی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای این بخش از جمعیت دارد. بر اساس آماری که در سال 2013 منتشر شد هشدار داده شد که جمعیت سنگاپور در طول دو دهه آینده به‌شدت سقوط می‌کند. شمار جمعیت سنگاپور 65 ساله و بالاتر در سال 2015 از 440 هزار نفر افزایش یافت و برآورد می‌شود تا سال 2030 به بیش از 900 هزار نفر برسد. میانگین سن جمعیت نیز از 29.8 در سال 1990 به 37.4 در سال 2010 و 40 در سال 2016 افزایش یافت (1).

2-سیاست‌های سنگاپور در بخش سالمندان

ازلحاظ تاریخی، رویکرد رفاه اجتماعی در سنگاپور، به‌ویژه سیاست‌گذاری سالمندان، بازتاب یک فرهنگ آسیایی دینی و تأکید بر حمایت خانوادگی به‌عنوان خط مقدم مراقبت از سالمندان است. از دهه 1980، مسئله جمعیت در سنگاپور که به‌سرعت در حال پیر شدن است به‌عنوان بخشی از چالش جمعیت‌شناسی شناسایی و در دستور کار ملی قرار گرفت؛ بنابراین رویکردهای چندگانه‌ای مانند ایجاد کمیته‌های ملی برای نظارت بر روند پیری، پیشنهاد سیاست‌ها و هماهنگ کردن تلاش‌ها در میان سازمان‌های دولتی مختلف به رسمیت شناخته شد (2).

1-2-دهه 1980-تشکیل اولین کمیته ملی برای مطالعه مسائل سالمندان

کمیته بررسی مشکلات سالمندان در سال 1982 تأسیس شد و به‌وسیله وزارت بهداشت رهبری می‌شد. توصیه کلیدی گزارش کمیته مشکلات سالمندان، بهبود نگرش‌های اجتماعی نسبت به پیری و سالمندان بود. این شامل افزایش وحدت و مسئولیت بیشتر فرزندان و بستگان در برابر والدین و بزرگان آن‌ها به‌عنوان یک‌شکل حیاتی از حمایت اجتماعی و پیری است. کمیته ادغام افراد مسن در خانواده‌ها و جامعه را نهادینه‌سازی کرد. رشد جمعیت سالمند نیاز به سیاست‌گذاری ملی باهدف حفظ رشد ذهنی و فیزیکی مناسب برای ادامه حیات نرمال، فعال و طبیعی دارد. این گزارش نیاز به مشارکت پایدار سالمندان در جامعه و اقتصاد را با افزایش سن بازنشستگی مورد تأکید قرارداد. همچنین گزینه‌های اشتغال برای سالمندان مانند کاره پاره‌وقت، انعطاف‌پذیر و کار در خانه را مورد تأکید قراردادند. این سیاست‌های سالمندی در طول دوران رشد شهرنشینی توسعه یافت؛ بنابراین، اقداماتی که به ایجاد روابط خانوادگی، همسایگی وزندگی خانوادگی چند نسل کمک می‌کند، در محیط زندگی شهری جدید تقویت گردید (3).

2-2-دهه 1990-هماهنگی یک رویکرد ملی برای تحقق «موفقیت پیری»

بررسی ملی شهروندان سالمند در سنگاپور در سال 1995 انجام شد و ویژگی‌ها، نیازها و مسائل مربوط به شهروندان سالمند را موردبررسی قرارداد. برخی از جنبه‌های پوشش شامل مالی، اشتغال و بازنشستگی، مراقبت، تحرک، آگاه‌سازی و استفاده از خدمات بهداشتی و پشتیبانی مبتنی بر جامعه و تدارکات زندگی است. نتایج بررسی‌ها برای کمک به برنامه ریزان شهری، سیاست‌گذاران و ارائه‌دهندگان خدمات بیشتر به نیاز شهروندان سالخورده و مراقبین آن‌ها کمک می‌کرد. انگیزه‌های اساسی در کمیته بر مسائل مربوط به مسکن و استفاده از زمین، دسترسی، مراقبت‌های بهداشتی، مراقبت‌های سالمندان، امنیت مالی، فرصت‌های شغلی، شیوه زندگی و رفاه سالمندان متمرکز است. همچنین استراتژی‌هایی مانند شهر دوستدار سالمند، برنامه‌ریزی یکپارچه و افزایش خدمات بهداشتی و اجتماعی برای سالمندان توسط سازمان‌های رفاه داوطلبانه مورد تأکید قرار گرفت (4).

3-2-سال 2000 و بعد از آن: توسعه یک طرح کلی برای ایجاد شهری برای تمام سنین

در سال 2001 وزارت توسعه و ورزش طرح نگهداری از سالمندان را منتشر نمود. این طرح کلی یک استراتژی کلیدی برای تصور، برنامه‌ریزی و ایجاد امکانات اجتماعی برای سالمندان به‌عنوان بخشی از زیرساخت‌های ملی، مانند بازارها، مدارس و بیمارستان‌ها برنامه‌ریزی‌شده بود. این رویکرد بدین منظور بود تا جامعه، خانواده‌ها و شهروندان زیرساخت‌های فیزیکی مناسب، سیستم‌های خدمات اجتماعی و برنامه‌های سالمندان و مراقبین، سیاست‌های تأمین مالی و آموزش عمومی را توسعه دهند. در سال 2004 نیز کمیته مسائل سالمندی تشکیل شد. در گزارش سال 2006 جمعیت سالمندی، مشارکت بخش عمومی، خصوصی در راستای دیدگاه «موفقیت سالمندی سنگاپور» در سال 2030، به رسمیت شناخته‌شده است (1). در این راستا چهار توصیه کلیدی پیشنهاد شد:

1-مسکن برای سالمندان: مسکن سالخوردگان

2-دسترسی افراد سالخورده به خدمات و تسهیلات: جامعه بدون مانع

3-مراقبت از سالمندان: مراقبت‌های بهداشتی و مقرون‌به‌صرفه و جامع و کامل

4-فرصت برای سالمندان: شیوه زندگی فعال و همراه با رفاه برای سالمندان

پس از گزارش سال 2006 کمیته سطح بالای سالمندی تحت نظارت وزارت بهداشت در سال 2007 برای هماهنگ کردن تلاش‌های مختلف ملی در میان چند سازمان و بخش تأسیس شد.

چهار استراتژی جدید سیاست‌های سالمندی سنگاپور عبارت‌اند از: (1) شهر دوستدار سالمندان؛ (2) سالمندی فعال؛ (3) مراقبت‌های بهداشتی و مراقبت‌های سالمند؛ (4) اشتغال و امنیت مالی.

3-شهر سالمند: پیاده‌سازی سیاست‌ها، شکاف‌ها و انتقادات

یکی از اهداف سنگاپور در بخش به نامه ریزی شهری تحقق شهر دوستدار سالمند است. تحقق این چشم‌انداز به فضای مسکونی مسکن عمومی بسیار زیاد مرتبط است چراکه بیش از 80 درصد مردم سنگاپور در این نوع خانه‌ها زندگی می‌کنند. درک توزیع جمعیت سالمند در ابعاد شهری و فضایی به‌منظور توسعه سیاست‌های سالمندی حائز اهمیت است. درعین‌حال سازمان‌های ملی توانستند همکاری، هماهنگی و پیاده‌سازی چارچوب سالمندی موفق را همراه با خدمات و تسهیلات متناسب با شهر دوستدار سالمند در سراسر شهرها و مناطق پیاده کنند (4).

1-3-مسکن مناسب برای سالمندان

توجه به مسکن دوستدار سالمندان یکی از عوامل مؤثر در تحقق سیاست سالمندی موفق است. افراد سالمند می‌توانند در جامعه در محیط‌های آشنا و ترجیحاً در میان عزیزانشان زندگی کنند، درحالی‌که فرصت برای برقراری ارتباط با دیگر ساکنان گروه‌های سنی مختلف را داشته باشند. این امر باعث حمایت عاطفی و ذهنی افراد سالخورده و جلوگیری از انزوا و تنهایی می‌شود. درنتیجه سنگاپور انواع گزینه‌های مسکن عمومی و طرح‌های تأمین مالی برای تطابق با شرایط مختلف زندگی و نیازهای مالی جمعیت مسن را ارائه داده است.

2-3-قابلیت دسترسی در محیط شهری

با افزایش سن و شروع سالمندی میزان ناتوانی افراد افزایش می‌یابد و تحرک آن‌ها کمتر می‌شود. درنتیجه دسترسی به امکانات عمومی برای سالمندان به‌منظور مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و جلوگیری از انزوای آن‌ها ضروری هست؛ بنابراین هماهنگی بین سازمان‌های دولتی مانند اداره ساخت‌وساز، اداره حمل‌ونقل زمینی و شوراهای شهر که اداره مسکن عمومی را بر عهده‌دارند به‌منظور تحقق شهر دوستدار سالمند و ایجاد یک مکان جامع و سالم که به افراد سالمند اجازه می‌دهد تا با اجتماع گسترده‌تر زندگی کنند وزندگی فعالانه را در منازل، ساختمان‌ها و محیط‌های شهری داشته باشند. یکی از اهداف اصلی در این راستا بهبود دسترسی بدون مانع بین خانه‌های مسکونی و شبکه‌های حمل‌ونقل است. قابلیت دسترسی بین محیط‌های مسکونی و مراکز خرید و ساختمان‌ها و مراکز صنعتی و از ساختمان‌ها تا فضاهای عمومی مانند پارک، فضاهای باز، دسترسی به وسایل حمل‌ونقل عمومی و در واحدهای مسکونی طراحی مناسب برای سالمندان و فراهم آوردن آسانسور برای دسترسی به تمام طبقه‌ها و مناطق عمومی (3). در سال 2008 طرح حمل‌ونقل زمینی راه‌اندازی شد تا یک سیستم حمل‌ونقل زمینی با این محوریت که بتواند نیازهای متنوعی از یک شهر جهانی فراگیر، قابل زندگی و پرجنب‌وجوش را ایجاد کند. همچنین اقداماتی شامل امکان ورود صندلی چرخ‌دار به اتوبوس‌ها، ایجاد گذرگاه‌ها و مسیرهای بدون مانع انجام شد. یکی از نگرانی‌ها در این کشور امنیت عابران پیاده و معابر است. طبق آمار پلیس سنگاپور (2010، 2011، 2012)، عابرین پیاده‌ سالمند، حدود نیمی از تلفات را در حوادث جاده‌ای تشکیل دادند و اکثریت مرگ‌ومیر ناشی از راهپیمایی است. دلایل مختلفی به راین معضل وجود دارد شامل طراحی فضای شهری برای مثال مشکلات سالمندان در پیاده‌روی در بزرگراه‌ها و فقدان جاده‌های مناسب

3-3-نقشه جامع مراقبت‌های بهداشتی سالمندان

بر اساس برنامه و طرح مراقبت از سالمندان (2001-2005) تعداد مراکز مراقبت روزانه، خدمات پزشکی خانگی و خدمات کمک در خانه از سال 1998 تا 2005 به‌طور چشمگیری افزایش یافت به‌خصوص در محوطه‌های مسکونی که تعداد بیشتری از ساکنان سالمند هستند. ارائه خدمات حمایتی یکپارچه برای افراد فقیر و افراد کم‌درآمد (و مراقبین آن‌ها) از طریق سیستم پشتیبانی پس از بستری شدن در بیمارستان‌ها، خانه، وسایل نقلیه و خدمات مالی و اجتماعی به‌منظور فراهم آوردن امکان زندگی در خانه در سلامت مطلوب است (1).

4-آینده شهری جامعه سالمند

چالش جمعیت‌شناسی پیری برای سنگاپور و جهان در کل بیش از یک مسئله سیاسی، اجتماعی و جمعیتی است. با توجه به اینکه امروزه شهرها شلوغ‌تر، متراکم‌تر و به‌طور فزاینده‌ای متصل می‌شود محیط شهری تبدیل به یک عنصر مهم در حوزه مسکن و مراقبت‌های بهداشتی می‌شود و جمعیت سالمند را درگیر می‌کنند. نیازها و خواسته‌های افراد سالمند به اهمیت همکاری بیشتر بین چندین سازمان و بخش خصوصی برای نوآوری در برنامه‌ها و خدمات در بخش مسکن و مراقبت‌های بهداشتی اشاره دارد.

سنگاپور با توجه به افزایش جمعیت سالمند در سال‌های اخیر سیاست‌گذاری‌هایی را در راستای تحقق شهر دوستدار سالمند انجام داده است و در این زمینه موفق عمل نموده است. به‌عبارت‌دیگر سنگاپور از پیشگامان تحقق شهر دوستدار سالمند بوده است و می‌تواند به‌عنوان یک الگو برای سایر کشورها باشد از اقدامات سنگاپور که برای تحقق شهر دوستدار سالمند انجام داده است می‌توان به تعداد مراکز مراقبت روزانه، خدمات پزشکی خانگی و خدمات کمک در خانه، عرضه مسکن مناسب با نیازها و خواسته‌های سالمندان اشاره نمود.

منابع

1-Chong, Keng Hua, Wei Quin Yow, Debbie Loo, and Ferninda Patrycia.(2015). "Psychosocial Well-Being of the Elderly and Their Perception of Matured Estate in Singapore.« Journal of Housing For the Elderly 29, no. 3 , 259–97. doi:10.1080/02763893.2015.1055025.

2-Chua, C.S. (2010)."Getting the Elderly to Remain Active.” Singapore: Institute of Policy Studies.

"Coming Soon to a Cluster near You: Seamless Healthcare.” Text. The Straits Times, January 19, 2017. http://www.straitstimes.com/singapore/health/coming-soon-to-a-cluster-near-you-seamless-healthcare.

3-Chong, Keng Hua, Zheng Jia, Debbie Loo, and Mihye Cho.(2015). "Successful Aging in a High-Density City-State A Review of Singapore’s Aging Policies and Urban Initiatives.” In International Perspectives on Age-Friendly Cities, edited by Kelly G. Fitzgerald and Francis G. Caro. New York: Routledge.

4-Goh, Olivia.(2014). "Successful Ageing — A Review of Singapore’s Policy Approaches.” Civil Service College Singapore.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت شمس ، تاریخ انتشار: 10بهمن1397 ، کدخبر: 182381: www.npps.ir