شعار سال: مطالعات طرحی به تازگی در اداره کل منابع طبیعی استان قم به اتمام رسیده که در صورت تأیید و تصویب آن، بخشی از حقابه «تالاب مره» یکی از پنج تالاب استان قطع می‌شود.

هدف از این طرح که از آن به عنوان «پخش سیلاب» یاد می‌شود، هدایت جریانات سیلابی رودخانه شور است که از سمت شمال وارد استان می‌شود.

در حالی قرار است با ایجاد کانالی بخشی از آب این رودخانه به عنوان پخش سیلاب منتقل شود که در زمان احداث بزرگراه قم – گرمسار برای پخش سیلاب‌های احتمالی زیرگذری در حدود 70 کیلومتری قم در این بزرگراه ایجاد شده است.

این بدان معناست که پیش از این برای زمان‌های وقوع سیلاب در رودخانه، تمهیدات لازم در نظر گرفته شده و در مواقع عادی نیز، آبی که در رودخانه شور جاری است به تالاب مره می‌ریزد که تصاویر ماهواره‌ای هم سند محکمی بر این ادعا است.

اما با اجرای طرح جدید، آب این رودخانه در هر صورت منتقل می‌شود و به نوعی رگ حیات تالاب مره قطع خواهد شد و به مرگ این تالاب می‌انجامد.

تالاب مره که از آن به عنوان «گوهری در دل کویر» یاد می‌شود، در شمال استان قم قرار دارد که در فصل تابستان به علت خشکی به عنوان یکی از کانون‌های ریزگردها محسوب می‌شود.

بر اساس گفته مسؤولان محیط زیست استان قم با تخصیص حقابه زیست محیطی به تالاب مره می‌توان در فصل زمستان اکوسیستم تالاب را حفظ و در فصل تابستان نیز از ایجاد کانون‌های ریزگرد در فاصله 70 کیلومتری استان تهران جلوگیری کرد.

تالاب‌ها با تلطیف آب و هوا، نقش مؤثر و مهمی در سلامت انسان دارند و موجب تعدیل درجه حرارت می‌شوند، علاوه بر آن در تقویت ذخایر آب‌های زیرزمینی نقش مؤثری دارند.

تالاب‌ها ضمن اینکه سیل گیر مناسبی هستند، امکان ایجاد پوشش گیاهی در مناطق اطراف خود را افزایش می‌دهند که به این دلیل امکان اقامت پرندگان آبزی و غیر آبزی را در کنار تالاب‌ها فراهم می‌آورند.

حال با این تفاسیر طرح «پخش سیلاب رودخانه شور» که قرار است با حدود 4 میلیارد تومان اعتبار از صندوق توسعه ملی به اجرا برسد، می‌تواند زیان‌های غیرقابل جبرانی را به دنبال داشته باشد زیرا آب رودخانه شور، ابتدا وارد تالاب مره شده و وقتی ارتفاع آب در این حوض به چند متر رسید، وارد حوض سلطان می‌شود و هنگامی که آب در حوض سلطان بالا آمد به طرف حوض مره باز می‌گردد و آن را لبریز می‌کند و در صورت تداوم ورود آب به حوض مره، به سمت دریاچه نمک سرازیر می‌شود.

به زبان ساده‌تر قطع حقابه حوض مره، خسارات جبران‌ناپذیری را به تالاب حوض سلطان و دریاچه نمک وارد می‌کند که پیامد آن افزایش مشکلات زیست محیطی است که بخش زیادی از جمعیت کشور را در برخواهد گرفت.

هر چند موافقان این طرح، کنترل ریزگردها، افزایش پوشش گیاهی و تولیدات مرتعی و دامی را از مزایای اجرای آن می‌دانند اما قطعاً آنچه مشخص است کارکرد تالاب‌ها در جلوگیری از ریزگردها و مشکلات زیست محیطی بسیار بیشتر از آنچه است که طراحان طرح «پخش سیلاب رودخانه شور» به دنبال آن هستند.

حتی مدیرکل محیط زیست استان نیز نگرانی‌هایی از اجرای این طرح دارد و معتقد است اغلب پروژه‌های این‌چنینی در نهایت به کشاورزی ختم می‌شود که این مطلوب نیست.

سیدرضا موسی مشکینی می‌گوید: «چند قطره حقابه ای که از رودخانه شور دریافت می‌کنیم به بهانه تالاب است و اگر این کار صورت بگیرد می‌تواند کل این موضوع را منتفی کند».

حال با توجه به نقاط مبهمی که در طرح «پخش سیلاب رودخانه شور» وجود دارد مدیران منابع طبیعی استان باید پیش از اجرا، آن را با شفافیت و جزییات بیشتری برای متخصصان و کارشناسان مرتبط به اشتراک بگذارند و با کارشناسی دقیق، طرح را عملیاتی کنند تا در صورت اجرای آن، به سرنوشت قطع شدن حقابه رودخانه قمرود یا طرح نیمه‌کاره مونوریل با میلیاردها تومان هزینه بر روی دست شهر، مواجه نشویم.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس ، تاریخ انتشار 30اردیبهشت 98، کد خبر: 13980230000199، www.farsnews.com