محوطه باستانی «تل‌یونجه» زیر چرخ تراکتور کشاورزان

مدیر اداره میراث‌فرهنگی شهر داراب معتقد است: هر چند محوطه‌ی تاریخی «تل‌یونجه» در داراب حریم مصوب ندارد، اما این‌طور نیست که کشاورزان هر سال به طور دائم این محوطه را شخم بزنند، از آن‌ها تعهد کتبی گرفته شده تا به این منطقه وارد نشوند.

شعار سال:مدیر اداره میراث‌فرهنگی شهر داراب معتقد است: هر چند محوطه‌ی تاریخی «تل‌یونجه» در داراب حریم مصوب ندارد، اما این‌طور نیست که کشاورزان هر سال به طور دائم این محوطه را شخم بزنند، از آن‌ها تعهد کتبی گرفته شده تا به این منطقه وارد نشوند.

محوطه باستانی «تل‌یونجه» زیر چرخ تراکتور کشاورزان/نمایه :کشاورزی

در طول هفته گذشته، یکی از دوستدران میراث‌فرهنگی استان فارس، وضعیت محوطه‌ی تاریخی «تُل‌یونجه» را نامناسب ارزیابی کرده بود: «به یُمن حضور دو کشاورز که یکی جو و گندم می‌کارد و دیگری امسال گُل برداشت می‌کند، تپه‌ی «تل یونجه» هر سال کوچک‌تر از قبل می‌شود و کسی نیست جواب آن را بدهد، به جز کشاورزانی که خاکش را بسیار مناسبِ کاشت و برداشت می‌دانند و میراثِ فرهنگی که هنوز حتی برای بررسی‌های اولیه وارد محوطه نشده‌اند.

از سوی دیگر زمانِ برداشت محصولات، ماشین‌آلات سنگین کشاورزی در این تپه رفت‌وآمد می‌کنند و در این میان قطعاً آسیب زیادی به لایه‌های باستانیِ باقی مانده در این محوطه تاریخی وارد می‌شود.

قبل از هر نوع تمهید حفاظتی، محوطه‌های تاریخی راثبت ملی می‌کنیم

این در حالی است که داوود مرادی - مدیر اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان داراب - می‌گوید: می‌توان تصاویر این محوطه تاریخی را را از طریق تصاویر هوایی گوگل نیز بررسی کرد و وضعیت محوطه را در طول سال‌های گذشته مستندسازی کرد.

او ثبت آثار تاریخی در فهرست میراث ملی را اقدامی قبل از آغاز هر نوع تمهیدی برای محافظت از آثار تاریخی می‌داند و ادامه می‌دهد: «تُل یونجه» داراب نیز از این اصل مستثنی نبوده است، آن یک محوطه ۶ – ۷ هزار ساله و با ارزش است، اما هنوز حریم مصوب ندارد، آن هم در حالی که بارها نامه‌نگاری شده و میراث استان نیز قول داده تا تعیینِ حریم این محوطه‌ی باستانی مصوب شود، هر چند حتی هنوز فنس‌کشی برای این محوطه نیز انجام نشده است.

وی با این وجود با اشاره به این‌که تپه‌ی تاریخی «تُل یونجه» در زمین شخصی یکی از کشاورزان اظهار می‌کند: این‌طور نیست که کشاورزان به طور دائم آن منطقه را شخم بزنند، هر سال جلوی آن‌ها را می‌گیریم، با مالکان آن زمین‌ها جلسه برگزار می‌کنیم تا ان‌ها را از انجام این کار منع کنیم، شاید نتوانیم کاری برای تعیین حریم این محوطه انجام دهیم، اما دست‌کم می‌توانیم برای آیندگان از آن‌ها محافظت کنیم.

تصاویرِ پاکسازی و در آوردن قلمه‌های گل محمدی اطراف تل یونجه
این تصویر را مدیر میراث‌ فرهنگی داراب در اختیار قرار داده است

محدوده محوطه را با میلگرد و جی پی اس مشخص کرده‌ایم

او با تاکید بر این‌که دست‌کم از سه سال گذشته، هر سال کشاورزان به صورت کتبی تعهد می‌دهند و آن را امضا می‌کنند تا از این محوطه‌ی تاریخی محافظت کنند، بیان می‌کند: حتی با میلگرد محدوده‌ی حریم را علامت‌گذاری کرده‌ایم و به کشاورزان اعلام کرده‌ایم در صورتی که میلگردها گم شدند یا از روی یک نقطه جلوتر رفتند، با توجه به این‌که آن‌ها به صورت جی‌پی اس نیز بررسی می‌شوند، اقدام حقوقی انجام می‌دهیم.

مرادی با اشاره به ناآگاهی یکی از کشاورزان در چند ماه گذشته و کاشت گلِ محمدی در محوطه، ادامه می‌دهد:‌ با دیدن وضعیت با کشاورز صحبت کردیم، او نیز تمام قلمه‌هایی که در خاک کاشته بود را درآورد، و آن‌هایی که در نیاورده بود را نیز دیگر آبیاری نکرد و آن‌ها اکنون خشک شده‌اند.

وی با تاکید بر اعلام لزوم رعایت ضوابط میراث‌فرهنگی در عرصه و حریم محوطه‌ی تاریخی «تل‌یونجه» ادامه می‌دهد: به آن‌ها اعلام کرده‌ایم، کشاوری در اطراف تپه بلامانع است، اما کاشت درخت و درختچه در این محوطه ممنوعیت دارد.

او اضافه می‌کند: در این شرایط از «تُل یونجه» محافظت می‌کنیم، اما کم و کاستی‌هایی نیز وجود دارد، هر چند به دلیل نکشیدن فنس در اطراف تپه، همچنان ممکن است عبور و مروری در تپه انجام شود، مانند حرکت با تراکتور، اما به دلیل نبودن هیچ جاده‌ای در ین منطقه که امکان عبور و مرور افراد را مهیا کند، احتمالا مجبور به عبور از کنار این اثر می‌شوند و ردِ عبور آن‌ها حتی با پای پیاده نیز در آن تپه تاریخی باقی بماند.

وی با این وجود با اشاره به این‌که گاهی اوقات دستِ خودمان نیز خالی است که بخواهیم قانون را اجرا کنیم، اضافه می‌کند: تعداد مراقبان آثار ما کم است، آن هم برای شهرستانی به این وسعت و تعدادِ آثار زیاد.

او در ادامه هر نوع صحبت درباره‌ی وضعیت امروز «تل‌یونجه» را اشتباه می‌داند و می‌گوید:‌ کشاورزان یک وجب هم جلوتر نیامده‌اند، از گذشته‌های دور در این منطقه کشاورزی انجام می‌شد، از سال‌های گذشته در همین نقطه زمین را شخم می‌زدند.

مرادی همچنین درباره‌ی جاده‌ی عبور کرده از بین دو تپه‌ی باستانی تل‌یونجه اظهار می‌کند:‌ علت این کار را نمی‌دانم، آن در گذشته رخ داده است، گویا آن‌جا، جاده‌ای روستایی در حدود ۲۰ سال قبل بوده، اما از آن زمان به بعد دیگر هیچ اتفاق خاصی در آن تپه رخ نداده است، که گفته می‌شود هر سال دو متر از این تپه شخم زده می‌شود.